Όλα στην τελική ευθεία;

 Το κείμενο συμφωνίας του ΟΗΕ με τον Πρόεδρο Τ. Παπαδόπουλλο και τον Ρ/Κ ηγέτη Ρ. Ντενκτάς στη Νέα Υόρκη (13/2/04) είναι το βάθρο πάνω στο οποίο διεξάγεται νέος κύκλος συνομιλιών (19/2/04) στη Λευκωσία. Το ερώτημα είναι πλήρες: είναι σε θέση αυτή ο νέος γύρος συνομιλιών να οδηγήσει σε οριστική επίλυση του Κυπριακού;

            Αυτό το ερώτημα βασανίζει όλους, και είναι πολύ δύσκολο να δώσει κανείς οριστικές απαντήσεις. Μια απάντηση / ανάλυση λέει το πιο ρεαλιστικό. Για πρώτη φορά το κυπριακό έχει τις πιο  πολλές πιθανότητες από το 1974 για να φτάσει σε λύση.

            Αυτή η εκτίμηση βασίζεται σε τρεις κύριους παράγοντες.

Α. Ο ρόλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ ισχυροποιείται, με την δυνατότητα που του έχουν δώσει τα δύο μέρη στη Νέα Υόρκη «να χρησιμοποιήσει τη διακριτική του ευχέρεια να διαμορφώσει το τελικό κείμενο που θα υποβληθεί σε δημοψήφισμα στη βάση του σχεδίου του».

Β. Η κυβέρνηση Ερντογάν διαμόρφωσε μέσα στο Γενάρη του 2004 ένα νέο πλαίσιο διαχείρισης του κυπριακού. Οι εκλογές στα κατεχόμενα, η ισχυροποίηση της θέσης Ερντογάν στο σύστημα εξουσίας στην Τουρκία, και η πειθώ της Ε.Ε, συμβάλλουν σε αυτή τη νέα προσαρμογή. Η σύσκεψη Ερντογάν – Γκιουλ με τους πρέσβεις της Τουρκίας σε ισχυρές πρωτεύουσες της δύσης, πιθανώς να ήταν η σύσκεψη – κλειδί σε αυτή την αλλαγή γιατί έδωσε μια πληρέστερη εικόνα στη σχέση κόστους – οφέλους ανάμεσα σε Τουρκία – Ε.Ε.

Γ. Η κυβέρνηση Μπους ανέβασε το κυπριακό στις δικές της προτεραιότητες και στην ατζέντα Πάουελ είναι και το κυπριακό έστω και με τον τρόπο της συνάντησης Μπους – Ανάν.

            Οι τροποποιήσεις στο σχέδιο Ανάν όπως τις έχει σχεδιάσει το τουρκικό ΥΠΕΞ αποτελούν ένα – «Road  Map» για τον Ρ. Ντενκτάς.

Η Άγκυρα  θεωρεί  τις τροποποιήσεις αυτές ως συστατικό στοιχείο της  λύσης. Σύμφωνα με τα στοιχειά που δημοσιεύσει ο τουρκικός τύπος αυτά είναι:

– Μείωση της οροφής για τον αριθμό των Ε/Κ στο Τ/Κ «constituent  state». Από 21% του Σχεδίου Ανάν στο 15%.

– Ισχυρότερη διζωνικότητα με «ευθυγράμμιση» της γραμμής στο έδαφος ανάμεσα στα δύο «συνιστώντα κράτη».

– Αύξηση του μίνιμουμ αριθμού στη Γερουσία για έγκριση νόμου από την Τ/Κ πλευρά. Από 10 στους 24 Τ/Κ γερουσιαστές που εισηγείται το σχέδιο Ανάν, να γίνει 13 στις 24 (50% συν 1).

– Επιμήκυνση χρόνου αποχώρησης του κατοχικού στρατού από 29 μήνες που εισηγείται το σχέδιο Ανάν σε 40 μήνες στη βάση νέων προτάσεων του Τουρκικού γενικού επιτελείου.

            Είναι προφανές πως τα πιο πάνω δεν ευθυγραμμίζονται με το «όραμα» του Ρ. Ντενκτάς, αλλά από την άλλη δεν συνιστούν παραγωγική προσέγγιση επί των παραμέτρων του σχεδίου Ανάν. Αφίστανται του σχεδίου και μένει να αποδειχθεί με έργα σαν συνιστούν στοιχεία μια διαπραγματευτικής τακτικής, ή εάν είναι ένας θεμελιώδης στόχος της τουρκικής πολιτικής. Δηλαδή εάν οι όροι αυτοί είναι σε ακτίνα συμφωνίας ή εάν θα γίνουν όροι για ένα νέο «ευέλικτο» αδιέξοδο επί του νέου σκηνικού.