Το Λεβιάθαν κοιτάζει το Τσεϊχάν;

Σύμφωνα με τις εφημερίδες «Βατάν» και «Χαμπερτούρκ» στις 15 Φεβρουαρίου, το Ισραήλ υπέβαλε επίσημη πρόταση συνεργασίας στην Τουρκία για τη δημιουργία υποθαλάσσιου αγωγού που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο από την περιοχή των κοιτασμάτων Λεβιάθαν στο Τσεϊχάν της νότιας Τουρκίας. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, η Τουρκία ζητά πριν από κάθε άλλο «το  Ισραήλ να απολογηθεί και να πληρώσει αποζημιώσεις για το Μαβί Μαρμαρά για να βελτιωθούν οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών». Η «Βατάν» επικαλείται δημοσίευμα της ισραηλινής εφημερίδας «Ahronot» σύμφωνα με το οποίο «το Τελ Αβίβ παρουσίασε στο τουρκικό Υπουργείο Ενέργειας ένα σχέδιο αγωγού που θα κατασκευαστεί για την πώληση του αερίου στην Ευρώπη. Γίνεται επίσης αναφορά σε μυστικές επαφές που έγιναν δύο φορές τον τελευταίο καιρό στην Άγκυρα, με την Τουρκία να βλέπει θετικά το σχέδιο του αγωγού, με πιθανό κόστος τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Προστίθεται δε ότι ο ισραηλινός πρωθυπουργός Β.  Νετανιάχου παρείχε πλήρη υποστήριξη στις επαφές αυτές. Η εφημερίδα γράφει ότι «ο αγωγός θα μπορούσε να μεταφέρει ετησίως 8 – 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου. Το σημείο – κλειδί είναι, ότι η επιλογή του αγωγού με έδρα την Τουρκία αυξάνει τα περιθώρια κέρδους. Η εφημερίδα επισημαίνει ότι «το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών διεξήγαγε συζητήσεις για την εξαγωγή αερίου στην Τουρκία, αλλά εκπρόσωπος του γραφείου του πρωθυπουργού Νετανιάχου διέψευσε ότι ένας σύμβουλός του επισκέφθηκε την Τουρκία για να βολιδοσκοπήσει το ενδεχόμενο μίας σχετικής συμφωνίας». Ανεξάρτητα από την ακρίβεια αυτών των ειδήσεων, είναι αναμενόμενο το Ισραήλ να αναζητεί φθηνότερες ή και σχεδόν έτοιμες λύσεις σε υποδομές που θα μεγιστοποιήσουν τα κέρδη του από το κοίτασμα Λεβιάθαν.

Το Τσεϊχάν αποτελεί σημαντικό ενεργειακό κόμβο ο οποίος συνδέει ενεργειακή πρώτη ύλη από το Αζερμπαϊτζάν (Μπακού), διασχίζει κάθετα την Τουρκία  και στη συνέχεια σε συνεργασία με την ιταλική ΕΝΙ γίνεται η μεταφορά της σε δυτικοευρωπαϊκές και γειτονικές χώρες. Το κίνητρο για το Ισραήλ και τον Νετανιάχου είναι πιο σημαντικό από το γόητρο του ισραηλινού στρατού (διαφωνία για το λεκτικό της απολογίας ανάμεσα σε Άγκυρα και Ισραήλ που αφορά κριτική απέναντι στον ισραηλινό στρατό για την επίθεση στο «Μαβί Μαρμαρά»), συνεπώς είναι πολύ πιθανή μια σημαντική αλλαγή στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις. Σε μια τέτοια εξέλιξη η Κύπρος θα κληθεί να αντιμετωπίσει το κόστος κατασκευής υποδομών με λιγότερη συνεργασία με το Ισραήλ. Αν Ισραήλ-Τουρκία καταλήξουν σε μια συμφωνία που θα εγκρίνουν και οι μεγάλες εταιρείες-κολοσσοί με παγκόσμια βαρύτητα, τότε όλα θα αποκτήσουν μια διαφορετική τροχιά για τη Λευκωσία σε σχέση με τις προγραμματιζόμενες υποδομές της στη στεριά-περιοχή Βασιλικού.

Το συμπέρασμα από πιθανές εξελίξεις ανάμεσα σε Ισραήλ-Τουρκία είναι πως η Λευκωσία χρειάζεται να βγει έξω από αυτή την πιθανότητα, και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο με την επίλυση του κυπριακού έτσι που να μην εγκλωβιστεί σε μια συνεργασία (Λεβιάθαν-Τσεϊχάν) που θα δυσκολέψει ιδιαίτερα τα δικά της συμφέροντα στην περιοχή. Μόνο η επίλυση του κυπριακού μπορεί να αποτελέσει το βατήρα για να μπορέσει η Λευκωσία να μιλήσει από  καλύτερη θέση με το Ισραήλ και τις εταιρείες που ήδη συμμετέχουν στις διαδικασίες ερευνητικής  αδειοδότησης. Μερικοί θεωρούν ότι μπορούμε να αγνοούμε τα δεδομένα και όταν οι εξελίξεις δεν μας αρέσουν να βγάζουμε και μια καταγγελία. Δεν λειτουργεί έτσι το διεθνές σύστημα. Κάθε σοβαρό κράτος υπερασπίζεται τα συμφέροντά του κάνοντας στρατηγικές επιλογές που θα του επιτρέπουν να αξιοποιεί τους ενεργειακούς του πόρους όσο γίνεται πιο γρήγορα και σε συνθήκες ασφάλειας. Αν το γρήγορα σημαίνει το επόμενο χρονικό διάστημα, τότε υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος για να θέσουμε την επίλυση του κυπριακού ως το στόχο εκείνο που απελευθερώνει την Κύπρο, όχι μόνο από την τουρκική κατοχή, αλλά από την οικονομική στασιμότητα που πιέζει ολοένα και πιο έντονα την ε/κ κοινωνία εξαιτίας της κρίσης χρέους.