O ανατολικός παίκτης

Η ατζέντα είναι διαρκώς αντιφατική. Τα μεγάλα απουσιάζουν, έτσι, στη μεγάλη της επικαιρότητα κυριαρχεί το δευτερεύον, το ασήμαντο, το τρέχον. Τα κυρίαρχα θέματα της συγκυρίας τα καθορίζουν εν πολλοίς τα ΜΜΕ, αυτό συμβαίνει σε πολλές χώρες, δεν είμαστε εξαίρεση. Ωστόσο, σε άλλες χώρες μπορείς να βρεις ισορροπίες, να ανοίξεις τις επιλογές σου, να διαλέξεις ανάμεσα στα σοβαρά και τα εφήμερα. Να έχεις τη δυνατότητα να ξεχωρίσεις πως η «Συνεταιριστική Σχέση ΝΑΤΟ-Ρωσίας» (25/5) είναι πιο σημαντική υπόθεση από το ζήτημα της κατοχής αδειών οπλοφορίας ή εξ ίσου σημαντικό με τη καθυστερημένη αντίδραση της Βουλής για το απίστευτο σκάνδαλο στο ΧΑΚ στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Έτσι, το διαδικαστικό τέλος του Ψυχρού Πολέμου πήρε τον πιο επίσημο τρόπο. Το ΝΑΤΟ μετεξελίσσεται σε πανευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας, διατηρώντας τον ατλαντικό του χαρακτήρα. Η Μόσχα είναι και με τα δύο της πόδια στις Βρυξέλλες και αυτές με τη σειρά τους αισθάνονται ικανοποιημένες. Ο παλαιός εχθρός γίνεται σημερινός φίλος και η γεωπολιτική ιστορία της Ευρώπης αποκτά νέα περιεχόμενα. Ασφαλώς η Ρωσία θα θελήσει (εάν αυτό δεν έχει ήδη προσυμφωνηθεί με τις ΗΠΑ) να κρατήσει τον ηγεμονικό της ρόλο στην Κ.Ασία. Αυτό είναι σημαντικό γιατί η γεωπολιτική σταθερά γύρω από την Κασπία θα επιδέχεται πέραν του ενός παίκτες, έτσι που η Τουρκία να έχει ισχυρούς ανταγωνιστές στη βόρεια ανατολική πολιτική της. Το κέντρο βάρους είναι η Ευρώπη και σε αυτήν η Ρωσία θα είναι ο ανατολικός παίκτης για πολλές δεκαετίες.

ΝΑΤΟ-Ρωσία γίνονται «συνέταιροι» στον ενιαίο Ευρωπαϊκό χώρο. Έτσι η Ρωσία παίρνει τον τίτλο του νέου μέλους του ΝΑΤΟ, με τη θέληση για στενή συνεργασία. Εναντίον ποίου; Το ερώτημα είναι φυσιολογικό μια και κλασσικός εχθρός δεν υπάρχει, είναι πια «συνέταιρος». Στην ιστορία του γεωπολιτικού παιχνιδιού, εχθρός πρέπει να υπάρχει, και εάν δεν υπάρχει πρέπει να εφευρίσκεται. Αυτό έκανε με τις δολοφονικές σκέψεις και δράσεις του ο απίθανος εκείνος Μπιν Λάντεν. Η Ουάσιγκτον ανεβάζει τον παγκόσμιο πυρετό στον αγώνα κατά των χωρών-εκφραστών του κακού, και η Ρωσία σε μεγάλο βαθμό θα είναι μαζί με τις ΗΠΑ σε αυτή την υπόθεση. Αυτό το σκηνικό παίρνει ολικό στόχο. Σταθερότητα, ειρηνικές διευθετήσεις στον Ευρωπαϊκό χώρο. Ανάδειξη της περισσότερης Ευρώπης σε ζώνη σταθερότητας (ένα ερωτηματικό μένει για τα Δυτικά Βαλκάνια). Σε αυτή τη ζώνη της σταθερότητας η Μόσχα γίνεται η ανατολική ασπίδα της εξέλιξης που καλύπτει και τα ζητήματα στις σχέσεις Ρωσίας-Βαλκανικών Δημοκρατιών. Το «νέο ΝΑΤΟ» δεν θα είναι χωρίς προβλήματα και αυτό θα δώσει νέες δυνατότητες στη Μόσχα να «πιέζει» από μέσα για όσα η ίδια θεωρεί ως στοιχεία της ειδικής ισχύος που διαθέτει, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Αυτόνομη, σχετικά έστω, Ευρωπαϊκή αμυντική δυνατότητα δεν μπορεί να αναπτυχθεί στο χρόνο χωρίς τη δημιουργική συμμετοχή της Ρωσίας. Αυτή διαθέτει «βάθος, γεωγραφικό, και στις υποδομές δίνει λύσεις. Γι΄αυτό στις προσεχείς φάσεις του ίδιου έργου (υποθετικά στα επόμενα 10 χρόνια) η Ε.Ε. θα μπορέσει να έχει σοβαρές αμυντικές δυνατότητες εάν καταφέρει να συνδέσει τα πλεονεκτήματα της με εκείνα της Ρωσίας.

Η σημερινή αμυντικά απούσα Ε.Ε. με θεωρητικές φιλοδοξίες, αλλά πολύ πρακτικές αδυναμίες (15 ημέρες για να διαμοιράσει 13 Παλαιστινίους) θα μπορέσει να περπατήσει με έργα μόνον εάν αποκτήσει με έργα, ισχυρές υποδομές εκεί που υπάρχει το ρίσκο, ο κίνδυνος, και οι απειλές (Μ.Ανατολή, Κ.Ασία κλπ). Αυτά τα πρόσφερε η Ρωσία, λόγω γεωπολιτικού πλεονεκτήματος.

Γι΄αυτό και ο διάλογος για την αμυντική διάσταση της Ευρώπης θα μεταφέρεται σταδιακά προς τα ανατολικά, κατά συνέπεια και ο μικρός ρόλος της Κύπρου, θα μπει σε νέα τροχιά. Αυτό που για τώρα έχει την πιο μεγάλη σημασία για την Κύπρο είναι να δούμε τις εξελίξεις με το φακό μιας 10ετίας. Και να είμαστε παρόντες σε