ΔΕΑ σε τέσσερεις πράξεις

Το ζήτημα με τη διερεύνηση της τύχης των αγνοουμένων έχει ειδική βαρύτητα. Όλοι αναγνωρίζουν το γεγονός αυτό, συνεπώς πάνω σε αυτό το δεδομένο, υποστηρίζω τα εξής:

1. Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, υπάρχει σημαντική πρόοδος, έχει καλυφθεί έδαφος, μεγάλος αριθμός λειψάνων έχει ταυτοποιηθεί. Οι αριθμοί και τα στοιχεία από τον Ν. Νέστορος, μέλος της ΔΕΑ: «Αυτή τη στιγμή στον επίσημο κατάλογο των αγνοουμένων περιλαμβάνονται 1,508 Ε/κ, από τους οποίους οι 43 χάθηκαν την περίοδο `63-`64 και 493 Τ/κ, από αυτούς οι 229 αγνοούνται από την περίοδο `63-`67 και οι υπόλοιποι το 1974. Από αυτούς τους 264 Τ/Κ που αγνοούνται από την περίοδο της εισβολής οι 126 χάθηκαν στην περιοχή Αλόα-Μαράθα-Σανταλάρι. Από τους 1,508 Ε/κ αγνοούμενους έχουν γίνει ταυτοποιήσεις 435 ατόμων ενώ οι ταυτοποιήσεις Τ/κ ανέρχονται στις 138. Άλλες 200 περιπτώσεις βρίσκονται στο στάδιο των ανθρωπολογικών ή γενετικών αναλύσεων, 100 υποθέσεις Ε/Κ δε μπορούν να ταυτοποιηθούν, ενώ απομένει να εντοπιστούν τα οστά άλλων 800 αγνοουμένων. Στο 99% όλων των περιπτώσεων υπάρχει DNA των συγγενών για να γίνουν οι γενετικές ταυτοποιήσεις» (ΚΥΠΕ, 10 Μαρτίου 2015)

Η σύγκριση δείχνει τη μεγάλη πρόοδο: στο παρελθόν όλα ήταν στο σκοτάδι, τα αιτήματα των συγγενών των αγνοουμένων παρέμεναν και αυτά αγνοούμενα. Το 2015 οι αριθμοί ομιλούν αφεαυτών: ταυτοποιήσεις για 435 ε/κ αγνοούμενους, 138 ταυτοποιήσεις για τ/κ αγνοούμενους, ενώ άλλες 200 περιπτώσεις βρίσκονται στο στάδιο των ανθρωπολογικών ή γενετικών αναλύσεων. Κάθε ένας που θέλει να μιλήσει σοβαρά για το ζήτημα αυτό, αναδεικνύει αυτό το στοιχείο, καθώς πάγιο αίτημα για δεκαετίες υπήρξε το αίτημα για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων. Δυστυχώς, λίγοι μιλούν γι’ αυτό, σπανίως αναδεικνύονται τα συγκριτικά στοιχεία που καταγράφουν την ολοκλήρωση μιας επώδυνης διαδικασίας, ακόμα πιο λίγοι στο δημόσιο βήμα μπαίνουν στον κόπο να μιλήσουν με τη γλώσσα της σύγκρισης, και κατά συνέπεια την γλώσσα της αλήθειας.

2. Η συζήτηση επικεντρώνεται στην κωλυσιεργία που έμφανίζει ο στρατός κατοχής να ανοίξει στρατιωτικές ζώνες για έρευνες για εντοπισμό πιθανών χώρων για εκσκαφές. Η κριτική είναι πολύ σωστή, αν και έχουν καταγραφεί βήματα προόδου το τελευταίο διάστημα, με την Τουρκία να διευκολύνει την πρόσβαση σε ορισμένες στρατιωτικές ζώνες. Η κριτική προς την Τουρκία είναι επιβεβλημένη για να κάνει επιπρόσθετα βήματα, όπως επιβεβλημένη είναι και η συνεχής και δημόσια αναγνώριση της προόδου στις ταυτοποιήσεις, όπως δείχνουν τα στοιχεία από την προηγούμενη παράγραφο.

3. Η ΕΕ έκρινε το έργο ως πολύ σημαντικό, ενεργεί ως κύριος χορηγός για ένα ανθρωπιστικό ζήτημα. Λέει η ΕΕ σε σχετική ανακοίνωση στι 3 Φεβρουαρίου 2014: «για να ενισχυθεί περαιτέρω η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο κοινότητες, διατίθενται κονδύλια για εκστρατείες ευρείας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης. Η ΔΕΑ συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των αμοιβαίων ανησυχιών και ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των δύο κοινοτήτων της νήσου μέσω της εκταφής, της ταυτοποίησης και της επιστροφής των σορών των αγνοουμένων και των δύο κοινοτήτων στους συγγενείς τους».

Δεν γνωρίζω αν έτσι συμβαίνει. Περισσότερο βλέπω το αντίθετο με όσα αναφέρει ως κατευθυντήρια βάση η ΕΕ, βλέπω ομιλίες στις κηδείες που έχουν κομματικό χρώμα, ομιλίες που τρέφουν τη στασιμότητα, αντί να συμβάλλουν «στην καλύτερη κατανόηση των αμοιβαίων ανησυχιών και ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των δύο κοινοτήτων της νήσου». Βλέπω επίσης ότι επιφανείς παράγοντες της νήσου που θα μπορούσαν να ενισχύσουν οικονομικά το έργο που επιτελείται με τις εκταφές, σιωπούν, ενώ καμμιά οργανωμένη προσπάθεια για ενίσχυση της οικονομικής βάσης της ΔΕΑ δεν σημειώνεται.

4. Το τελευταίο διάστημα υπάρχει μεγάλη δημοσιότητα στα ηλεκτρονικά μέσα για τα ζητήματα που συνδέονται με τις έρευνες για καταγραφή πιθανών σημείων για εκταφές, ή για πιθανές μετακινήσεις οστών ή και την έρευνα στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας. Αποκορύφωμα αυτής της κατάστασης, η αναφορά σε τηλεοπτικό πρόγραμμα μιας λεπτομέρειας για την κατάσταση ενός οστού από αγνοούμενο, επειδη έθεσε κάποιο ερώτημα τηλεφωνικά η γυναίκα του! Θεωρώ ότι αυτή η πυκνή, σχεδόν καταιγιστική παρουσία, των υπευθύνων για τα ζητήματα αυτά και οι σχετικές αναφορές τους στα ΜΜΕ αποτελεί μια υπερβολή, και στη δική μου κρίση, δεν αποτελεί και την καλύτερη μέθοδο για να προωθήσουμε λύσεις. Η διάσταση αυτού ζητήματος, απαιτεί αυτοσυγκράτηση και προσεκτικές κινήσεις, διακριτικότητα. Συνοπτικά, λίγες δηλώσεις και πολλή δουλειά, ή και καθόλου δηλώσεις με σκληρή δουλειά, κάτι το οποίο διδάσκει με τη σεμνότητά και την εργατικότητά του ο Ξ. Καλλής.