ΕΕ και ΔΕΑ

Στις 30 Αυγούστου 2012 η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο εξέδωσε την πιο κάτω ανακοίνωση:

«Σήμερα, ημέρα μνήμης των αγνοουμένων σε όλο τον κόσμο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει την υπογραφή με το UNDP (Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών) της τέταρτης συμφωνίας συνεισφοράς για τη στήριξη της Επιτροπής Αγνοουμένων στην Κύπρο. Η Επιτροπή Αγνοουμένων συστάθηκε τον Απρίλιο του 1981 με συμφωνία μεταξύ της ε/κ και της τ/κ κοινότητας, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Εντολή αυτής της δικοινοτικής επιτροπής είναι να εξακριβώνει την τύχη των αγνοουμένων χωρίς να αποδίδει ευθύνες για την αιτία θανάτου τους. Από το 2006 και μετά, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο σημαντικότερος χορηγός της Επιτροπής Αγνοουμένων. Συγκεκριμένα, το σχέδιο που χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή ’Ένωση για τη στήριξη της Επιτροπής Αγνοουμένων παρέχει βοήθεια για την εκταφή, την ταυτοποίηση και την επιστροφή των σορών των αγνοουμένων στους συγγενείς τους, με πρωταρχικό στόχο τη συγκέντρωση επακριβών και αξιόπιστων στοιχείων σχετικά με την τύχη των αγνοουμένων. Η Επιτροπή εκτιμά ότι το σχέδιο συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των αμοιβαίων ανησυχιών και ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Με την παρούσα συμφωνία, η συνεισφορά της ΕΕ για τη στήριξη της Επιτροπής Αγνοουμένων ανέρχεται πλέον σε 7,5 εκατ. ευρώ. Μέχρι σήμερα, έχουν ταυτοποιηθεί και επιστραφεί στις οικογένειές τους οι σοροί 321 αγνοουμένων. Για να ενισχυθεί περαιτέρω η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο κοινότητες, το σχέδιο θα επιδιώξει την προοδευτική συμμετοχή των οικογενειών των αγνοουμένων στην υλοποίησή του, σε πρώτη φάση με ενέργειες ευαισθητοποίησης στη διάρκεια κοινής εκδήλωσης, καθώς και με ενημερωτικές συναντήσεις σε δημοτικά σχολεία».

Στην αναλυτική παρουσίαση του θέματος από την Επιτροπή, προκύπτουν ορισμένα βασικά ζητήματα άξια σχολιασμού:

Α. Στην κυπριακή κοινωνία η σημασία του θέματος δεν τυγχάνει προβολής ανάλογα με τη βαρύτητά του. Δυστυχώς δεν έγινε κύριο θέμα ότι η διαδικασία αυτή είναι κρίσιμης σημασίας κυρίως ως μια κορυφαία πρωτοβουλία συμφιλίωσης.

Β. Η εκτίμηση της Επιτροπής «ότι το σχέδιο συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των αμοιβαίων ανησυχιών και ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των δύο κοινοτήτων» δεν φαίνεται να δικαιώνεται. Συχνά η διαδικασία δεν βλέπει μπροστά γιατί η κυπριακή ηγεσία στο σύνολό της δεν την ανεβάζει στο επίπεδο που της αρμόζει και, δυστυχώς, η ΕΕ και οι αντιπρόσωποί της δεν είναι άμεσα παρόντες. Αυτό κοστίζει.

Γ. Η αναφορά ότι «από το 2006 και μετά, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο σημαντικότερος χορηγός της Επιτροπής Αγνοουμένων» δείχνει πόσα μπορεί να υλοποιήσει ένα κράτος μέλος φτάνει να κατανοεί τα πραγματικά δεδομένα που η ΕΕ δημιουργεί. Αν η πρωτοβουλία της ΕΕ γινόταν κτήμα πολλών, ίσως και η οικονομική στήριξη να ήταν μεγαλύτερη.

Δ. Η θέση των αριθμών είναι πολύ σημαντική: «μέχρι σήμερα, έχουν ταυτοποιηθεί και επιστραφεί στις οικογένειές τους οι σοροί 321 αγνοουμένων». Αυτή η σημαντική πρόοδος δείχνει πόσο η Κύπρος προχώρησε σε ένα ανθρωπιστικό αίτημα δεκαετιών -εξακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων.

Ε. Με σοβαρά λάθη από την πλευρά του Ινστιτούτου Γενετικής Κύπρου η διαδικασία της ταυτοποίησης μετεφέρθη στη Βοσνία. Σοβαρή οπισθοδρόμηση αλλά αυτά είναι τα δεδομένα αφού τα συμβόλαια έχουν υπογραφεί.

Στ. Η τελευταία παράγραφος έχει την αξία της: «για να ενισχυθεί περαιτέρω η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο κοινότητες, το σχέδιο θα επιδιώξει την προοδευτική συμμετοχή των οικογενειών των αγνοουμένων στην υλοποίησή του, σε πρώτη φάση με ενέργειες ευαισθητοποίησης στη διάρκεια κοινής εκδήλωσης, καθώς και με ενημερωτικές συναντήσεις σε δημοτικά σχολεία». Θετική προσέγγιση που μπορεί να βοηθήσει στη βαθύτερη διαδικασία συμφιλίωσης. Ο Νέλσον Μαντέλα έδειξε ένα δρόμο σε μια πολύ δύσκολη και επώδυνη πορεία αλλαγής. Αν τον ακολουθήσουμε αυτό θα είναι μια ουσιώδης πρόοδος για τη συνολική Κύπρο.

Λάρκος Λάρκου