Οι “έξι” και το πετρέλαιο

Η συμφωνία των «έξι» (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία, Κίνα, Γερμανία) με το Ιράν σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης αποτελεί μια σπουδαία είδηση με ευρύτερες διαστάσεις. Πρώτο, προσανατολίζει τις δυνατότητες του Ιράν στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας μόνο για ειρηνικούς σκοπούς, δεύτερο, ανοίγει ο δρόμος για τελική ρύθμιση του ζητήματος σε έξι μήνες, τρίτο, επιτρέπει στο Ιράν και στις γειτονικές χώρες να οργανώνουν τις σχέσεις τους σε ένα πιο ασφαλές περιβάλλον, τέταρτο, επιτρέπει μερική άρση κυρώσεων σε βάρος του Ιράν γεγονός που θα του επιτρέψει περισσότερες εξαγωγές πετρελαίου από τώρα, και, πέμπτο, ισχυροποιεί τη νέα κυβερνητική εξουσία στην Τεχεράνη.

Σε κάθε περίπτωση η συμφωνία δείχνει ότι οι πολίτες, οι λαοί, σκέφτονται, θέτουν τα ζωτικά τους συμφέροντα πάνω από τον τυχοδιωκτισμό, αναθεωρούν πρακτικές που τους οδηγούν στο περιθώριο και την άρνηση -νίκη Ρουχάνι στις προεδρικές εκλογές στο Ιράν τον περασμένο Ιούνιο. Αυτή η απόφαση των ιρανών να απορρίψουν την προηγούμενη τυφλή πολιτική και να εγκρίνουν μια άλλη, άνοιξε το δρόμο για τη συμφωνία της Γενεύης στις 23 Νοεμβρίου.

Στο διεθνές πεδίο ορισμένα συμπεράσματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά, και όχι μόνο για την περίπτωση του Ιράν. Η συνεργασία των έξι μεγάλων χωρών απέδωσε καρπούς και αυτό δείχνει ότι οι διεθνείς παίκτες κάτω από προϋποθέσεις μπορεί να ενεργήσουν συγκεκριμένα και αποτελεσματικά. Η θετική επιρροή των δυνάμεων αυτών μπορεί να είναι χρήσιμη και σε άλλες περιπτώσεις. Στις ΗΠΑ η πλειοψηφία της κοινής γνώμης είναι θετική απέναντι στη συμφωνία της Γενεύης: δύο στους τρεις αμερικανούς την στηρίζουν σύμφωνα με δημοσκόπηση στο Reuters. Ο πρόεδρος Ομπάμα πιστώνεται ένα μέρος από την επιτυχία (τηλεφωνική επικοινωνία με Ρουχάνι, άμεση ανάμειξη) όπως και ο δραστήριος Υπουργός Εξωτερικών Τ. Κέρι. Ιδιαίτερη αναφορά χρειάζεται να γίνει για την Κ. Άστον, Υπεύθυνη για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Ανέλαβε το ρόλο του συντονιστή των «έξι», και έφερε σε πέρας μια δύσκολη αποστολή. Ο ρόλος της ήταν καθοριστικός, γεγονός που βελτιώνει την συνολικά άχρωμη, έως τώρα, παρουσία της ως Υπάτου Εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια.

Είναι ιδιαίτερα απογοητευτικό το ότι η εξαίρεση στον κανόνα ήταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Β. Νετανιάχου, που χαρακτήρισε τη συμφωνία «ιστορικό λάθος». Αυτό δείχνει ότι δεν μπορεί να δει το συνολικό κάδρο καθώς αρνείται να κατανοήσει ότι το Ιράν έκανε ορισμένες νέες επιλογές στη συνολική του πολιτική τον περασμένο Ιούνιο και αυτό επιτρέπει να ανοίξει ένα μικρό παράθυρο για αναδιαμόρφωση του σκηνικού στο μεσανατολικό χάρτη. Από αυτή την αναδιαμόρφωση μπορούν να ωφεληθούν περισσότερες χώρες, φτάνει να λάβουν μέρος με θετική διάθεση σε μια αναζωογόνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας γύρω από τον κεντρικό πυρήνα του μεσανατολικού.