Οι πρωθυπουργοί μπροστά.

Ο Γ. Παπανδρέου έκανε την πρώτη κίνηση και o Τ. Ερτογάν απάντησε θετικά. Πρώτη συμβολική κίνηση του νέου πρωθυπουργού της Ελλάδας ήταν η επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη. Το κλίμα έδειξε να παίρνει νέα τροπή. Ο Υπουργός Αρμόδιος για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας Ε. Μπαγίς πήγε στην Αθήνα (5/11), μετέφερε επιστολή Ερτογάν στον Γ. Παπανδρέου και οι δρόμοι οδηγούν πρώτα τον Α. Νταβούτογλου και μετά τον Ερτογάν στην Αθήνα στις αρχές Δεκεμβρίου. Ο Ε. Μπαγίς σε ομιλία του στην Αθήνα πρότεινε τη δημιουργία ενός «Συμβουλίου Υψηλής Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας» με επικεφαλής τους πρωθυπουργούς των δύο χωρών, στο οποίο θα διεξάγονται επαφές με τους περίπτωση υπουργούς για τα ζητήματα της ενέργειας, τις μεταφορές, τη δικαιοσύνη και την εξωτερική πολιτική.

Το ερώτημα είναι πλέον σαφές: αλλάζει κάτι στις ε/τ σχέσεις με την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Γ. Παπανδρέου; Αυτά που δείχνουν να κινούνται είναι μέρος της επικοινωνίας ή περικλείουν κάτι από ουσία; Δεν είναι εύκολη μια απάντηση με τα σημερινά στοιχεία. Πρώτο, γιατί έχουμε δείγματα γραφής αλλά όχι «πεπραγμένα», έχουμε θετικές δηλώσεις προθέσεων αλλά όλα κρίνονται επί του πρακτέου. Σε αυτό το ρευστό σκηνικό θεωρώ ότι μπορεί να αλλάξουν πράγματα εφόσον ενεργοποιηθεί η πολιτική «κληρονομιά» του Ελσίνκι (1999) σε σχέση με την ενεργοποίηση της διαδικασίας παραπομπής του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Μια τέτοια εξέλιξη ενέχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα: επ΄ αυτού έχει γίνει σοβαρή προεργασία, υπάρχει το σχετικό υλικό στα δύο ΥΠΕΞ για το θέμα της προσφυγής στη Χάγη ήδη από την περίοδο 2000 με 2003. Σήμερα απουσιάζει αυτό που υπήρχε τότε: η ευρωπαϊκή ομπρέλα που θα στήριζε τις διαδικασίες της Χάγης. Αυτό για να επιτευχθεί χρειάζεται, πρώτο να διευκρινισθεί η σημερινή θέση της Τουρκίας, δεύτερο, να διατεθεί κάποιος χρόνος για προκαταρτικές συζητήσεις, τρίτο, να ετοιμαστεί συνυποσχετικό και εάν οι τρεις προϋποθέσεις συγκλίνουν τότε το 2010 προσφέρεται για αυτή την αναζωογόνηση της συμμετοχής της ΕΕ στη διαδικασία στήριξης της Χάγης και της τελικής προσφυγής.

Το θέμα της υφαλοκρηπίδας και η Χάγη είναι ο πυρήνας της ε/τ αντιπαράθεσης. Υπάρχουν ασφαλώς και άλλα ζητήματα που χρειάζεται να επιλυθούν: η επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης, τα περιουσιακά των ελλήνων στην Κ/πολη, την Ίμβρο και τη Τένεδο, η επανάκτηση από το Πατριαρχείο των ιδρυμάτων του κλπ. Η Ελλάδα σε αυτό το πλαίσιο επίσης χρειάζεται να πάρει αποφάσεις όπως η δημιουργία τζαμιού στην Αθήνα που καθυστερεί εξαιτίας αντιδράσεων της εκκλησίας εδώ και πολλά χρόνια.

Σε κάθε περίπτωση όλα κρίνονται με έργα, αλλά η σημερινή πυκνή επικοινωνία δημιουργεί ελπίδες ότι θα ακολουθήσουν αποφάσεις κορυφής πάνω στα δύσκολα των ε/τ σχέσεων. Μια τέτοια εξέλιξη επηρεάζει το κυπριακό, δημιουργεί θετικό κλίμα που ενισχύει τις διεργασίες στις διακοινοτικές συνομιλίες. Ασφαλώς κάθε ζήτημα έχει τα δικά του περιεχόμενα αλλά το ένα επηρεάζει το άλλο στην περίπτωση που οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας συμφωνήσουν σε παραπομπή του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.