Το Κέντρο και οι Ιδεολογίες
Οι συζητήσεις είναι σημαντικές, δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες να ακούσουν προτάσεις, να διευκρινίσουν έννοιες, να συγκρίνουν αντιλήψεις.
Το “Κέντρο” ως έννοια με κομματικούς χυμούς έχει τρεις ιστορικές ερμηνείες.
Α) Γίνεται ως προσδιοριστικός άξονας σε σχέση με δύο άλλους πόλους.
Β) Ισοδυναμεί συχνά με τον τρόπο προσέγγισης της πολιτικής, με τη μετριοπάθεια, είναι περισσότερο ύφος και μέθοδος.
Γ) Σε ορισμένες συγκυρίες στα χρόνια του διεθνούς διπολισμού, το “Κέντρο” λειτούργησε ως διέξοδος, ως λύση με κοινωνικές αναφορές κάτω από συγκεκριμένες ανάγκες. Και οι τρεις πιο πάνω σημειώσεις, οδηγούν σε κοινό συμπέρασμα: η έννοια “κέντρο” δεν είναι ιδεολογία. Η ιδεολογία αφορά την πολιτική, το είδος των προτάσεων για την επίλυση των προβλημάτων μιας κοινωνίας, την προσέγγιση εννοιών με ισχυρή βάση-δικαιοσύνη, κράτος, εργαζόμενοι, κοινωνικές τάξεις, αλληλεγγύη-.
Έτσι, κατ΄ευθείαν διαμορφώνονται τρεις κύριες ιδεολογίες-κατευθύνσεις στη σημερινή Ευρώπη.
- Η Δεξιά παράταξη με τις ποικίλες αποχρώσεις της.
- Η Σοσιαλιστική παράταξη με τις εθνικές ιδιομορφίες της.
- Τα Κομμουνιστικά Κόμματα με τις δικές τους αντιλήψεις.
Κατά συνέπεια, ο ΔΗΣΥ είναι μέλος στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών μέλος στο Ευρωπ. Σοσιαλιστικό Κόμμα, το ΑΚΕΛ αναπτύσσει δεσμούς με τα κόμματα της παραδοσιακής αριστεράς, το ΔΗΚΟ και οι ΕΔΗ είναι σε ευθεία σχέση με το μικρό κόμμα των Ευρωπαίων Φιλελευθέρων.
Ειδικά για το ΔΗΚΟ με βάση τις ιδεολογικές συζητήσεις στον Ευρωπαϊκό χώρο υπάρχει ένα ειδικό ζήτημα περισσότερου αυτοπροσδιορισμού, οικοδόμησης μιας νέας ταυτότητας στο σύγχρονο περιβάλλον. Η χρήση του όρου “κέντρο” από ορισμένα Εργατικά ή Σοσιαλιστικά Κόμματα στην Ευρώπη, είναι ένα σύνηθες εργαλείο πολιτικής με στόχο την καλύτερη δυνατή προσέγγιση των μεσαίων στρωμάτων, στις κοινωνίες τους.
Κάθε κόμμα χαρακτηρίζεται και είναι προοδευτικό ή συντηρητικό ανάλογα με την πρακτική του, τις θεωρητικές επιλογές του, τη συνέπεια ανάμεσα στα λόγια και τα έργα του. Έτσι, το Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών ασκεί κριτική σε επιλογές του ΔΗΚΟ πάνω σε πραγματικά δεδομένα.
Α) Υπήρξε μια σοβαρής μορφής εμπλοκή της ηγεσίας του ΔΗΚΟ σε μορφές του χρηματιστηριακού θεσμού, που δεν ταιριάζουν στη θεσμική αποστολή των κομμάτων. Η παρουσία στο ΧΑΚ εταιριών με κομματικό μανδύα είναι ιδεολογικά άστοχη, είναι επιβλαβής στο πολιτικό μας σύστημα.
Β) Το ΔΗΚΟ με τη σημερινή του ηγεσία μπροστά στο φόβο του πολιτικού κόστους δεν πήρε καθαρές θέσεις στα ζητήματα του ΕΣΥ και της ΑΤΗΚ.
Γ) Είναι άξων ιδιαίτερης αναφοράς πως η ηγεσία του ΔΗΚΟ δεν έχει κάνει (έως τώρα) οποιανδήποτε μορφή αυτοκριτικής για την ιδιαίτερη επίδοση της στην ανάπτυξη της αναξιοκρατίας και του ρουσφετιού, στην πατρίδα μας. Είτε όταν κυβερνούσε μόνη της, είτε όταν “συγκυβερνούσε” με άλλους.
Είναι σημαντικό να υπογραμμισθεί πως η έλλειψη συλλογικής συζήτησης πάνω στο ζήτημα αυτό, δημιουργεί προϋποθέσεις για επανάληψη του. Αν αυτό ήταν απλά ζημιογόνο -και ήταν – για την εξέλιξη της κοινωνίας μας, σήμερα, στις νέες ανταγωνιστικές συνθήκες, η επανάληψη του συνιστά σοβαρό έλλειμμα επίγνωσης για το που πάει η Κύπρος και κυρίως πως θα πάει μέσα στην Ευρωπαϊκή κοσμογονία.
