Το κλειδί του Ελσίνκι
Οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής στο Ελσίνκι έχουν μια πολυδιάστατη σημασία. Σε έναν κόσμο με ποικίλα συμφέροντα, και επιδιώξεις, η βήμα με βήμα πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας για να γίνει πλήρες μέλος της Ε.Ε., είναι μια θετική εξέλιξη, είναι μια συμβολή στον αγώνα για την ειρήνη. Κάθε στατική θεώρηση των εξελίξεων αδικεί τη σημασία αυτής της συγκυρίας: Τ.Ε. Κύπρου – ΕΟΚ (1988), Συμφωνία της 6ης Μαρτίου (1995), Έναρξη ενταξιακών συνομιλιών (3 / 1998) και τώρα στο Ελσίνκι η κοινή θέση των «15» για την απρόσκοπτη ενταξιακή διαδικασία της Κυπριακής Δημοκρατίας – αποσύνδεση λύσης / ένταξης.
Η μακρά αυτή διαδικασία έχει συγκεκριμένα οφέλη, οικοδομεί σε μια στρατηγική μικρών κεκτημένων, πάνω στα οποία θα ακολουθήσει η επόμενη διπλωματική μάχη. Έτσι είναι ο κόσμος και όσοι νομίζουν πως σε μια νύκτα όλα θα γίνουν δικά μας, απλώς δε συμβάλλουν στην προς τα εμπρός κίνηση. Αυτό που πρέπει να κυριαρχήσει στις αναλύσεις μας είναι πως το κυπριακό και ο αγώνας για επίλυσή του εισέρχεται πιο παραγωγικά στο ευρωπαϊκό πεδίο, εισέρχεται με περισσότερες ελπίδες στον στρατηγικά προνομιακό χώρο του Ελληνισμού, στην Ε.Ε. Αυτό από μόνο του δεν επιλύει προβλήματα. Δημιουργεί περισσότερες ευκαιρίες, εφόσον ενισχύουμε τη διεθνή δράση μας, την πολιτική των διασυνδέσεων και των διεκδικήσεων.
Στο ζήτημα του Αιγαίου (υφαλοκρηπίδα) έγινε ένα βήμα προς τα εμπρός, αλλά αυτό που είναι το κλειδί των εξελίξεων είναι η «Εταιρική Σχέση Τουρκίας – Ε.Ε.». Αυτό το βάρος – για να έχει η σχέση αυτή πραγματική αξία – πέφτει στους ώμους της Ε.Ε. και των θεσμικών της οργάνων. Οι «Μηχανισμοί Επιτήρησης», που συμφωνήθηκαν στο Ελσίνκι, απαιτούν την αποφασιστική δράση της Ε.Ε. σε σχέση με το είδος της Τουρκίας που επιθυμούν οι «15». Ήδη ο Ετζεβίτ έδωσε ορισμένα δείγματα γραφής για το πώς εννοεί τα κείμενα του Ελσίνκι, αλλά αυτό που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι τα υπαρκτά κείμενα και η διαρκής θέληση των εταίρων στην Ε.Ε., για να ολοκληρωθεί η ευρωτουρκική σχέση (ανθρώπινα δικαιώματα, ρόλος του στρατού, απειλές στο Αιγαίο, και πρώτο απ’ όλα η επίλυση του κυπριακού).
Στη μάχη για το Ελσίνκι υπήρξε μια πολύ δραστήρια συμμετοχή της ελληνικής διπλωματίας. Ωστόσο, δε θα μπορούσε να πει κανείς το ίδιο και για την κυπριακή κυβέρνηση, η οποία κινήθηκε μέσα σε αντιφάσεις, ασάφειες, και υπέκυψε εν τέλει σο φόβο ενός ενδεχόμενου πολιτικού κόστους, εάν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά στην τελική ευθεία στο Ελσίνκι. Εν τέλει η πρωτοποριακή πολιτική, η πολιτική των διασυνδέσεων, φέρει συγκεκριμένους καρπούς στη συνολική Κύπρο. Γι’ αυτό και είναι καλό να θυμηθούμε πως ο αρχιτέκτονας αυτής της πορείας υπήρξε ο Γιάννος Κρανιδιώτης, του οποίου το πλαίσιο δράσης (ήδη από 12/7/99 γνωστό) έγινε το πλαίσιο αγώνα για την Ελλάδα, και για την Κύπρο. Με περισσότερη δράση, με περισσότερη προσπάθεια η Κυπριακή Δημοκρατία δημιουργεί τις βήμα με βήμα νέες εξελίξεις. Το Ελσίνκι είναι το βάθρο για νέες μάχες.
Εφημερίδα, Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ 2000