Αμάν, Ανάν!

Διαβάζω σημαντικά πράγματα για τον Κόφι Ανάν (8 Απριλίου 1938 – 18 Αυγούστου 2018). Μερικά από το ηλ. «Βήμα»:

«Υπήρξε ο έβδομος γενικός γραμματέας του Ο.Η.Ε. από το 1997 μέχρι το 2006. Γεννήθηκε στο Κουμάσι της Γκάνας και σπούδασε οικονομικά και διοίκηση επιχειρήσεων στην Γκάνα, τις ΗΠΑ και την Ελβετία. Το 1962 άρχισε να εργάζεται στον Ο.Η.Ε. ως διοικητικός και οικονομικός υπάλληλος του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας στην Γενεύη.

Την 1 Ιανουαρίου 1997, ο Κόφι Ανάν ανέλαβε τη θέση του γενικού γραμματέα του Ο.Η.Ε. σε αντικατάσταση του Αιγυπτίου Μπούτρος Μπούτρος-Γκάλι. Η θητεία του στη θέση αυτή ανανεώθηκε την 1 Ιανουαρίου 2002 και έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2006. Το 2001 του απονεμήθηκε από κοινού με τον ΟΗΕ το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

Ο Κόφι Ανάν θεωρείτο από τους πιο διακριτικούς και ευέλικτους διπλωμάτες. Ως γενικός γραμματέας του ΟΗΕ προσπάθησε «να φέρει τον Οργανισμό κοντά στον κόσμο».

Εξέχουσες προσωπικότητες μίλησαν για τον Κ. Ανάν:

Ο νυν ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες:

«Από πολλές απόψεις, ο Κόφι Άναν ενσάρκωνε τα Ηνωμένα Έθνη. Ανήλθε από τις τάξεις τους για να οδηγήσει τον Οργανισμό σε μια νέα χιλιετία με απαράμιλλη αξιοπρέπεια και αποφασιστικότητα. Υπήρξε μια δύναμη που μας καθοδηγούσε προς το καλό».

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Kλοντ Γιούνκερ:

«Ο κόσμος θρηνεί έναν μεγάλο ηγέτη και ανθρωπιστή αλλά γιορτάζει μια ζωή γεμάτη θάρρος, ενσυναίσθηση και αξιόλογη δημόσια προσφορά. Ο Κόφι Ανάν, είχε αφιερώσει τη ζωή του για να κάνει τον κόσμο πιο ειρηνικό και ενωμένο. Αγωνίστηκε για τον τερματισμό των δεινών και των αδικιών σε ολόκληρο τον κόσμο και βοήθησε στην ανοικοδόμηση γεφυρών όπου είχαν καταστραφεί».

Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα χαιρέτισε «την ακεραιότητά του, την αποφασιστικότητά του, την αισιοδοξία του και την αίσθηση της ανθρωπιάς που μοιραζόμαστε. Ο Κ. Ανάν κινητοποίησε και ενέπνευσε την επόμενη γενιά ηγετών».

Ο ρώρος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είπε ότι «ειλικρινά θαύμαζε τη σοφία και το θάρρος του».

Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ τόνισε ότι η «φωνή του Κόφι Άναν θα μας λείψει πολύ σε μια εποχή όπου η από κοινού αναζήτηση λύσεων στα διεθνή προβλήματα είναι πιο επιτακτική από ποτέ».

