Παζλ απο πορσελάνη

Το αίσθημα κόπωσης είναι κυρίαρχο στην ε/κ κοινωνία. Η αποτυχία επίλυσης του κυπριακού έχει οδηγήσει πολλούς στην αποχώρηση από τη δημόσια συζήτηση, στην απογοήτευση, στη σιωπή. Ωστόσο, το πραγματικό δίλημμα για κάθε ε/κ, δεν μπαίνει στο ράφι αλλά καθίσταται ακόμα πιο επιτακτικό: ομοσπονδιακή λύση στηριγμένη στα ψηφίσματα του ΟΗΕ ή σταδιακή πορεία στο βελούδινο διαζύγιο με λύση «δύο κρατών» δίπλα δίπλα; Ο πρώτος δρόμος είναι ρεαλιστικός, και (ακόμα) εφικτός. Υπάρχει ακόμα χρόνος για να επιτευχθεί η εφικτή λύση. Το άλλο σενάριο που θέλει «δύο κράτη» δίπλα δίπλα βασίζεται στη σκέψη ότι έτσι θα λυθεί το πρόβλημα και με τείχος «ως τζι΄πάνω», θα ρυθμιστεί η νέα κατάσταση πραγμάτων. Πρόκειται περί αυταπάτης: τα σύνορα περπατούν, το τείχος θα κινείται και θα κινείται νότια (έποικοι, σύνορα χωρίς έλεγχο, τ/κ περιουσίες, προσφυγές στα δικαστήρια, ασύμμετρες εντάσεις, πιέσεις στον τομέα της ενέργειας).

Το παζλ της επίλυσης σήμερα είναι σκορπισμένο σε πολλά κομμάτια όπως συμβαίνει με τη λειτουργία του κανονισμού της Πράσινης Γραμμής με την έγκρισή του από την Κυπριακή Κυβέρνηση (διακίνηση προϊόντων δια μέσου των οδοφραγμάτων, προδιαγραφές για τις εμπορικές συναλλαγές, προγράμματα της ΕΕ στην τ/κ κοινότητα χωρίς εγκριση από τον κράτος-μέλος κλπ). Όπως συμβαίνει με την προσφυγή από πέντε χιλιάδες ε/κ στην Επιτροπή Αποζημιώσεων που έχει συστήσει το ψευδοκράτος μετά από απόφαση του ΕΔΑΔ με σκοπό την πώληση, την αποζημίωση ή την ανταλλαγή της περιουσίας τους στην κατεχόμενη Κύπρο. Όπως συμβαίνει με την πολιτική του ποδαριού σε σχέση με τις εξελίξεις στην τ/κ κοινότητα που συχνά υπαγορεύεται από πρόσκαιρους συσχετισμούς στις ε/κ ισορροπίες σε διάφορους συνασπισμούς εξουσίας. Για παράδειγμα η άρνηση Χριστόφια να συναινέσει στην πρόταση του ΓΓ του ΟΗΕ Μπα-κι Μουν για «ενδιάμεση συμφωνία» με τον Μ. Α. Ταλάτ (Φεβρουάριος, 2010), έπαιξε το ρόλο της στην εκλογική ήττα του Μ. Α. Ταλάτ και κατ’ επέκταση στην επιτυχία Έρογλου (Απρίλιος, 2010).

Η εφικτή λύση απαιτεί ισχυρή θέληση και κατάληλη επικοινωνιακή πολιτική. Ένα βασικό εμπόδιο για το επόμενο βήμα παραμένει ο φόβος να μην χαρακτηριστεί μια εφικτή λύση ως «προδοσία». Αυτό το θέμα έχει ταλαιπωρήσει την πολιτική ζωή της νήσου για πολλες δεκαετίες με τραγικά αποτελέσματα για την ε/κ κοινωνία. Ο φόβος των χαρακτηρισμών καθηλώνει ηγεσίες, μεταθέτει το ζήτημα μέσα στο χρόνο και εν τέλει εμπεδώνει τα τετελεσμένα της εισβολής. Ο φόβος που προέρχεται από δυνάμεις που παράγουν τους χαρακτηρισμούς είναι ένας μύθος γιατί αυτές οι δυνάμεις ενδιαφέρονται κυρίως να εμποδίσουν εξελίξεις. Στην πράξη η ρητορεία τους θα ηττηθεί στη δημόσια συζήτηση γιατί αποκρύβουν την πραγματική τους πρόθεση και δεν τολμούν να πουν δημόσια τι πραγματικά επιδιώκουν.

Το παζλ χρειάζεται ενιαίο βηματισμό. Για να συγκροτήσει κανείς στα σοβαρά τις προϋποθέσεις της επίλυσης πρώτο βήμα είναι να μαζεύψει σε μια ενιαία πορεία το παζλ και να το θέσει στην υπηρεσία της. Πολλά εξαρτώνται από τη δική μας θέληση και τη δυνατότητά μας να κινητοποιήσουμε το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Για παράδειγμα συζητάμε στις διακοινοτικές συνομιλίες το κεφάλαιο για την «ασφάλεια και τις εγγυήσεις» και ταυτόχρονα παραγνωρίζουμε ότι αυτό το κεφάλαιο κατακτήθηκε στον κεντρικό του πυρήνα στις 13 Απριλίου 2003 και την 1η Μαίου 2004. Για παράδειγμα έγιναν εξαντλητικές συζήτησεις για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ (2013-2020) αλλά καμμιά πρόταση δεν υπήρξε από τη Λευκωσία που να συνδέει πτυχές της επίλυσης με τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Το ευρωπαϊκό project προσφέρει λύσεις φτάνει να αποφασίσουμε τι ακριβώς επιδιώκουμε και πώς θα το κερδίσουμε.