Η ΕΕ στον αστερισμό της μεταρρυθμιστικής συνθήκης…

Η Πέμπτη ήταν πράγματι Μεγάλη, ή κατ’ ακρίβεια κάπως Μεγάλη-18 Οκτωβρίου 2007. Η χαμένη τιμή του Ευρωσυντάγματος διασώζεται με την τελική συμφωνία ανάμεσα στους «27» πάνω στη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη (Μ.Σ). Η για έξη χρόνια συζήτηση για το Ευρωσύνταγμα έπεσε σε κενά αέρος με την καταψήφισή του στη Γαλλία και την Ολλανδία το 2005. Χώρος για νέα αποτυχία δεν υπήρχε γι’ αυτό και οι «27» στη Λισσαβόνα βρήκαν τη «μαγική» φόρουλα ικανοποιώντας ορισμένες εθνικές ενστάσεις της τελευταίας στιγμής και το κείμενο έτυχε εγκρίσεως από όλους.
Η Συνθήκη θα υπογραφεί στις 13 Δεκεμβρίου στη Σύνοδο Κορυφής και θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά στις ευρωεκλογές του 2009. Τα κράτη-μέλη μέσα στο 2008 θα θέσουν τη Μ.Σ. σε έγκριση από τα Εθνικά Κοινοβούλια-πλην της Ιρλανδίας που θα οργανώσει δημοψήφισμα.

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο υποστήριξε σε συνέντευξη τύπου ότι «με αυτούς τους θεσμούς, μπορούμε τώρα να δώσουμε προσοχή στις πιο σημαντικές προτεραιότητες για τους πολίτες μας».

Από τη δική του πλευρά ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Ζοζέ Σόκρατες, που προήδρευσε της Συνόδου των Ευρωπαίων ηγετών, δήλωσε ότι «με αυτή τη συνθήκη, η Ευρώπη δείχνει ότι ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός για το μέλλον κινείται. Καταφέραμε να εξέλθουμε από το τυφλό αδιέξοδο, στο οποίο είχαμε βρεθεί».

Για την επίτευξη της τελικής συμφωνίας η Ιταλία κέρδισε άλλη μία έδρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Βρετανία πέτυχε εξαιρέσεις στα ζητήματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων και ειδικότερα της μετανάστευσης. Η Πολωνία εξασφάλισε εγγυήσεις σχετικές με τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων στην ΕΕ και επιπλέον μία μόνιμη θέση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Η Αυστρία αποδέχτηκε την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναβολή των νομικών ενεργειών εναντίον της για πέντε χρόνια, με αφορμή τις ποσοστώσεις που θέτει στην αποδοχή ξένων φοιτητών στα πανεπιστήμιά της. Η Βουλγαρία πέτυχε συμφωνία ώστε ο τρόπος εκφοράς του ευρώ να ταιριάζει στην κυριλλική γλώσσα.

Εάν επικυρωθεί η Mεταρρυθμιστική Συνθήκη από το σύνολο των κρατών – μελών της ΕΕ θα έχουμε ορισμένες αλλαγές στο δομή της ΕΕ, κυριότερες από τις οποίες είναι:

Α) Νέα θέση Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με θητεία 2 ½ ετών που θα εκλέγεται από τις εθνικές κυβερνήσεις αντί της σημερινής 6μηνης προεδρίας.

Β) Ύπατος Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική με θέση Αντιπροέδρου της Επιτροπής με περισσότερες εξουσίες αφού θα ηγείται όλων των υπηρεσιών που ασχολούνται με θέματα εξωτερικής πολιτικής. Με υποστήριξη από περισσότερο προσωπικό και διπλωμάτες από τα κράτη-μέλη.

Γ) Πιο δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων και περισσότερο λόγο στο ευρωπαϊκό και στα εθνικά Κοινοβούλια.

Είναι σαφές ότι οι «27» χαμήλωσαν τον πήχυ και έτσι μπόρεσαν να τον υπερβούν με σχετική ευκολία. Το ευρωσύνταγμα ήταν πιο ολοκληρωμένο κείμενο, προωθούσε την ενοποίηση κατά τρόπο σαφέστερο και πιο εκτεταμένο. Η Μ.Σ. αφαίρεσε σημαντικά στοιχεία από το κεφάλαιο της πολιτικής ενοποίησης όπως η σημαία και ο ύμνος, ενώ ο Ευρωπαίος Υπουργός Εξωτερικών ονόμάστηκε Ύπατος Εκπρόσωπος μετά από επιμονή του Λονδίνου και ελαστική αντίδραση άλλων…Το κείμενο της Μ.Σ. αποτελεί το συμβιβασμό στο πιο χαμηλό επίπεδο ανάμεσα στα μέλη. Το πιο προωθημένο κείμενο του Ευρωσυντάγματος έπεσε στο ναρκοπέδιο των εθνικών/εσωτερικών συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων. Καταψηφίστηκε με κριτήρια εσωτερικής πολιτικής σε δύο χώρες. Σήμερα έχουμε εκ των πραγμάτων νέα δεδομένα. Μπορεί η Μ.Σ. να θέσει τα πράγματα σε νέα τροχιά; Πιστεύω ότι μπορεί εφόσον τα πρόσωπα που θα επιλεγούν για τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Υπάτου Εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική θα είναι πρόσωπα που θα δώσουν νέα ώθηση στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Τα πρόσωπα συμβολίζουν τις επιδιωκόμενες αλλαγές και από την επιλογή τους θα κριθεί το αποτέλεσμα του εγχειρήματος της Λισσαβόνας.