Τρομοκρατία και διεύρυνση

Είναι πασιφανές πλέον πως το ζήτημα της τρομοκρατίας, με τη μια ή την άλλη μορφή του, θα κυριαρχήσει στη διεθνή σκηνή. Τόσο το πολύπλοκο του ισλαμικού φονταμενταλισμού (ιδεολογίες, πάθη, πρακτικές) όσο και η διεθνής κινητοποίηση κατά της τρομοκρατίας, βεβαιώνουν πως ο κόσμος μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, θα είναι διαφορετικός. Αξιολογήσεις, προτεραιότητες, συμμαχίες, στόχοι, και ανάγκες παίρνουν νέα περιεχόμενα. Αποκτούν νέα υλικά. Γι΄αυτό οι κυβερνήσεις, τα κόμματα και οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να ελιχθούν μέσα σε νέα δεδομένα. Να πάρουν αποφάσεις μέσα σε νέες ισορροπίες, να διαμορφώσουν νέες πορείες εξ αφορμής του τρομοκρατικού σοκ.

Ορισμένα στοιχεία μπορεί να πιέσουν αρνητικά το Κυπριακό (προτεραιότητες ΗΠΑ, αδυναμία ΟΗΕ, ακινησία στην Άγκυρα). Ωστόσο, ορισμένα στοιχεία που αφορούν την ενταξιακή πορεία της Κύπρου μπορεί να ενταχθούν σε μια, τόσο επίκαιρη ανάλυση. Άρα το κλασσικό Κυπριακό, που κατ΄εξοχήν είναι η ενταξιακή διαδικασία, μπορεί να αποκτήσει ορισμένα πρόσθετα πλεονεκτήματα σε σχέση με την Ευρωπαϊκή συγκυρία.

Η Ε.Ε. στη Νίκαια και το Γκέτεμποργκ βεβαίωσε το χρονικό πλαίσιο της διεύρυνσης. Στο Λάακεν, σε δύο μήνες, είναι σε θέση να κάνει το χρονοδιάγραμμα πιο συγκεκριμμένο και πιο σαφές. Ο επίτροπος, αρμόδιος για τη διεύρυνση Γκ.Φερχόϊγκεν διατύπωσε την άποψη για την 1-1-2004, και αυτό το χρονικό πλαίσιο ικανοποιεί τις ανάγκες και τις επιθυμίες της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Το πλαίσιο της 1-1-2004 αποκτά μια, επιπλέον, πιεστική αναγκαιότητα για τους «15». Η διεύρυνση (15+6) θα ενισχύσει το αίσθημα ασφάλειας του Ευρωπαίου πολίτη, θα αυξήσει το δίχτυο ετοιμότητας εναντίον του φανταμενταλιστικού κινδύνου, και θα περιορίσει ακόμα περισσότερο κενά και αδυναμίες στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων. Η ολοένα και πιο στενή συνεργασία ανάμεσα σε μια διευρυμένη Ε.Ε., είναι πιο αποφασιστική συμβολή στις προσπάθειες για τη δημιουργία ενός ανοικτού συστήματος άμυνας απέναντι στη τυφλή βία, και την απειλή που αυτή συμβολίζει για το Ευρωπαϊκό μέλλον. Αυτή την εξέλιξη είναι προς το συμφέρον των Ευρωπαίων Εταίρων, είναι επίσης συμφέρουσα και για τις έξι υπό ένταξιν χώρες.

Τα κοινά συμφέροντα είναι από τη φύση τους ικανά να προωθήσουν πιο γρήγορες αποφάσεις, γιατί ικανοποιούν ευρύτερες ισορροπίες συμφερόντων. Έτσι, χτίζονται οι σύγχρονες πολιτικές αυτές που είναι βασισμένες στις πανάρχαιες συνήθειες της συγκλίσεως συμφερόντων.

Το ίδιο πλαίσιο ανάλυσης δίνει μια νέα ώθηση για την διαδικασία της ΚΕΠΠΑ (Κοινή Εξωτ. Πολιτική, Πολιτική Άμυνας). Το πλέον αδύνατο στοιχείο της Ενωμένης Ευρώπης παραμένει η απουσία κοινής εξωτ.πολιτικής, και ασφαλώς η εντυπωσιακή αδυναμία οικοδόμησης κοινής αμυντικής πολιτικής. Μια Ε.Ε. με αυτές τις αδύναμες πλευρές δεν μπορεί να είναι δυνατή στο διεθνές πεδίο. (λ.χ. Μ.Ανατολή, τρομοκρατία, Κόσσοβο). Είναι γι΄αυτούς τους λόγους που η Έκτακτη Σύνοδος Κορυφής των «15», στις 21 Σεπτ. 2001, επισημαίνει αυτήν ακριβώς την εξέλιξη. Να δοθεί δηλαδή πιο πολύ βάρος στον τομέα της ενίσχυσης της ΚΕΠΠΑ, ώστε να είναι ικανή να έχει ένα ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις. Η αυτοκριτική της 21ης Σεπτεμβρίου συντελείται 12 μόνο ημέρες από την τρομερή επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου, δηλαδή στην ουσία είναι μια παραδοχή που συνδυάζεται με ένα νέο στόχο. Στην πράξη ΚΕΠΠΑ χωρίς Μεσογειακή και Βαλκανική διάσταση δεν έχει πραγματικό νόημα να αναπτυχθεί. Μεσόγειος και Βαλκάνια είναι ο αδύνατος κρίκος στην Ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 το κέντρο βάρους πάει ολοταχώς στο τρίγωνο της νέας αστάθειας: Α.Μεσόγειος, Μ.Ανατολή, Κ.Ασία.

Είναι γι΄αυτό που η Κύπρος –ιδιαίτερα μετά τη κρίση στο Αφχανιστάν- αποτελεί έναν προνομιακό εταίρο για τους 15, στη κοινή προσπάθεια για την νέα ώθηση στην ΚΕΠΠΑ. Ορισμένα πλεονεκτήματα που δίνει η Κύπρος είναι αφ’εαυτού ισχυρά. Βάση Α.Παπανδρέου, τηλεπικοινωνίες, υποδομές σε λιμενικές διευκολύνσεις κλπ ενταγμένα στην όλη γεωπολιτική αξία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Έτσι εξελίσσεται μια πολυεθνική κοινότητα. Μόνο εάν τα όσα ενώνουν, ή αποτελούν κοινά αποδεκτά συμφέροντα είναι περισσότερα από τις διαφωνίες και τις αντιθέσεις. Η Κύπρος δεν είναι εξαίρεση στον κανόνα, ούτε ξαφνικά θα γίνει μοχλός εξωτερικής πολιτικής επειδή έχει ωραίες παραλίες. Τα ζητήματα αυτά θέλουν σχέδια, δράσεις, στόχους. Το νέο περιβάλλον προσφέρει ορισμένες ευκαιρίες. Αυτές υπάρχουν, ή εξατμίζονται, εάν τις αξιοποιούμε στο κατάλληλο χρόνο.