Σκάκι στο σύστημα εξουσίας.

Η παλαιότερη πρόταση Χριστόφια για εκλογή προέδρου και αντιπροέδρου με κοινό ψηφοδέλτιο, απερρίφθη από την τ/κ ηγεσία με βασικό επιχείρημα ότι οι ε/κ έχοντας περισσότερες ψήφους θα εξέλεγαν και τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο. Γι΄ αυτό και η αντιπρόταση Ταλάτ ήταν να γίνεται η εκλογή προέδρου και αντιπροέδρου από την Άνω Βουλή, η οποία θα αποτελείται από ίσο αριθμό ε/κ και τ/κ γερουσιαστών. Η νέα πρόταση του προέδρου Χριστόφια στον Μ. Α. Ταλάτ στις 15 Οκτωβρίου για τον τρόπο εκλογής προέδρου και αντιπροέδρου επιχειρεί να δώσει νέα ώθηση στις συνομιλίες με τη στάθμιση της ψήφου ε/κ και τ/κ ψηφοφόρων. Δηλαδή η τ/κ κοινότητα να συμμετέχει με ποσοστό 20% στην εκλογή ε/κ προέδρου και με το ίδιο ποσοστό θα συμμετέχουν οι ε/κ ως κοινότητα στην εκλογή τ/κ αντιπροέδρου.

Θεωρώ ότι η πρόταση Χριστόφια είναι σημαντική για τρεις λόγους:

Α Παρέχει τη δυνατότητα για επαφή, ανοίγει δρόμους για επικοινωνία ανάμεσα στις δύο κοινότητες, κάτι πολύ σημαντικό σε ένα πιθανό στάδιο προσαρμογής στην εποχή της επίλυσης.

Β Βελτιώνει το σύστημα των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου οι οποίες προέβλεπαν απολύτως ξεχωριστή διαδικασία εκλογής προέδρου και αντιπροέδρου από τις δύο κοινότητες. Άρα, ανταποκρίνεται καλύτερα στο σύστημα ΕΕ.

Γ Προτείνει διαδικασία εκλογής που μπορεί να γίνει αποδεκτή από τους τ/κ, με την ελπίδα να κλείσει ένα κεφάλαιο της διαπραγμάτευσης που αποτελεί κλειδί για τη δύσκολη συνέχεια.

Η νέα πρόταση Χριστόφια σε συνδυασμό με την θέση του για προεδρικό σύστημα με εκ περιτροπής προεδρία με θητεία 6 ετών (4 χρόνια για τον ε/κ πρόεδρο, 2 χρόνια για τον τ/κ), αποτελεί συνδυασμό κινήσεων που δείχνουν το δρόμο της πραγματικής διαβούλευσης. Εκτιμώ ότι στην κυπριακή περίπτωση είναι ποιοτικά καλύτερη λύση το προεδρικό σύστημα αντί το προεδρικό συμβούλιο που πρότεινε παλαιότερα ο ΓΓ του ΟΗΕ Κ. Ανάν. Στο μέγεθος και την ιστορική διαδρομή της Κύπρου χρειάζεται ένα πιο διακριτό σύστημα στην κορυφή της πυραμίδας και αυτό το διασφαλίζει η πρόταση για προεδρικό σύστημα (πρόεδρος και αντιπρόεδρος) με σαφή χρονική διαφορά (4 με 2 χρόνια αντίστοιχα) και με σύστημα εκλογής που κάνει βήματα προόδου σε σχέση με τη Ζυρίχη (καθολική ψηφοφορία με στάθμιση της ψήφου).

Δεν γνωρίζουμε ακόμα την αντίδραση της τ/κ ηγεσίας. Μετρά όμως το ότι η πρόταση Χριστόφια δίνει ώθηση για νέες προσεγγίσεις και σε άλλα κεφάλαια της συνολικής διαπραγμάτευσης. Υπάρχουν αντιδράσεις, ορισμένα κόμματα διατυπώνουν αντιρρήσεις πάνω στην πρόταση Χριστόφια. Το ζήτημα είναι ποιες εναλλακτικές εισηγήσεις καταθέτουν και οι οποίες θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις στο τραπέζι των συνομιλιών. Εκτιμώ ότι η συνολική προσέγγιση Χριστόφια στο κεφάλαιο της διακυβέρνησης αποτελεί ένα ρεαλιστικό σχέδιο που μπορεί να δημιουργήσει την κινητικότητα που η συνολική προσπάθεια απαιτεί. Σε κάθε περίπτωση παραμένουν ανοικτά σημαντικά κεφάλαια με σοβαρές διαφωνίες ανάμεσα στους δύο ηγέτες (λ.χ. περιουσιακό, εγγυήσεις) και εκεί θα επικεντρωθεί ο επόμενος κύκλος της διαπραγμάτευσης.