Απο τη Χάλκη στο Αιγαίο
Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μ. Αρίντς μιλώντας σε διάσκεψη στο Βερολίνο για την «ειρηνική συνύπαρξη Μουσουλμάνων, Εβραίων και Χριστιανών» δήλωσε ότι «αναγνωρίζω ότι είναι ανάγκη να υπάρχει ένα σχολείο για να εκπαιδεύει τους κληρικούς της Σχολής της Χάλκης, του ελληνικού Ορθόδοξου πατριαρχείου ή την ορθόδοξη κοινότητα. Γνωρίζουμε οτι υπάρχει αυτή η ανάγκη». Αναφορικά με τις περιουσίες δήλωσε ότι «δεν τις επιστρέφουμε κάνοντας χάρη. Οι περιουσίες αυτές ήταν δικές σας αλλά σας τις πήραν με διάφορους τρόπους. Βλέπουμε το ζήτημα ως ζήτημα ανθρωπίνου δικαιώματος, ηθικής αξίας για την πίστη σας. Ζητούμε συγγνώμη από όλους σας για αυτά που έγιναν στο παρελθόν». (Το Βήμα, 7 Μαρτίου).
Ταυτόχρονα ο Μ. Αριντς αναφέρθηκε και στη μουσουλμανική μειονότητα ασκώντας κριτική στην ελληνική κυβέρνηση διότι «δεν παραχωρεί τα ίδια δικαιώματα στην τουρκική μειονότητα που ζει στην Ελλάδα», τονίζοντας οτι απαγορεύεται στις οργανώσεις τους να χρησιμοποιούν την λέξη «τουρκική». Οι ισχυρισμοί οτι οι μουσουλμάνοι δεν μπορούν να εκλέγουν τον μουφτή τους και οτι οι ιμάμηδες πρέπει να διορίζονται από το κράτος, όπως και οι ισχυρισμοί οτι οι οργανώσεις δεν μπορούν να έχουν δική τους περιουσία, οι διακρίσεις που γίνονται στα σχολεία, στα τζαμιά που δεν μπορούν να οικοδομηθούν σε ορισμένες θέσεις, όλα αυτά είναι θέματα δικαιωμάτων. Αυτό δεν σημαίνει οτι το ζήτημα είναι ζήτημα αμοιβαιότητας. Δεν τρέφουμε την ιδέα οτι αφού η Ελλάδα δεν κάνει αυτό τότε κι εμείς δεν κάνουμε το άλλο».
Οι δηλώσεις Αρίντς είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και αυτό είναι σημαντικό. Μέσα σε αυτό το κλίμα της ελπίδας η Αρχιτεκτονική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ετοίμασε μελέτη για την ανακατασκευή του αμφιθεάτρου της σχολής της Χάλκης. Επίσης, στα σχέδια της μελέτης προβλέπεται η κατασκευή εστιών στον περίβολο του μοναστηριού για τη φιλοξενία όσων θα φοιτούν στη σχολή όπως επίσης και η ηλεκτρονική σύνδεση της μεγάλης βιβλιοθήκης της Σχολής με τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες του κόσμου τονίζοντας την παγκοσμιότητα της σχολής με την επαναλειτουργία της. Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης ιδρύθηκε το 1844 μέσα στο μοναστήρι της Χάλκης στο λόφο της Ελπίδας από τον πατριάρχη Γερμανό, ενώ το σημερινό κτίριο κτίστηκε το 1896 διότι πενήντα χρόνια μετά τη δημιουργία του ένας σεισμός ισοπέδωσε ολόκληρο το κτιριακό συγκρότημα. (Τα πιο πάνω στοιχεία από ρεπορτάζ στο αθηναϊκό Βήμα).
Το ζήτημα αυτό έχει συζητηθεί κατά κόρο, οι δηλώσεις Αρίντς δημιουργούν κινητικότητα αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Αλλεπάλληλες δηλώσεις έχουν γίνει υπέρ της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης από τούρκους πολιτικούς, αλλά κάπου τα πράγματα μένουν ίδια. Θεωρώ ότι κάθε κίνηση που αλλάζει το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι χρήσιμο. Πιστεύω επίσης στους συμβολισμούς που αλλάζουν το κλίμα ανάμεσα στους απλούς πολίτες στις δύο χώρες και η επαναλειτουργία της Χάλκης περιέχει όλα τα πιο πάνω στοιχεία.
Συμβολισμοί και ουσία επιτρέπουν στους λαούς να κοιτάξουν με περισσότερο καθαρό τρόπο το δρόμο των κοινών συμφερόντων και της συνεργασίας. Οι 25 συμφωνίες που υπέγραψαν οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Τουρκίας Α. Σαμαράς και Τ. Ερτογάν στην Κ/πολη στις αρχές Μαρτίου δείχνουν ότι πολλά πράγματα μπορεί να γίνουν στα ζητήματα «χαμηλής πολιτικής» ως μια βασική συνιστώσα για να αντιμετωπιστούν και οι διαφωνίες σε κρίσιμης σημασίας θέματα όπως το κυπριακό, η υφαλοκρηπίδα και η οριοθέτηση ΑΟΖ. Κανένα από τα τρία θέματα δεν είναι εύκολο, αλλά γίνεται λιγότερο δύσκολο αν υπάρχει διάλογος, κινητικότητα, συμφωνίες, αποφάσεις. Στην πολιτική με ισχυρούς ορίζοντες αυτό που αλλάζει ουσιωδώς το κλίμα είναι η σαφής τοποθέτηση της ευρωτουρκικής σχέσης, με πρωτοβουλία της Αθήνας και της Λευκωσίας, πάνω σε ένα νέο μομέντουμ, γιατί αυτή η τοποθέτηση δημιουργεί το καλύτερο δυνατό περιβάλλον για προσέγγιση στα πιο μεγάλα όπως το κυπριακό και το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο.