Απο τον γκρεμό στην ανάπτυξη
Ποιο γεννήθηκε πρώτα; Η κρίση ή το μνημόνιο; Αν η υπόθεση με την κότα και το αυγό λέει πολλά, το άλλο δίλημμα στην κυπριακή του εκδοχή συχνά δεν υπάρχει. Έτσι στα πλαίσια που επιτρέπει μια «τολμηρή» συσκότιση των πραγμάτων, καταγγέλλοντας την τρόικα και το μνημόνιο, λύνουμε αυτόματα τα προβλήματα της κυπριακής οικονομίας! Τόσο απλά: καταγράφεις το σήμερα, αγνοείς επιδεικτικά το χθες, μιλάς για όσα χάσαμε και παριστάνεις τον φίλο του λαού όταν γνωρίζεις ότι χθες έγιναν τρομακτικά λάθη που οδήγησαν την οικονομία στα πρόθυρα της χρεοκοπίας! Μερικά φαινόμενα ήταν «άγνωστα» έως χθες -άλλωστε η κυπριακή παραοικονομία έχει επιδείξει εξαίσια δείγματα συγκάλυψης και συνενοχής!
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ 1: Εκτεταμένη φοροδιαφυγή, για δεκαετίες, ελάχιστη πίεση από την πολιτική εξουσία για να βρεθούν λύσεις. Το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων, η Γενική Ελεγκτική Υπηρεσία, έχουν όλα τα αναγκαία στοιχεία. Η ανάγκη για ένα πιο συμβατό με τις εξελίξεις φορολογικό σύστημα είναι σκόπιμη. Η ανάγκη για συλλογή όλης της φορολογητέας ύλης είναι αναγκαία και ως μια πράξη κοινωνικής ευθύνης και ισοπολιτείας.
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ 2. Διαφθορά και παραοικονομία. Διεθνείς οργανισμοί το αποτυπώνουν και κυρίως το γνωρίζει όλη η Κύπρος από την πρακτική της εφαρμογή. Τα στοιχεία από τον Ευρωβαρόμετρο (Φεβρουάριος, 2014) για τη διαφθορά στην Κύπρο είναι, δυστυχώς, εντυπωσιακά. Η για δεκαετίες αδυναμία προσέλκυσης σημαντικών ξένων επενδύσεων συνδέεται και με την έλλειψη θέλησης για να τεθούν κανόνες ελέγχου για καταπολέμηση του φαινομένου.
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ 3. Σύγχυση ανάμεσα στο κοινωνικό και το πελατειακό κράτος. Το πρώτο έχει σχέδιο, στόχους, διαθέτει πόρους, γνωρίζει τα όριά και τις αντοχές του, επιχειρεί στοχευμένες παροχές, στηρίζει τους μη προνομιούχους. Το δεύτερο παρέχει επιδόματα ανεξέλεγκτα, υποκύπτει στις συντεχνιακές λογικές, σε προνομιακές παραχωρήσεις και στο τέλος συμβάλλει στη χρεοκοπία και τα άδεια ταμεία.
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ 4. Η επικυριαρχία της κλειστής κοινωνίας εις βάρος της ανοικτής κοινωνίας. Η πρώτη προωθούσε την κομματική συναλλαγή, τη διανομή λαφύρων στους κάθε φορά νικητές. Ταυτόχρονα αγνοούσε την ανοικτή, την δημιουργική κοινωνία, περιφρονούσε την αξιοκρατία, αγνοούσε την ατομική αξιολόγηση ή ένιωθε αμήχανα απέναντι στην αριστεία. Μια κυβέρνηση που ερχόταν στην εξουσία για να επαναλάβει ότι έκαναν και οι προηγούμενοι, υπήρξε η καλύτερη συνταγή για να διώξουμε τους ικανότερους για να επικρατούν οι μονίμως συμφωνούντες.
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ 5. Άρνηση παρακολούθησης των εξελίξεων στο διεθνές πεδίο, ομφαλοσκόπηση. Η πολιτική της εσωστρέφειας είχε αμυντικά χαρακτηριστικά και απέφευγε να αναλύσει τα μείζονα που μας περιέβαλλαν -ΕΕ, ανοικτά σύνορα, Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου, ηλεκτρονική εποχή. Η ευρωπαϊκή στρατηγική δεν κατακτήθηκε από το πολιτικό μας σύστημα και ως εκ τούτου δεν προετοίμασε ενεργητικά και στον κατάλληλο χρόνο την οικονομική πορεία της νήσου.
Δεν είναι τα πράγματα ούτε εύκολα, ούτε απλά. Η Κύπρος για να ανακάμψει χρειάζεται να λύσει παλαιές πολιτικές χρεοκοπίες και σύγχρονες αναπτυξιακές ακινησίες. Χρειάζεται έμπνευση, σχέδια και κοινωνική κινητοποίηση, κυρίως, κοινή γνώμη με στέρεη γνώση, με συμμετοχή στις αναγκαίες σχεδιασμένες αλλαγές. Ο φαύκλος κύκλος της ακινησίας έχει οδηγήσει στη χρεοκοπία, στην τρομακτική αύξηση της ανεργίας, στην περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Το κόστος είναι τεράστιο για να υποκρινόμαστε ότι «για όλα φταίει η κότα -αλλιώς η τρόικα». Το αυγό της ακινησίας για δεκαετίες ήταν σε μια προδιαγεγραμμένη τροχιά: χωρίς αναπτυξιακή στρατηγική, ασύνδετο με το διεθνές περιβάλλον, ηγεσίες απρόθυμες να προτείνουν οτιδήποτε που θεωρούσαν ως μη δημοφιλές όπως λ.χ. η μεταρρύθμιση της ΑΤΑ με βάση εισοδηματικά κριτήρια. Η διεθνής κρίση άλλαξε τις εύθραυστες ισορροπίες, πίεσε περαιτέρω τα πράγματα και το εξέθεσε σαν ένα χρεοκοπημένο οικονομικό πλάνο.
Το μεγαλύτερο τμήμα των κυπρίων αναγνωρίζει ότι χρειάζεται να αλλάξουν πολλά. Το ζητούμενο είναι η σταθεροποίηση της οικονομίας και η δημιουργία συνθηκών για ανάπτυξη που θα περιορίζει τις αιτίες που μας οδήγησαν στο γκρεμό. Αυτό θα θέσει τις προϋποθέσεις για δημιουργία θέσεων εργασίας, κοινωνική αλληλεγγύη στηριγμένη σε ένα νέο κοινωνικό κράτος με πραγματικούς πόρους και δυνατότητες. Μια νέα κοινωνική οργάνωση είναι εφικτή. Η ανάπτυξη και το κοινωνικό κράτος είναι τα ζητούμενα.