Διαβουλεύσεις με θέα το γκάζι

Ο Πρόεδρος Αναστασιάσης μίλησε επί των ζητημάτων όπως προκύπτουν μετά την παρεμπόδιση ερευνητικής γεώτρησης της ENI από τουρκικά πολεμικά σκάφη. Είπε:

1.«Σε σχέση με το ζήτημα της εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνεχίζει να υφίσταται η σύγκλιση που είχε επιτευχθεί κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων Χριστόφια-Ταλάτ η οποία προνοεί ότι οι αποφάσεις που αφορούν τις θαλάσσιες ζώνες  (χωρικά ύδατα, συνορεύουσα ζώνη, υφαλοκρηπίδα, αποκλειστική οικονομική ζώνη) ως αυτές ορίζονται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας 1982, θα αποτελούν ομοσπονδιακή αρμοδιότητα στην επανενωμένη Κύπρο».
2. «Η σύγκλιση αυτή επαναβεβαιώθηκε κατά τη διάρκεια του τελευταίου γύρου διαπραγματεύσεων και ουδέποτε αμφισβητήθηκε από την τουρκική πλευρά».
3. «Η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει προβεί σε ένα σημαντικό βήμα που αποδεικνύει με απτό τρόπο τη δέσμευση της στην αρχή ότι ο φυσικός πλούτος του νησιού ανήκει στο Κράτος και σε όλους τους νόμιμους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας και ότι στόχος μας είναι η πλήρης αξιοποίηση της προοπτικής που διαφαίνεται ότι υπάρχει στον τομέα των υδρογονανθράκων, με τους καλύτερους δυνατούς όρους, ούτως ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη για το σύνολο του Κυπριακού λαού. Προς αυτή την κατεύθυνση, η Κυβέρνηση έχει προωθήσει στη Βουλή των Αντιπροσώπων νομοσχέδιο, το οποίο προνοεί τη σύσταση κρατικού ταμείου για τη διαχείριση των όποιων μελλοντικών αποθεμάτων υδρογονανθράκων, διασφαλίζοντας τα συμφέροντα υφιστάμενων και μελλοντικών γενεών όλων των Κυπρίων, στη βάση του νορβηγικού μοντέλου όπως επίσης διεθνώς αναγνωρισμένων αρχών και βέλτιστων πρακτικών».
4. «Το περιεχόμενο των δηλώσεων και η ρητορική που αναπτύσσεται από πλευράς Τουρκίας και Τουρκοκυπρίων ούτε δικαιολογείται ούτε στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα, και ούτε εξυπηρετεί τα καλώς νοούμενα συμφέροντα του Κυπριακού λαού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Κυπριακής Δημοκρατίας θα συνεχισθούν κανονικά».
5. Ο Πρόεδρος καλεί επίσης την Τουρκία και την Τουρκοκυπριακή κοινότητα να ανταποκριθούν άμεσα στο κάλεσμα του για επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, νοουμένου ότι προηγηθεί ο τερματισμός της παραβίασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη»

Μια εβδομάδα αργότερα ο τ/κ ηγέτης Μ. Ακιντζί (2/3) είπε:

1. «Οι παράμετροι των ΗΕ δεν μπορούν να πεταχτούν στα σκουπίδια, αυτό δεν μπορεί να γίνει, αυτό που πρέπει να γίνει είναι να αλλάξει η μεθοδολογία…. Για να μπορέσει να δημιουργηθεί το τραπέζι των διαπραγματεύσεων πρέπει να μας δείξει ο Αναστασιάδης ότι άλλαξε η νοοτροπία του. Εάν δεν βλέπει ως ένα στοιχείο της πολιτικής μας ισότητας την εκ περιτροπής προεδρία, αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να ξεκινήσουν. Εάν συνεχίσουν με το μηδέν στρατός μηδέν εγγυήσεις, δεν μπορούν να ξεκινήσουν».
2. «Η δημιουργία μιας επιτροπής για το φυσικό αέριο θα μπορούσε να είναι ένα πολύ ισχυρό και δυνατό ΜΟΕ. Δυσκολεύομαι να καταλάβω γιατί η ε/κ πλευρά δεν θέλει να το κάνει αυτό……Οπου είναι αυτοί θα είμαστε και εμείς. Έτσι θα συνεχιστεί από δω και πέρα. Έτσι θα προχωρήσει και η διαδικασία με το γεωτρητικό πλοίο της Τουρκίας. Εάν κάνουν αυτοί γεώτρηση στο τεμάχιο 10, έχουμε και εμείς δικαίωμα σε περιοχή που συμφωνήσαμε με την ΤΡΑΟ να προχωρήσουμε. Εάν δεν θέλει γι αυτό να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι ένα άλλο θέμα».
3. «Πρέπει να κάνουμε μια πολύ ειλικρινή κατ’ ιδίαν συνάντηση (με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη). Όχι για τις διαπραγματεύσεις, πρέπει να συζητήσουμε ανοικτά τι σκέφτεται για το από δω και πέρα. Θα μου πει αυτός, θα του πω και εγώ, θα με ρωτήσει, θα τον ρωτήσω. Αυτό είναι ιστορική μας υποχρέωση». Εάν δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια περιφερειακή συνεργασία, δεν θα χάσουν μόνοι οι Τ/κ, θα χάσουν και οι Ε/κ, δήλωσε ο Μουσταφά Ακιντζί. Δεν θα μπορέσουν να επωφεληθούν μόνοι τους από τις φυσικές πηγές στην ανατολική Μεσόγειο. Η «τδβκ»  και η Τουρκία είναι αποφασισμένες σε αυτό το θέμα».
4. «Εάν υπάρξει μια διαδικασία διαπραγμάτευσης δεν θα είναι όπως η προηγούμενη, να πηγαίνουν στη νεκρή ζώνη και να συζητούν γύρω από το ίδιο θέμα και μετά να το συζητούν τρεις μέρες και τρεις μέρες οι διαπραγματευτές, αυτό διήρκισε 50 χρόνια. Εάν αυτό είναι προϋπόθεση, δεν είναι του Ακιντζί είναι του ΓΓ. Δέστε την τελευταία του έκθεση. Λέει ότι μια διαδικασία από δω και πέρα πρέπει να είναι με την προσέγγιση ενός πακέτου για να προκύψει μια στρατηγική συμφωνία. Το Σεπτέμβριο συναντήθηκα με το ΓΓ του ΟΗΕ, ούτε ο ίδιος είναι έτοιμος να μπει σε μια διαδικασία ανοικτού τέλους».
5. «Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης προσπαθεί και πάλι να διαχωρίσει τα θέματα, λέγοντας ότι είναι έτοιμος να συζητήσει τα εσωτερικά ζητήματα μέχρι να προετοιμαστεί καλά το κεφάλαιο της ασφάλειας και εγγυήσεων, ενώ ο ΓΓ μιλά για προσέγγιση ενός πακέτου. Υποστήριξε ότι η προσέγγιση του Προέδρου Αναστασιάδη είναι να συζητήσουν τα εσωτερικά θέματα, να συνεχίζονται οι συνομιλίες και να συνεχίζονται και οι σχεδιασμοί της ε/κ πλευράς στη θάλασσα. Αυτό το βλέπουν όλοι, κανείς δεν τα τρώει αυτά. Αυτή η στρατηγική δεν μπορεί να προχωρήσει».
6. «Ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του, ο (Αρχιεπίσκοπος) Χρυσόστομος ξαφνικά μιλά για λύση δύο κρατών και την επομένη κάνει στροφή. Λέει ότι εννοούσε στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας. Και από το περιβάλλον του κ. Αναστασιάδη έφτασαν στα αυτιά μας τέτοια μηνύματα. Εδώ υπάρχουν δύο κοινότητες, λέγοντας ότι εδώ και 50 χρόνια προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα κοινό κράτος. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, ό,τι κάνουμε θα είναι κατόπιν διαλόγου και συμφωνίας.