Στο επίπεδο της στρατηγικής ανάλυσης, και πέρα από τις όποιες συγκυρίες, ΚΙ.ΣΟΣ και ΔΗΚΟ είναι χώροι με κοινές ανησυχίες, με κοινές κοινωνικές αναφορές. Αυτή η βασική διαπίστωση δεν ευδοκίμησε σε κρίσιμες στιγμές των σχέσεων τους, δεν έγινε κοινό βάθρο για άσκηση πρωταγωνιστικής πολιτικής. Δύο μόνο χαρακτηριστικά δείγματα, το 1988 και το 1993, λένε σχεδόν τα πάντα. Άρα, χάθηκαν σπουδαίες ευκαιρίες, και η ιστορία δεν επιτρέπει “επαναλήψεις”, όπως ένα video. Το Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών είναι έτοιμο, έχει τη πολιτική βούληση για να προετοιμάσει ένα νέο σχέδιο για το αύριο. ΚΙ.ΣΟΣ και ΔΗΚΟ είναι σε θέση να προωθήσουν μια διαφορετική αντίληψη για πράγματα πάνω σε τρεις κύριες κατευθύνσεις: ανανέωση-μεταρρύθμιση-ευρωπαϊκό στοίχημα. Πάνω σε αυτές τις κατευθύνσεις θα κριθούν οι δυνατότητες τους να δημιουργήσουν το καινούριο, να ανταποκριθούν σε ώριμα κοινωνικά αιτήματα, να ευθυγραμμισθούν με τις ανησυχίες του κόσμου τους.
Σημείο-κλειδί σε αυτή τη σελίδα είναι η δυνατότητα σοβαρής συνεργασίας των δύο κομμάτων, στις δημοτικές εκλογές του προσεχούς Δεκεμβρίου. Κάτι που για να γίνει χρειάζεται προετοιμασία του εδάφους, υπέρβαση των μικρών εμποδίων που τεχνηέντως γίνονται “αξεπέραστα”, ώστε στο σωστό χρόνο να αναλάβουν τις σχετικές πρωτοβουλίες.
Μια σοβαρή συνεργασία στις Δημοτικές Εκλογές, θα είναι και μια αυτονόητη διαδικασία που θα συμβάλει στην ανασυγκρότηση του “Ενδιάμεσου Χώρου”, ώστε από δυνάμεις που συμπληρώνουν το κυρίως σκηνικό, να είναι δυνάμεις που το ρυθμίζουν κατά τρόπο δυναμικό.
Αυτές οι αλλαγές είναι ελκυστικές και στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Ο παραδοσιακός καταγγελτικός λόγος, η συνέπεια σε μια ξεπερασμένη περιχαράκωση δεν αφορά τις εποχές που έρχονται. Όποτε προτάθηκε στον κυπριακό ελληνισμό ένας συνδυασμός “απορριπτικών συμμαχιών”, αυτός ηττήθηκε κανονικά. Οι πολίτες επιθυμούν να γνωρίζουν το τι κάθε κόμμα δεν θέλει. Επιθυμούν, όμως να γνωρίζουν και το τι θέλουμε και κυρίως το πώς θα επιτύχουμε τους στόχους μας, με ποια μέσα θα επιδιώξουμε την υλοποίηση τους, με ποιες συμμαχίες στο διεθνές σύστημα, με ποια οργάνωση της κοινωνίας μας θα πορευτούμε. Αυτό το πλαίσιο είναι ένας συνδυασμός εσωτερικών και εξωτερικών στοιχείων, που είναι σε θέση να οδηγήσουν την κοινωνία μας σε νέα σελίδα. Η σοσιαλδημοκρατική οικογένεια είναι ευρεία, προωθεί την εθνική ιδιαιτερότητα, σέβεται την πολυκεντρικότητα των κομμάτων της. Γι΄αυτό κάθε κίνηση προς τα εμπρός πρέπει να έχει καθαρούς στόχους, να είναι μια καθαρή συνεννόηση ΚΙ.ΣΟΣ και ΔΗΚΟ.
Αυτή η εξέλιξη δεν είναι εύκολη. Συνήθειες του παρελθόντος, προσωπικές επιδιώξεις που εκφράζονται ως ιδεολογικά αδιαπραγμάτευτες τάσεις, στενοκομματικές αγκυλώσεις, έχουν παγιώσει νοοτροπίες, τις έχουν κάνει “σύστημα”. Κατά συνέπεια, εάν δεν προκύψει μια αλλαγή μέσα από τα σχήματα, μέσα από τις συλλογικές τους δράσεις, τα πράγματα θα μείνουν ακίνητα. Στην πολιτική, το “κάλλιο πρώτος στο χωριό, παρά δεύτερος στην πόλη” είναι μια εξαίσια συνταγή για να είσαι “τρίτος, και τέταρτος, και στο χωριό και στη πόλη”.