2011: Χορεύοντας με την κρίση…
Κάθε νέα χρονιά δημιουγεί ελπίδες. Η ανθρώπινη ανάγκη αναφέρεται στην ελπίδα ως μια νομοτελειακή εξέλιξη. Η διεθνοπολιτική ανάγκη αναφέρεται στην ελπίδα που συνδέεται με πραγματικά δεδομένα και πιθανότητες που μπορεί να αλλάξουν τη ζωή των ανθρώπων. Παρέχει το 2011 κάποιες ελπίδες για αλλαγές; Κατά την άποψή μου, σε Κύπρο, Ελλάδα, Τουρκία, ΕΕ μπορεί τα πράγματα να κινηθούν πάνω σε νέα δεδομένα:
Α. Κύπρος: Το κυπριακό θα γίνει συντελεστής αλλαγών. Τα ορόσημα που έχει θέσει ο ΟΗΕ στους δύο ηγέτες, η αποφασιστικότητα που επιδεικνύει ο ΓΓ του ΟΗΕ, φωτογραφίζουν το 2011 ως «έτος κυπριακού», αυτή τη φορά με πραγματικά δεδομένα. Είτε θα προκύψει πρόοδος που θα οδηγεί σε επίλυση, είτε ο ΟΗΕ θα πάρει την απόφαση να απεμπλακεί από τη διαδικασία με ότι αυτό σημαίνει -κυρίως για την ε/κ πλευρά. Το διάστημα από το Μάρτιο έως το καλοκαίρι θα είναι σημαντικό. Θα αξιολογηθεί η συνολική προσπάθεια. Οι βουλευτικές εκλογές του Μαίου δεσπόζουν στον κομματικό ανταγωνισμό. Στην εσωτερική πολιτική τα θέματα της οικονομίας και της μενανάστευσης θα πάρουν πρώτη θέση στη δημόσια ατζέντα. Η συζήτηση πάνω στα θέματα αυτά διαρκώς διευρύνεται και συχνά υπερκαλύπτει κάθε άλλο θέμα.
Β. Ελλάδα: η οικονομική κρίση φαίνεται ότι θα ξεπεράσει σε ένταση κάθε άλλη χρονιά. Το ΠΑΣΟΚ διαθέτει το πλεονέκτημα απέναντι στη ΝΔ, αλλά μειώνει τη συνολική κοινωνική του επιρροή. Στις δημοσκόπησεις κερδίζει η άρνηση, ο κανένας, η αποχή, η ιδιώτευση. Στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δύο νέα πρόσωπα που συμβολίζουν την ελπίδα για αλλαγές – Γ. Καμίνης, Δήμαρχος στην Αθήνα, Γ. Μπουτάρης, Δήμαρχος στη Θεσσαλονίκη-, αναλαμβάνουν τα καθήκοντά τους με την ευχή να μετατρέψουν την ελπίδα σε πραγματική πρόοδο.
Γ. Τουρκία: οι βουλευτικές εκλογές του Μαίου δείχνουν από τώρα τον νικητή τους. Η ηγεμονία Ερτογάν θα προχωρήσει πέρα από τη δεκαετία (2002- 2015), ενώ φαίνεται ισχυρή η πιθανότητα να διεκδικήσει την Προεδρία της Τουρκίας με νέα συνταγματική αναθεώρηση. Μια κίνηση μάλλον ατυχής αφού θα επιδεινώσει την εσωτερική ατμόσφαιρα χωρίς κανένα πρακτικό λόγο. Η οικονομική πρόοδος θα δώσει ανάπτυξη σε πολύ ψηλούς ρυθμούς καθώς η χώρα αυτή αξιοποιεί τα πλεονεκτήματά της καλύτερα από τους γείτονές της. Ο ηγέτης της μείζονος αντιπολίτευσης Κ. Κιλιντσάρογλου κέρδισε την εσωκομματική μάχη και θα προσπαθήσει να γίνει το αντίπαλο δέος στον Ερτογάν. Αν δεν τα καταφέρει -πράγμα πιθανότερο- θα αμφισβητηθεί από πολιτικούς της νεότερης γενιάς.
Δ. ΕΕ: Μέγα στοίχημα παραμένει η διαμόρφωση πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης για τις χώρες της ευρωζώνης, γεγονός που θα δώσει στο ευρώ την πολιτική θωράκιση και στην ΕΕ αυξημένη δυνατότητα να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ και την Κίνα. Κάτι τέτοιο παραμένει ζητούμενο: η ΕΕ με την ηγεμονία Μέρκελ-και δευτερευόντως Σαρκοζί- έχασε μέρος από τη δυναμική της και η εξέλιξη της ΕΕ μέσα από μια στενή γερμανική οπτική, δεν είναι ενθαρρυντική για την πρόοδο της συνολικής ΕΕ. Οι τάσεις εθνικού ωφελιμισμού που φανερώνει η Μέρκελ, βλάπτουν το κοινοτικό συμφέρον και σπρώχνουν τις συνεδριάσεις των συλλογικών οργάνων σε συνεχείς τριβές. Η απουσία ηγεσίας είναι εμφανής αλλά και η πίστη των περισσοτέρων στην ευρωπαϊκή ενοποίηση παραμένει ισχυρή. Οι δυνατότητες μιας εν ενεργεία πρόκλησης είναι σημαντικές.