   Εάν οι Ε/κ δεν μπορούν να αποδεχθούν μια ομοσπονδιακή δομή, οι Τ/κ δεν θέλουν να γίνουν μειονότητα των Ε/κ και ούτε να προσαρτηθούν σε ένα άλλο κράτος, τι απομένει;. Να συνεχίσουν οι Τ/κ στη δική τους οντότητα και να «συναντηθούν εντός της ΕΕ».

Τι δείχνουν οι πιο πάνω δηλώσεις;

Α. Ότι χρειάζεται μια καλά προετοιμασμένη, σε σύντομο χρονικό διάστημα, συνάντηση κορυφής ανάμεσα στους δύο ηγέτες για να ξεκαθαρίσουν ζητήματα, εκκρεμότητες, διαφορετικές ερμηνείες. Αν τα πιο πάνω σημαίνουν περισσότερο από μια συνάντηση, επίσης είνα χρήσιμο. Δεν χρειάζονται μεσολαβητές, διαπραγματευτές ή ενδιάμεσοι. Απ’ ευθείας συνομιλίες ανάμεσα στους δύο ηγέτες.

Β. Ο ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες  μίλησε με σαφήνεια. Η Ειδική Εκπρόσωπός του για το κυπριακό Ε. Σπέχαρ μετά από συνάντησή της με τον τ/κ ηγέτη Μ Ακιντζί στις 27/2 δήλωσε τα εξής:

« Εμείς ως ΟΗΕ εξακολουθούμε να είμαστε διαθέσιμοι και θα συνεχίσουμε να ακούμε. Ο ΟΗΕ παραμένει πάντα διαθέσιμος και το γραφείο της αποστολής των καλών υπηρεσιών του ΓΓ εδώ, συνεχίζει να εργάζεται. Διατίθεμαι να υποστηρίξω τις πλευρές και μόλις ο Γενικός Γραμματέας ακούσει ότι και οι δύο πλευρές είναι έτοιμες με μια κοινή προσέγγιση για να προχωρήσουμε προς τα εμπρός, θα είναι και αυτός έτοιμος να κινηθεί. Στο παρόν στάδιο έχουν γίνει μόνο προκαταρκτικές συζητήσεις».

Γ. Οι δύο ηγέτες περιγράφουν θέσεις και  αντιθέσεις. Περιγράφουν τις δυσκολίες και διατυπώνουν μια διαδικαστική πρόταση: συνομιλίες υπό όρους. Αυτή η πρακτική δεν είνα ξένη με τακτικές που προηγούνται συνομιλιών για το κυπρακό. Οι όροι συχνά συμφωνούνται κα ταυτόχρονα ξεπερνούνται. Γι’ αυτό το βάρος της ευθύνης για επανεκκίνηση της διαπραγμάτευσης πέφτει στους ώμους των δύο ηγετών. Άλλη λύση δεν υπάρχει διαθέσιμη: θέληση, ηγετικότητα, ολοκλήρωση της διαπραγματευτικής διαδικασίας, βιώσιμος συμβιβασμός. Αλλιώς η Κύπρος θα περάσει σε έναν κύκλο από ανεξέλεγκτα, πολύ πιο περίπλοκα προβλήματα σε σχέση με όσα αντιμετωπίζει σήμερα.

Λάρκος Λάρκου