Τo”Δόγμα” Κρανιδιώτη
Οκτώ χρόνια χωρίς τον Γ. Κρανιδιώτη όλα δείχνουν πιο μουντά. Έφυγε στην πιο ώριμη περίοδο της πολιτικής του δράσης, στις 14 Σεπτεμβρίου 1999. Υπήρξε για χρόνια ο βασικός διαμορφωτής της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στην ΕΕ, στο κυπριακό, στις ε/τ σχέσεις, στα Βαλκάνια.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική επί Γ. Κρανιδιώτη είχε ιδέες, σχέδια, ζωτικότητα, στόχους. Η Κύπρος, όμως, είναι ο μεγάλος αδικημένος από την απώλειά του γιατί έχασε την προωθητική της δύναμη- αυτήν που ανέτρεψε τις αντίπαλες πολιτικές στον ευρωπϊκό χώρο και τελικά έφερε την πιο μεγάλη ήττα της τουρκικής διπλωματίας τις τελευταίες δεκαετίες (ενταξιακή πορεία της Κύπρου, 6 Μαρτίου 1995, διαμόρφωση των κειμένων για το Ελσίνκι στις 12 Ιουλίου 1999).
Η αναφορά σε έναν πολιτικό αφορά κυρίως την πολιτική του σκέψη, τον τρόπο δράσης του, την πολιτική του φιλοσοφία. Όλα όσα εξέφρασε ο Γιάννος Κρανιδιώτης ( διορατικότητα, διεκδικήσεις, πολιτική των διασυνδέσεων, εξωστρεφής διπλωματία), είναι εκείνα που απουσιάζουν από τη σημερινή Κύπρο. Άλλωστε σε όσα σήμερα κυριαρχούν ( εσωστρέφεια, αυτάρεσκη περιχαράκωση, απουσία εξωτερικής δράσης) ο Γ. Κρανιδιώτης ήταν συνεπής αντίπαλός τους.
Όλα τα σχέδια, οι δράσεις του Γ. Κρανιδώτη συνοψίζονταν στη θέση «να γίνει η ΕΕ ο καταλύτης της λύσης στο κυπριακό». Σχεδίαζε και «ζούσε» για μιαν 3η Οκτωβρίου 2005. Εκεί θα έδινε όλα τα διπλωματικά του χαρίσματα. Θα έπαιρνε το λόγο στο Συμβούλιο Υπουργών:
« Η Ελλάδα δεν μπορεί να συναινέσει ώστε η Τουρκία να αρχίσει ενταξιακές συνομιλίες. Η Ελλάδα θα ασκήσει βέτο εκτός εάν συμφωνήσουμε στους πιο κάτω όρους και στο πιο κάτω χρονοδιάγραμμα…». Ο Γ. Κρανιδιώτης διαμόρφωσε την ευρωπαϊκή πρωτοπορία της Κύπρου για να φέρει την κατοχική δύναμη στο ευρωπαϊκό γήπεδο, για να γίνει η ΕΕ δύναμη ανατροπής, ειρήνης, συνεργασίας. Δυστυχώς, η όλη η στρατηγική Κρανιδιώτη αφυδατώθηκε με τους χειρισμούς της Λευκωσίας στις 3 Οκτωβρίου 2005 και στις 16 Δεκεμβρίου 2006. Η Τουρκία πήρε εισιτήριο για ενταξιακές συνομιλίες χωρίς καμμία διασύνδεση με την ουσία του κυπριακού. Η Κύπρος, κράτος- μέλος της ΕΕ, έδωσε στον εισβολέα το πράσινο φως. Έτσι ακυρώσαμε το πιο μεγάλο μας πλεονέκτημα-να εμποδίσουμε την έναρξη ενταξιακών συνομιλιών ΕΕ-Τουρκίας ή να την ανταλλάξουμε με σαφείς ευρωπαϊκές δεσμεύσεις έναντι της Κύπρου, κατοχή/επίλυση).
Άλλη τέτοια δυνατότητα θα έχει η Κύπρος στο τέλος της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας και αυτή με τόσα ερωτηματικά και αντιρρήσεις που εν τω μεταξύ διαμορφώνονται…
Σε μια εποχή που η Κύπρος πάει, έτσι, χωρίς πρόγραμμα, ο Γιάννος Κρανιδιώτης θα μπορούσε να επαναλάβει το πολιτικό του «δόγμα»: « Η διχοτόμηση είναι η χειρότερη δυνατή εξέλιξη στο κυπριακό , όχι μόνο για λόγους εθνικούς διότι ένα κομμάτι στο οποίο για 3.000 χρόνια έχει ζήσει ο κυπριακός ελληνισμός θα εγκαταλειφθεί, αλλά διότι μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργήσει μια εκρηκτική κατάσταση στο νησί, θα υπάρχει ένα σύνορο εύθραυστο, εκατοντάδων χιλιομέτρων στην Κύπρο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ή μεταξύ δύο ανεξάρτητων κρατών το οποίο θα είναι επικίνδυνο και εστία σύγκρουσης, μια αντιπαράθεση που θα διαιωνίζεται, αποσταθεροποιητικός παράγοντας για όλη την ευρύτερη περιοχή. Στην περίπτωση αυτή ο κυπριακός ελληνισμός πραγματικά θα κινδυνεύει, θα νομιμοποιηθεί η τουρκική εισβολή και κατοχή , με όλες τις επιπτώσεις που θα έχει η άρση της παρανομίας και του αποκλεισμού, που υπάρχει αυτή τη στιγμή στα κατεχόμενα. Μια τέτοια εξέλιξη αντιστρατεύεται τις αρχές πάνω στις οποίες έχει οικοδομηθεί η μεταπολεμική και μεταψυχροπολεμική Ευρώπη..» ( ομιλία στην Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ, 20/9/1997).