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου τον χαρακτήρισε «είδωλο και πηγή υπερηφάνειας για όλους τους Αφρικανούς και τους λάτρεις της ειρήνης», ( από το ηλ. «Βήμα, 20/8)

Ο Κ. Ανάν συνδέθηκε με το κυπριακό και επ’ αυτού καταθέτω ορισμένες σκέψεις. Παρά το γεγονός ότι εργάστηκε για την επίλυση του όσο κανένας άλλος ΓΓ πριν, σε μια μερίδα ε/κ έμεινε μια πικρή γεύση. Το ζήτημα ασφαλώς, δεν αφορά μόνο το περιεχόμενο ενός σχεδίου. Ο καθένας δικαιούται να σκεφθεί, να κρίνει και να τοποθετηθεί, όπως λ.χ. θα μπορούσε να κάνει το ίδιο, είτε με τις Ιδέες και το Χάρτη Γκάλι, είτε με τους Δείκτες Γκουεγιάρ. Ένα κρίσιμο ζήτημα, για μένα, υπήρξε η μαζική προσπάθεια για να καταστραφεί η εικόνα του ΓΓ του ΟΗΕ, γι΄αυτό έκαναν το γύρο της νήσου οι πιο άθλιες μεθοδεύσεις για να πληγεί προσωπικά ο ίδιος και, δι’ αυτού του τρόπου, να αχρηστευθεί η πρότασή του. Από σεβασμό σε μια δεοντολογία δεν θα επαναλάβω κανένα από τα επίθετα ή τους χαρακτηρισμούς.

Ωστόσο, έχει μια σημασία να πούμε τα αυτονόητα: ο ίδιος ως ΓΓ του ΟΗΕ έλαβε επιστολή από τον τότε ε/κ ηγέτη ότι ήταν έτοιμος να επαναλάβει τις συνομιλίες και ότι δεχόταν το σχέδιο που έφερε το όνομά του ως τη βάση για να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις. Ο ίδιος ως ΓΓ του ΟΗΕ άκουσε τους δύο κύπριους ηγέτες να αποδέχονται τον επιδιαιτητικό ρόλο του ιδίου στην περίπτωση που οι δύο πλευρές δεν θα μπορούσαν να φτάσουν σε συμφωνία πάνω σε συγκεκριμένα σημεία. Ο ίδιος έκανε αυτό που του ζήτησαν οι δύο πλευρές αλλά στο τέλος βρέθηκε στη δίνη μιας μεγάλης πλάνης: ως ΓΓ του ΟΗΕ, προφανώς θεωρούσε ότι η ε/κ πλευρά, εννοούσε αυτά που έλεγε και, συνεπώς, έκανε ότι ήταν στην κρίση του, πιο παραγωγικό για να φτάσουμε σε λύση. Ο εκ Γκάνας διπλωμάτης, αν και κάτοχος του Νόμπελ Ειρήνης, δεν γνώριζε την σύγχρονη ιστορία μας και δεν κατενόησε ότι η ε/κ ηγεσία, κατά κανόνα, είχε διπλή ατζέντα!

Ο ΓΓ του ΟΗΕ έμαθε, ίσως από τα ΜΜΕ, ότι όλα όσα κλείδωσαν ως κεκτημένα των συνομιλιών ήταν από το άλφα ως το ωμέγα καταστροφικά για την ε/κ πλευρά! Αυτοί που ζητούσαν γραπτώς γρήγορη επανάληψη των συνομιλιών στη βάση του Σχεδίου του και γρήγορη επιδιαιτησία επί του σχεδίου του, αίφνης ανακάλυψαν ότι αυτό το σχέδιο δεν είχε ούτε ένα θετικό σημείο! Η κοινή λογική λέει ότι ένα από τα δύο πιο πάνω δεν ισχύει! Τι όμως;

Οι τακτικές, οι επιλογές και οι χειρισμοί της ε/κ ηγεσίας τότε, δείχνουν ότι η διπλή ατζέντα υπήρξε προϊόν επιμελούς ετοιμασίας: προσποιούμαστε ότι θέλουμε λύση με βάση το σχέδιο του ΟΗΕ για να μην δημιουργήσουμε προβλήματα στην ολοκλήρωση της ενταξιακής πορείας της νήσου. Μόλις αυτή ολοκληρώθηκε (πολύ κοντά στο τελευταίο στάδιο, 1η Μαίου 2004), δείχνουμε την πραγματική μας πολιτική. Δηλαδή συντονισμένη, μαζική, επιθετική καταστροφή του σχεδίου του ΟΗΕ με «παράπλευρο» στόχο την ώθηση της κοινής γνώμης στην πολιτική που οδηγεί στη συντήρηση του υπάρχοντος status quo, γνωστή και με τον κωδικό «second best solution»!

Ο Κ. Ανάν επέδειξε υψηλό αίσθημα ευθύνης, ποτέ δεν σχολίασε ή ποτέ δεν αντέδρασε απέναντι στη χυδαιότητα που κατέκλυσε το νησί -εννοώ ολόκληρο το νησί καθώς και ο Ρ. Ντενκτάς έλεγε ακριβώς τα ίδια. Ακόμα και με προφανείς αθλιότητες του τύπου «Αμάν, Ανάν», που προέβαλε σε πρωτοσέλιδα τίτλο της η αθηναϊκή «Ελευθεροτυπία» με στόχο τη δημιουργία μαζικής πίεσης πάνω στις εξελίξεις.

Υπογραμμίζω: αν εκείνος για τον οποίο ο Βλαντιμίρ Πούτιν λέει ότι «ειλικρινά θαύμαζε τη σοφία του», υπέβαλε ένα σχέδιο με ισορροπίες 100 έναντι μηδενός, τότε όχι μόνο έπρεπε να αποχωρήσει η Λευκωσία από τον ΟΗΕ, αλλά και να ζητήσει βοήθεια από κάποιον εξωπλανήτη!

Υποστηρίζω: αν σε ενδιαφέρει πράγματι η επίλυση, διαπραγματεύεσαι με εντιμότητα και κρατάς την κοινή γνώμη σε «ακτίνα λύσης». Αν δεν σε ικανοποιεί το τελικό αποτέλεσμα, ζητάς περαιτέρω διαβουλεύσεις, ζητάς αναβολή ορισμένων μηνών του δημοψηφίσματος λ.χ. Δεκέβριος 2004 και διασυνδέεις την επίλυση με την έναρξη της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Έτσι διεκδικείς την ελεύθερη Κύπρο με την Κύπρο μέλος της ΕΕ και με κεκτημένο την Συμφωνία Προσχώρησης της 16ης Απριλίου 2003-ένταξη όλης της επικράτειας της νήσου στην ΕΕ.

Λοιπόν: εύκολα σκορπίζεις τον πανικό, ακόμα πιο εύκολα σιωπάς επί των ερειπίων μιλώντας περί ανέμων και υδάτων. Ποιος νοιάζεται για το τι συμβαίνει επί του εδάφους στην κατεχόμενη Κύπρο σήμερα; Ποιον ενδιαφέρει να μετρήσει πόσοι είναι οι εν ζωή πρόσφυγες του 1974; Ποιος πήγε σε έναν προσφυγικό συνοικισμό να ακούσει και να δει τι τρέχει; Ποιος πήγε να συναντήσει τον παππού Σ. Λιασή στην Αγία Τριάδα;

Επιλογικά:

Η Κύπρος είναι μικρό νησί, συνεπώς έχει την ανάγκη να πολιτεύεται με διαφάνεια, με έντιμες συνεννοήσεις, είτε αυτές αφορούν συγκλίνουσες απόψεις, είτε αποκλίνουσες προσεγγίσεις. Η Κύπρος μπορεί να ισχυροποιεί τις θέσεις της μόνο με τη σοβαρότητα των εκπροσώπων της και με την καθαρότητα των χειρισμών της.

Ο Κ. Ανάν έφυγε. Δεν γνωρίζω αν ο Α. Γκουτέρες επιτύχει κάτι καλύτερο. Σίγουρα, ο πορτογάλλος έμαθε από τα παθήματα προκατόχων του. Λέει, «είναι δικό σας το πρόβλημα, δική σας και η ιδιοκτησία του. Αν με πείσετε ότι θέλετε λύση, γνωρίζετε το τηλέφωνό μου».

Λάρκος Λάρκου