Δύο εισαγγελείς, μια πρόκληση

Στις 16 Σεπτεμβρίου έγινε στο Προεδρικό Μέγαρο τελετή ανάληψη καθηκόντων από τον νέο Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας Κ. Κληρίδη. Ο νέος ΓΕ δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι «διαπιστώνεται κρίση θεσμών. Κυριαρχεί φθορά αξιών. Η διαφθορά δεν είναι πλέον σπάνιο φαινόμενο στη δημόσια ζωή. Η εμπιστοσύνη του απλού πολίτη προς όλους σχεδόν τους θεσμούς έχει υποβιβαστεί σε ανησυχητικό βαθμό. Εναποθέτει τώρα ο κόσμος όλες του τις ευθύνες στην απονομή δικαιοσύνης και στην εμπέδωση, στο μέγιστο δυνατόν βαθμό, του κράτους δικαίου… Θα πράξω στο έπακρον το καθήκον μου αξιοποιώντας εξουσίες και δυνάμεις έτσι ώστε να πετύχει στους στόχους που μπορεί να συνοψιστούν στην ισονομία, στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς και της επικράτησης του κράτους δικαίου με τη συνδρομή πάντα όλων».

Δεν γνωρίζω τι θα μπορούσε να κάνει ο νέος ΓΕ ώστε να διαμορφώσει ένα νέο κλίμα στη Νομική Υπηρεσία. Εκτιμώ, ωστόσο, ότι θα μπορούσε να συμβάλει στη δημιουργία ενός καλύτερου περιβάλλοντος στην ευρύτερη κοινωνία για το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης. Στη δική μου κρίση, αυτό θα μπορούσε να συμβεί αν ο νέος ΓΕ μπορούσε να αποφύγει ενέργειες και προσεγγίσεις του απερχόμενου ΓΕ Πέτρου Κληρίδη που θεωρώ ότι δεν λειτούργησαν υπέρ του γενικότερου κύρους του θεσμού. Δεν θα μιλήσω για τα νομικά, δεν τα γνωρίζω, μπορώ όμως να πω για όσα περιβάλλουν τη δημόσια σφαίρα του θεσμού. Ειδικότερα:

1. Λιγότερες δημόσιες παρεμβάσεις. Ο ΓΕ δεν χρειάζεται τόσες συχνές δημόσιες εμφανίσεις στο χώρο των ΜΜΕ, εκτιμώ ότι χρειάζεται αυτοσυγκράτηση και εμφανίσεις όταν είναι αναγκαίες και ουσιώδους σημασίας. Τα πρόσωπα μιλούν είτε με την ομιλία είτε με τη σιωπή τους. Δεν κατανοώ γιατί ένας ΓΕ χρειάζεται να εμφανίζεται λ.χ. σε εκπομπές «ευρείας» κατανάλωσης για να απαντήσει σε πιθανές ή απίθανες ερωτήσεις.

2. Λιγότερες δημόσιες κόντρες για όσους εκφράζουν διαφορετικές σκέψεις ή προσεγγίσεις με τον ΓΕ. Δεν σημαίνει επίσης θυμός και αντιπαραθέσεις, ακόμα και σχόλια, για όσα δεν βρίσκονται στι ίδιο μήκος κύματος με τις απόψεις του ΓΕ. Αν ενοχλούν τον ΓΕ κάποια σχόλια κάποιας δικαστικής απόφασης, δεν κατανοώ γιατί αυτή η ενόχληση ή η διαφωνία πρέπει να μεταφέρεται στο χώρο του δημόσιου σχολιασμού.

3. Ακριβοδίκαιη στάση απέναντι σε όσα συνιστούν παράβαση του νόμου, έστω και αν έχουν ανάμειξη συγγενικά πρόσωπα του ιδίου του ΓΕ. Οι πολίτες κρίνουν τα δημόσια πρόσωπα με πιο αυστηρά κριτήρια, απαιτούν να υπάρχει ισονομία -αν αυτή παραβιαστεί με κριτήρια συγγένειας τότε όλο το σύστημα γεμίζει απορίες και κυρίως υφίσταται πλήγμα το κύρος και η αξιοπιστία του θεσμού. Το προσωπικό παράδειγμα, σε κάθε κοινωνία, σχολιάζεται, δημιουργεί θετικές ή αρνητικές αντιδράσεις καθώς τα δημόσια πρόσωπα σε μια κοινωνία που δοκιμάζεται από απίστευτη οικονομική κρίση-και ανεξάρτητα από αυτήν- οφείλουν να ηγούνται, να δημιουργούν πρότυπα με τις συμπεριφορές και επιλογές τους. Αν ένας ΓΕ θεωρεί ότι δεν τρέχει τίποτα αν προχωρήσει σε μια πράξη νεποτισμού, τότε η κοινωνία με το δικό της ισχυρό ένστικτο απορρίπτει τις πρακτικές αυτές και απαιτεί, από όλους, περισσότερα.

4. Η θέση του νέου ΓΕ ότι «η εμπιστοσύνη του απλού πολίτη προς όλους σχεδόν τους θεσμούς έχει υποβιβαστεί σε ανησυχητικό βαθμό» είναι απολύτως ορθή. Μια απλή ματιά παντού στην Κύπρο θα το επικυρώσει ως μια γενική τάση, ενώ οι επιστημονικές δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν τα ίδια πράγματα. Η δυσαρέκεια των πολιτών έφτασε σε ακραία όρια. Η κατάσταση μπορεί να αλλάξει μόνο με ισχυρή πεποίθηση ότι το κράτος δικαίου λειτουργεί, λαμβάνει αποφάσεις, προστατεύει την κοινωνία απέναντι στη διαφθορά, την ανομία, τη συγκάλυψη που όλα μαζί ισοδυναμούν με «την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς».

.