1 Μαϊου 2004: Η ημέρα του Γ. Κρανιδιώτη
Η 1 Μαϊου 204 αποτελεί το τελευταίο μεγάλο σταθμό για την πλήρη ενσωμάτωση της Κύπρου στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Μια πορεία μακρά, δύσκολη, επίπονη ολοκληρώνεται. Ο δημόσιος έπαινος ανήκεις ε πολλούς που σε διάφορα στάδια συνέβαλαν στην προώθηση αυτού του στόχου. Ένας μακρύς κατάλογος αυτών είναι σε όλους γνωστός.
Μέσα σε αυτόν παραμένει κορυφαία η μορφή του Γιάννου Κρανιδιώτη. Όλοι οι μεγάλοι σταθμοί είχαν τη δική του σφραγίδα.
– Προσπάθειες μέσα στην Ε.Ε. (1980) για να βγει από το τέλμα η σχέση Κύπρου – ΕΟΚ.
– Συσπάσεις στον Σ. Κυπριανού για να προχωρήσει η διαπραγμάτευση της Τελωνειακής Ένωσης Κύπρου – ΕΟΚ (1986).
– Παρεμβάσεις στο Γ. Βασιλείου για να υποβάλει αίτηση για πλήρη έτναξη στην Ε.Ε (Β’ εξάμηνο 1988).
– Η Κορυφαία Συμφωνία της 6ης Μαρτίου 1995 (προώθηση Ρ.Ε. Τουρκίας – ΕΟΚ με αντάλλαγμα στην Κύπρο την έναρξη συνομιλιών ένταξης 6 μήνες από το τέλος της διακυβέρνησης).
– Ετοιμασία πλαισίου (12 Ιουλίου 1999) για το Ελσίνκι – προώθηση της ένταξης και χωρίς λύση στο Κυπριακό. Το στόχο αυτό υλοποίησαν με άριστο τρόπο οι Κ. Σημίτης και Γ. Παπανδρέου.
Το ότι όλα αυτά έγιναν συχνά ερήμην της συναίνεσης των πολιτικών
δυνάμεων στην Κύπρο η σε σύγκρουση μαζί τους, εξηγεί ως ένα βαθμό το σημερινό σκηνικό στους Ε/Κ.
Το δίδυμο Πάγκαλος – Κρανιδιώτης άλλαξε το πλαίσιο εξέλιξης του κυπριακού από εκείνο του ΟΗΕ στο ευρωπαϊκό γήπεδο.. Έτσι, ο απώτερος στόχος έγινε πολύ συγκεκριμένος. Η ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου να γίνει ο καταλύτης για την επίλυση του Κυπριακού. Δηλαδή το κόστος για την Τουρκία από την κατοχή της Κύπρου να είναι πιο υψηλό από το όποιο στρατιωτικό όφελος της. Ο καταλύτης λειτούργησε, άλλαξε συσχετισμούς, υποχρέωσε την Άγκυρα του Ερντογάν να κάνει νέες αξιολογήσεις υποστηρίζοντας το σχέδιο λύσης του ΟΗΕ.
Στη διαδρομή αυτή το ευρωπαϊκό πλαίσιο μπορούσε να έχει ένα ευρύτερο σχέδιο δράσης (1999-2003) έτσι που το τελικό σχέδιο λύσης να έχει περισσότερο ευρωπαϊκό υλικό. Ο καθείς αξιολογείται με το τελικό αποτέλεσμα και αυτό συνδέεται με τις δυνατότητες και τις αδυναμίες αυτής της παραδοσιακής Ε/Κ ηγεσίας. Αυτής που έχει αδιαμφισβήτητο πάθος για την Κύπρο, αλλά με εργαλεία σκέψης από τη δεκαετία του ’60 δεν μπορεί να γίνει κάτι άλλο. Σε κάθε κρίσιμη στιγμή, δείχνει τις ανεπάρκειες της.
Το τέλος μιας στρατηγικής έχει επισημανθεί εύστοχα από τον Κ. Σημίτη. Η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας να περνούσε από την Πράσινη Γραμμή. Σήμερα η Κυβέρνηση Ερντογάν πέτυχε να αποκολλήσει την κατοχική δύναμη από αυτό το κεντρικό ζήτημα, χάρις στους επιπόλαιους ,ασυνάρτητους και βαθιά επαρχιώτικους χειρισμούς του Τ. Παπαδόπουλου.
Είναι εκπληκτικό να επαινείται ο Ερντογάν από όλους, και να είναι η πιο πικρή γεύση για τους οραματιστές του ευρωπαϊκού καταλύτη, να προχωρεί η σχέση Τουρκίας – Ε.Ε. με άλυτο το κυπριακό. Κάθε κίνηση οφείλει να απαντά σε σύνθετα ερωτήματα: Ποιοι είναι τώρα οι μοχλοί πίεσης της Κυπριακής Δημοκρατίας πάνω στην Τουρκία;
Εάν αφαιρέσουμε το ευρωπαϊκό πλαίσιο, ποιοι υπαρκτοί μοχλοί δράσης θα το αντικαταστήσουν; Με ποιους συμμάχους, πότε, και πως θα προχωρήσει;