Εκδήλωση ΟΠΕΚ-ΕΛΙΑΜΕΠ-ΕΕ με θέμα¨ εγγυήσεις και ασφάλεια στην επίλυση του Κυπριακού”

Έχουμε οργανώσει σειρά από εκδηλώσεις πάνω στο ζήτημα της ασφάλειας και των εγγυήσεων στο πλαίσιο της επίλυσης του κυπριακού. Επίσης σε βιβλία και ανακοινώσεις του ΟΠΕΚ έχουν καταγραφεί ορισμένες εισηγήσεις επί του θέματος.

Αναγνωρίζουμε ότι η ενότητα «εγγυήσεις και ασφάλεια στην επίλυση» αποτελεί σκληρό θέμα στην προσπάθεια για τη συνολική λύση του κυπριακού. Και με αυτή την εκδήλωση, ο ΟΠΕΚ δηλώνει τη στήριξή του στη δημόσια διπλωματία. Ο δημόσιος διάλογος πάνω σε πτυχές της λύσης, οι συζητήσεις ανάμεσα στους ε/κ αλλά και ανάμεσα σε ε/κ και τ/κ βοηθά στη δημιουργία μιας κοινής γνώμης με καλύτερη γνώση του πλαισίου μιας αποδεκτής συμφωνίας.

Πολιτικά κόμματα, συνδικάτα, οργανώσεις από το χώρο της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να αναπτύξουν αυτό τον πολυφωνικό διάλογο. Η αντίληψη ότι το κυπριακό είναι αποκλειστικό θέμα μιας επόμενης συνάντησης κορυφής είναι ξεπερασμένη, παραμένει στα παλαιά πρότυπα διαχείρησης του προβλήματος. Η δημόσια διπλωματία επιτρέπει στην Κύπρο να δουλέψει πάνω σε νέες μορφές προώθησης των διεκδικήσεών της.

Η συμμετοχή της Κύπρου στην ΕΕ επιτρέπει την άσκηση εξωτερικής πολιτικής με νέους όρους. Ισχυροποιεί τα ερείσματά της Κύπρου.

Η «νέα διαπραγμάτευση» του κυπριακού σημαίνει να αξιοποιήσουμε κοινοτικές πολιτικές όπως λ.χ. η επεξεργασία ενός Συμφώνου Σταθερότητας που μπορεί να επεξεργαστεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη μακροοικονομική σταθερότητα της Κυπριακή Δημοκρατίας στην περίοδο της λύσης με ειδικές ρυθμίσεις από τα Ταμεία Συνοχής και τα Διαρθρωτικά Ταμεία και με σχετικές προβλέψεις στον κοινοτικό προϋπολογισμό (2013-2020).

Επίσης η ΕΕ μπορει να υλοποιήσει Ειδικά Ευρωπαϊκά Προγράμματα που θα έχουν ως στόχο την υποστήριξη μιας πορείας συμφιλίωσης, επαφών και επικοινωνίας ανάμεσα σε ε/κ και τ/κ.

Μπορούμε να αξιοποιήσουμε το ιρλανδικό παράδειγμα.

Η εμπειρία βεβαιώνει ότι είναι αναγκαίες οι σαφείς εγγυήσεις, αυτές που είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τα ερωτηματικά, τις δικαιολογημένες αγωνίες της ε/κ κοινωνίας. Θα αριθμήσω σε αυτό το σημείο ορισμένες σκέψεις που νομίζω ότι είναι χρήσιμες στο γενικότερο πλαίσιο αναζήτησης λύσης στο κεφάλαιο εγγυήσεις/ασφάλεια.

Εγγύηση πρώτη: να αντλήσουμε γνώση, σοφία από το παρελθόν, να «περάσουμε» τις εξετάσεις στο μάθημα της ιστορίας.

Εγγύηση δεύτερη: Άρθρο 7 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ.

Εγγύηση τρίτη: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγγυηθεί μια συμφωνία λύσης και το Συμβούλιο Υπουργών να παρακολουθεί την πορεία εφαρμογής της.

Εγγύηση τέταρτη: Αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις της ΕΕ να λάβουν μέρος – μαζί με εκείνες του ΟΗΕ- στην εφαρμογή της λύσης.

Εγγύηση πέμπτη: συμμετοχή της ΕΕ στα προγράμματα για την ανοικοδόμηση, συμμετοχή της Κύπρου στις ειρηνευτικές δράσεις της ΕΕ, αξιοποίηση της γεωγραφικής θέσης της Κύπρου για την προώθηση κοινών πολιτικών στην Α. Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή.

