ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΚΑΡΑΜΠΑΧ

Λάρκος Λάρκου

 Δεν είναι εύκολο να επιλυθούν προβλήματα που η ιστορική τους βάση χάνεται στο βάθος του χρόνου. Τραχείς λαοί, εκπαιδευμένοι στην σύγκρουση, ορεσίβιοι πληθυσμοί, με πάθη, προκαταλήψεις, πολεμικές περιπέτειες. Αρμένιοι και Αζέροι  είναι στα μαχαίρια για την περιοχή Νακόρνο-Καραμπάχ, μια περιοχή που ανήκει εδαφικά  στο Αζερμπαϊτζάν και η οποία κατοικείται από Αρμενίους. Η περιοχή αυτή αποσχίσθηκε από το Αζερμπαϊτζάν και προκάλεσε πολεμικές συγκρούσεις με 30.000 χιλιάδες νεκρούς και ένα εκατομμύριο πρόσφυγες. Ο πόλεμος τέλειωσε αλλά η ειρήνη δεν ήρθε. Από το 1994 ζει υπό καθεστώς αυτονομίας χωρίς διεθνή αναγνώριση-πλην εκείνης της Αρμενίας. 

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Ν. Μεντβέντεφ κάλεσε στη Μόσχα τους προέδρους της Αρμενίας Σ. Σαρκισιάν και του Αζερμπαϊτζάν Ι. Αλίεφ για να συζητήσουν τρόπους επίλυσης της σύγκρουσης. Η είδηση ήταν καλή μετά τη συνάντηση στις 2 Νοεμβρίου. Οι δύο πρόεδροι υπέγραψαν διακήρυξη για τον «Ειρηνικό Διακανονισμό» της σύγκρουσης γύρω από το Ναγκόρνο- Καραμπάχ. Ο ρώσος πρόεδρος ανακοίνωσε ότι ο «θύλακας θα τελεί υπό καθεστώς διεθνών εγγυήσεων, ενώ θα συνεχιστούν οι διεργασίες με στόχο τον ειρηνικό διακανονισμό στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ». Κλειδί της συμφωνίας απετέλεσε η συμφωνία ανάμεσα στους προέδρους Σαρκισιάν και Αλίεφ πάνω στη βάση «της ανάπτυξης διεθνών εγγυήσεων, που ο χαρακτήρας τους, από τη νομική σκοπιά, θα είναι δεσμευτικός, για όλες τις πτυχές της διένεξης και σε όλα τα χρονικά στάδια της επίλυσής της» ( εφ/δα «Πολίτης», 3/11).

Υπάρχουν προβλήματα τα οποία οδηγούνται σε επίλυση με κύριο χαρακτηριστικό την ωριμότητα των ενδιαφερομένων πλευρών και δευτερευόντως την εξωτερική βοήθεια όπως λ.χ. η συμφωνία για επίλυση του ιρλανδικού. Υπάρχουν προβλήματα με πιο σκληρή διαδρομή στα οποία οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι λαοί συναινούν στην αναζήτηση εξωτερικών/διεθνών εγγυήσεων όπως η συμφωνία στις 2 Νοεμβρίου γύρω από την τελική τύχη του Νακόρνο-Καραμπάχ.

Κάθε διεθνής σύγκρουση είναι διαφορετική από κάποια άλλη. Δεν υπάρχουν φωτοτυπίες στις διαδικασίες επίλυσης. Ωστόσο, είναι φανερό ότι καμία διεθνής σύγκρουση, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δεν επιλύεται σε σύγκρουση με το διεθνοπολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίσσεται.