Αναφορά στον Γ.Κρανιδιώτη

    Συμπληρώνονται φέτος στις 14 Σεπτεμβρίου  έξι χρόνια από το θάνατο του Γ. Κρανιδιώτη. Είναι μια γενική αίσθηση πως ολοένα και περισσότεροι κύπριοι αναγνώριζαν αυτό που ο Γ. Κρανιδιώτης υπήρξε. Μια κορυφαία πολιτική προσωπικότητα που αφιέρωσε την ζωή του στο δικό όραμα για να γίνει η Κύπρος πλήρες μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Με αγάπη, με προσωπική θυσία, με ατελείωτες ώρες δουλειάς, με πείσμα και αντοχές αλλά ταυτόχρονα με σχέδιο και συνεπή επιμονή σε αυτό, διαμόρφωσε τους βασικούς σταθμούς – προϋποθέσεις για την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε.

            Η ιστορική καταγραφή βοηθά στη βαθύτερη κατανόηση της ενταξιακής μας διαδρομής: Τελωνειακή Ένωση Κύπρου – Ε.Ε. (1986) προσπάθεια για να πεισθεί η Λευκωσία για να υποβάλει αίτηση για να γίνει πλήρες μέλος της ΕΟΚ (β’ εξάμηνο του 1988). Διασύνδεση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΟΚ – Τουρκίας με την Κύπρο με την Συμφωνία της 6ης Μαρτίου 1995 με την Κύπρο να κερδίζει το χρονοδιάγραμμα για έναρξη ενταξιακών συνομιλιών. Κατάθέση ενός «πλαισίου αγώνα» στις 12 Ιουλίου 1999 για την αποσύνδεση της ένταξης από τη λύση στο κυπριακό. Τέσσερις χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία) ζητούσαν πρώτα λύση, ύστερα ένταξη. Ο Γ. Κρανιδιώτης αξιοποίησε την επιθυμία των «14» να δώσουν στην Τουρκία την ονομασία του υποψήφιου κράτους (Ελσίνκι, 1999) με κορυφαίο αντάλλαγμα στην Κύπρο την αποδοχή της απρόσκοπτης ένταξής της, την αποσύνδεση της ένταξης  από την προηγούμενη λύση.

            Η αρχή ήταν πολύ δύσκολη γιατί από το 1974 έως το 1984 κανένα κράτος – μέλος της ΕΟΚ δεν ήθελε να ακουμπήσει το κυπριακό. Με  μπλοκάρισμα από την Ελλάδα στα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ) που προωθούσε η Γαλλία, οι υπόλοιποι εταίροι υποχρεώθηκαν να ξεπαγώσουν τις σχέσεις τους με την Κύπρο, γεγονός που οδήγησε στην Τελωνειακή Ένωση Κύπρου – ΕΟΚ την 1-1-1986.

            Το 1988 για πρώτη φορά μπήκε σε κείμενο του Συμβουλίου Υπουργών η φράση – κλειδί «το κυπριακό εκφράζει τις ευρωτουρκικές σχέσεις», ενώ στις Συνόδους Κορυφής της Κέρκυρας (1994) και του Έσσεν (1994) υιοθετήθηκε η φράση «η επόμενη διεύρυνση θα περιλαμβάνει την Κύπρο και τη Μάλτα». Η Αθήνα αξιοποίησε τη δυνατότητα της ομοφωνίας στο Συμβούλιο και με την απειλή για άσκηση veto ξεπέρασε τις αντιδράσεις της γερμανικής προεδρίας, της Γαλλίας και της Μ. Βρετανίας  γύρω από το κείμενο της Τ.Ε. Τουρκίας – ΕΟΚ. Ο Γ. Κρανιδιώτης με τη χαρακτηριστική φράση «η Ελλάδα δεν μπορεί να δώσει τη συγκατάθεση της στην Τ.Ε. Τουρκίας – ΕΟΚ» επέβαλε τους όρους του για να αποκτήσει η Κύπρος χρονοδιάγραμμα για έναρξη ενταξιακών συνομιλιών – συμφωνία 6^ης Μαρτίου 1995.

            Ο Γ. Κρανιδιώτης έβλεπε την ΕΟΚ / ΕΕ ως το εργαλείο, ως τον καταλύτη για να λύσουμε το κυπριακό. Θεωρούσε πως είναι το προνομιακό μας στάδιο που θα προσέθετε δυνάμεις στην Κύπρο και θα αλλοίωνε τις αδιάλλακτες  τουρκικές θέσεις στο κυπριακό.

            Γι’ αυτό το λόγο με δική του πρωτοβουλία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε το 1996 τις πιο κάτω εισηγήσεις του:

1. Ευρωπαϊκή διάσκεψη για το Κυπριακό
2. Διορισμός ευρωπαίου συντονιστή για το κυπριακό
3. Ευρωπαϊκό σχέδιο λύσης του κυπριακού
4. Μέτρα για προώθηση της συνεργασίας Ε/Κ – Τ/Κ
5. Εναρμόνιση της νομοθεσίας της Κύπρου με το ευρωπαϊκό κεκτημένο

            Οι προτάσεις αυτές μπορούσαν να αξιοποιηθούν πλήρως μετά την απόφαση του Συμβουλίου Κορυφής στο Ελσίνκι το 1999. Χρειαζόταν συστηματική δουλειά, σχέδια, συγκεκριμένος στόχος, πολιτική διορατικότητα για να γίνει η ΕΕ ο καταλύτης για τη λύση.

            Ο Γ. Κρανιδιώτη δεν άφησε πίσω απλώς μια πλούσια ευρωπαϊκή δράση. Ήταν παρόν σε όσα γέμιζαν την ψυχή του: Κύπρος, ΕΕ, Σκοπιανό, Ε/Τ σχέσεις, Μ. Ανατολή, ιδέες για το σοσιαλισμό, αλληλεγγύη προς τις φτωχές χώρες, ο πολιτισμός, η παιδεία, το βιβλιοπωλείο «Εστία», ο Γ. Σεφέρης, η ποίηση, η ζωγραφική, η Κερύνεια. Πολιτικός, διπλωμάτης, πανεπιστημιακός, συγγραφέας, διανοούμενος. Με έργα εκπροσωπούμε μια σχολή ανάλυσης, ήταν μια σχολή πολιτικής σκέψης. Τα βασικά «υλικά» αυτής της σχολής ήταν: πρόβλεψη των εξελίξεων, προβολή διεκδικήσεων, δημιουργία πλαισίου συμμαχιών, δημιουργία επωφελών συσχετισμών στους 15 για να προωθηθούν αποτελεσματικά τα συμφέροντα της Κύπρου και της Ελλάδας. Άριστος σχεδιαστής της πολιτικής των διασυνδέσεων (Τ.Ε. Κύπρου – ΕΟΚ, Συμφωνία 6^ης Μαρτίου 1995, Αποφάσεις στο Ελσίνκι το 1999) έφερε την Κύπρο στη λεωφόρο της πλήρους ένταξης. Έβλεπε μακριά, κάθε κίνηση τακτικής υποβοηθούσε το μακροπρόθεσμο στόχο. Πολιτικός και διανοούμενος, μια σπάνια σύζευξη στοιχείων που τον καθιέρωσαν ως μια σημαντική προσωπικότητα στην Ελλάδα, ως ένα με έργα ευρωπαϊστή στις Βρυξέλλες, και ως μια ισχυρή δύναμη ελπίδας για την Κύπρο. Εχθρός της δημαγωγίας, πάντα μελετημένος σε κάθε δημόσια παρέμβαση του, με τεκμηριωμένο λόγο, με ιδέες και προτάσεις για το μεγάλο πάθος του -την ελεύθερη, Ευρωπαϊκή Κύπρο. Δεν είχε την ευκαιρία να δουλέψει πάνω σε άλλους σταθμούς του κυπριακού. Εάν η μοίρα αποφάσιζε αλλιώς, άλλη θα ήταν και η πολιτική διαδρομή της Κύπρου, γιατί ήξερε να δουλεύει με πρόβλεψη και σχέδια, ήξερε να δίνει μεγάλες πολιτικές μάχες και κυρίως ήξερε πως να τις κερδίζει.