Εγγύηση έκτη: αναθεώρηση του συστήματος εγγυήσεων του 1960. Πιθανώς, ένα σύστημα «εγγυήσεις του 1960, συν ΕΕ». Κατάργηση των εγγυήσεων του 1960 με την ολοκλήρωση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας/Ένταξη ή και Ειδική Σχέση όπως προνοεί το κείμενο της 3ης Οκτωβρίου 2005. Η επανάληψη του συστήματος του 1960 αντίκειται στους θεμελιώδεις νόμους πάνω στους οποίους εδράζεται η ΕΕ.

Γνωρίζω ότι η ΕΕ περνά μια δύσκολη περίοδο. Τα προβλήματα είναι εμφανή-πρόβλημα ηγεσίας, κατεύθυνσης, η οικονομική κρίση πιέζει, η ευρωτουρκική σχέση βρίσκεται σε στασιμότητα. Το περιβάλλον έχει αλλάξει. Ωστόσο,

εκτιμώ ότι η ΕΕ μπορεί να παίξει τον κρίσιμο ρόλο επειδή το «μέγεθος» του κυπριακού ζητήματος το επιτρέπει.

Ο ΓΓ του ΟΗΕ Μπα κι Μουν με τις κατά καιρούς Εκθέσεις του βεβαιώνει ότι τα στενά κυπριακά εργαλεία δεν έχουν φέρει ουσιώδη πρόοδο. Χρειάζεται αξιοποίηση του ευρωπαϊκού πλαισίου για να δώσουμε στην Κύπρο προοπτική ειρήνης, σταθερότητας και ανάπτυξης χωρίς στρατεύματα κατοχής.

Τέσσερα παραδείγματα αποδεικνύουν την άποψη αυτή. Είναι από ευρήματα της Έρευνας «Κύπρος 2015».

Παράδειγμα Α: οι ε/κ (ποσοστό 88%) και οι τ/κ (ποσοστό 62%) υποστηρίζουν το διορισμό αντιπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις συνομιλίες. Ο διορισμός Αντιπροσώπου της ΕΕ και η συμμετοχή ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων στις συνομιλίες εκφράζει και ένα ειδικό συμβολισμό για τη δέσμευση της ΕΕ να είναι παρούσα με ιδέες και εισηγήσεις για την επίλυση του κυπριακού. Τη θέση αυτή ψήφισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1997 μετά από εισήγηση του Γ. Κρανιδιώτη.

Παράδειγμα Β: σημαντικός θετικός παράγοντας για την επίλυση είναι η επιθυμία να εισέλθει η Κύπρος σε μια «νέα εποχή μακροπρόθεσμης βιώσιμης ειρήνης» (98% ε/κ, 73% τ/κ), όπως και το να καταστεί η Κύπρος ένα φυσιολογικό κράτος πλήρως ενταγμένο στην ΕΕ, χωρίς το κυπριακό πρόβλημα να το κρατάει καθηλωμένο (86% ε/κ, 65% τ/κ).

Παράδειγμα Γ: στο ζήτημα των εγγυήσεων οι θέσεις είναι εκ διαμέτρου αντίθετες. Μπορεί να γεφυρωθούν και να γίνουν αποδεκτές από πλειοψηφίες στις δύο κοινότητες μόνο με την ανάδειξη της ΕΕ σε παράγοντα εγγύησης/ασφαλείας.

Παράδειγμα Δ: κάθε οπισθοδρομική εισήγηση στην τ/κ κοινότητα (λύσεις τύπου «Ταϊβάν», ή ενσωμάτωση στην Τουρκία, ή αναγνώριση «κράτους»), ανατρέπεται μόνο εάν δεν συμμετέχει η ΕΕ σε αυτές τις πιθανότητες.

Πέρα από την συζήτηση για τη Συνθήκη του 1960, χρειάζεται να δώσουμε ένα νέο ορισμό στην έννοια εγγυήσεις- ασφάλεια για ένα μέλος της ΕΕ όπως η Κύπρος. Ο νέος ορισμός αφορά μια σειρά από δράσεις ανάμεσα στην Κύπρο και στην ΕΕ: θεσμικές, οικονομικές, αμυντικές, πολιτιστικές.

Η ένταξη δημιουργεί το νέο πλαίσιο ασφαλείας. Να εργαστούμε, να πείσουμε, να το διαμορφώσουμε.

Λάρκος Λάρκου, Πρόεδρος ΟΠΕΚ

Εισαγωγική Ομιλία στην Εκδήλωση ΟΠΕΚ-ΕΛΙΑΜΕΠ-ΕΕ  με θέμα «Εγγυήσεις και Ασφάλεια στην Επίλυση του Κυπριακού».

Λευκωσία, 17 Φεβρουαρίου 2011