Διπλωματία στην γκρίζα γραμμή

Η πολιτική κουλτούρα ενός τόπου αναπτύσσεται μέσα σε ένα περιβάλλον, διαμορφώνται μέσα σε μια παράδοση, και, ως συνήθως, έχει συνεπείς οπαδούς. Έτσι όταν αλλάζουν τα δεδομένα, ορισμένες παλαιές πρακτικές δύσκολα μπορούν να διαφοροποιηθούν, με τη συνέχισή τους συμβάλλουν στο να κυριαρχούν αντιφάσεις. Η Κύπρος για δεκαετίες συνήθισε να πηγαίνει στα διεθνή φόρα με σκοπό να καταδικάσει την κατοχή, τα συνέδρια είχαν μόνο ένα νόημα, την έκδοση ενός ψηφίσματος καταδίκης -τα υπόλοιπα ήταν εκτός κυπριακού ενδιαφέροντος. Είναι για αυτό που ένα μέρος της πολιτικής ηγεσίας δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στην νέα εποχή: στην ΕΕ έχουν όλα διαφορετική σημασία, είτε αφορούν εσένα, είτε άλλους, είτε την ΕΕ. Έχει σημασία το μεγάλο και το μικρό, η συζήτηση και η διαπραγμάτευση και στο πιο ασήμαντο. Δεν εκφωνείς λόγους, διαπραγματεύεσαι πάνω σε κείμενα, σε προτάσεις, διαφωνείς, συμφωνείς, συγκρούεσαι, συμβιβάζεσαι.

Συχνά εκφωνούμε «αδιαπραγμάτευτους» λόγους στη Λευκωσία, αλλά συχνά αποτυγχάνουμε στις Βρυξέλλες. Συχνά όσοι έχουν ελάχιστη ή και καθόλου επιρροή στις Βρυξέλλες, είναι εκείνοι που παριστάνουν τους «Ναπολέοντες» στην Κύπρο για να εξισορροπήσουν το κενό πολιτικής. Το «εύκολο» είναι να διατάζεις τους πάντες, για να κερδίζεις ψευδείς νίκες για εσωτερική κατανάλωση και την επόμενη ημέρα όλα να είναι ακίνητα –ή και χειρότερα. Το «δύσκολο» είναι να γνωρίζεις τις λεπτομέρειες της διαπραγμάτευσης, να προετοιμάζεσαι, να κερδίζεις πραγματικές μάχες που βελτιώνουν την ζωή των πολιτών και οδηγούν τα πράγματα σε καλύτερες ημέρες.

Η κουλτούρα της καταγγελίας-προϊόν και της εποχής που η Κύπρος ήταν για δεκαετίες μέλος του Κινήματος των Αδεσμεύτων- εμφανίζεται συχνά καθώς οι πεποιθήσεις είναι βαθειά εδραιωμένες στο πολιτικό μας σύστημα. Συχνά η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής δημιουργεί ισχυρές αντιφάσεις καθώς πολιτικοί που θεοποίησαν την πολιτική της καταγγελίας, όπως είναι επόμενο, δεν μπορούν να σταθούν στο σύγχρονο περιβάλλον, συχνά αποτυγχάνουν γιατί δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένοι, ή δεν μπορούσαν να εργαστούν πάνω σε κείμενα ή να κατανοήσουν τις πολιτικές σε ένα ορισμένο πλαίσιο. Γι’ αυτό ορισμένοι επιστρέφουν στη Λευκωσία για να εκφωνήσουν λόγους «αγώνα» για να κρύψουν όσα οι ίδιοι δεν μπόρεσαν να πετύχουν.

Για παράδειγμα η Κύπρος ως κράτος μέλος της ΕΕ έδωσε το πράσινο φως για έναρξη ενταξιακών διαπραγμάσεων στην κατοχική δύναμη το 2005 με αντάλλαγμα το απολύτως τίποτα. Η Λευκωσία απέτυχε να διατηρήσει την πολιτική της συναπόφασης σχετικά με την οικονομική βοήθεια προς τους τ/κ καθώς η ίδια η Κυπριακή Κυβέρνηση συμφώνησε για απευθείας χρηματοδοτικά προγράμματα ανάμεσα στην ΕΕ και τ/κ φορείς εξουσίας το 2006. Έτσι, σήμερα, ΕΕ και τ/κ θεσμοί εφαρμόζουν απ’ ευθείας πολιτικές χωρίς την έγκριση του κράτους-μέλους. Επίσης, αυτή η αντίφαση εκδηλώνεται με κάθε ευκαιρία σε δηλώσεις κυπρίων πολιτικών για τη Ρωσία-αμφιβάλλω αν υπάρχει χώρα-μέλος της ΕΕ που να υμνεί την Μόσχα και να αδιαφορεί την ίδια στιγμή για την εξέλιξη της Ένωσης που η ίδια κάποια στιγμή επέλεξε να είναι μέλος. Έτσι φτάνουμε και σε απίστευτες διπλωματικές ανατροπές καθώς πιστεύουμε ότι ακόμα και το Θιβέτ ασκεί πολιτική αρχών στο κυπριακό-και το δηλώνουμε και δημόσια!