Ελλείμματα και βαρόμετρα

Σημαντικό εύρημα, με ευρύτερη σημασία. Ο Θ. Γκαβός γράφει από το Λονδίνο (ΚΥΠΕ, 1/9) ότι η Εταιρεία Εκλογικής Μεταρρύθμισης (ERS) στη Βρετανία διαπίστωσε ότι «η εκστρατεία πριν από το βρετανικό δημοψήφισμα σις 23 Ιουνίου για την ΕΕ έβριθε «καταφανών ελλειμμάτων δημοκρατίας». Η έκθεση αναφέρει ότι οι ψηφοφόροι αποξενώθηκαν από τη «φρικτή» συζήτηση λόγω της συμπεριφοράς κορυφαίων πολιτικών και της αρνητικής εκστρατείας, αισθανόμενοι παραπληροφορημένοι. Επικρίσεις δέχονται και οι δύο πλευρές της προδημοψηφισματικής εκστρατείας, ενώ ο αντίκτυπος των πολιτικών ηγετών χαρακτηρίζεται «ελάχιστος».

Η έκθεση καλεί σε ριζική αναθεώρηση του τρόπου διεξαγωγής των δημοψηφισμάτων. Σύμφωνα με το δημοσίευμα η Εταιρεία Εκλογικής Μεταρρύθμισης προτείνει αλλαγές. Έτσι «μεταξύ των συστάσεων περιλαμβάνεται η παρέμβαση ενός δημοσίου φορέα όταν διατυπώνονται «παραπλανητικοί» ισχυρισμοί, η επανεξέταση του ρόλου των τηλεοπτικών καναλιών και η έκδοση ενός «βιβλίου κανόνων» για το πώς πρέπει να διεξάγουν την εκστρατεία τους οι αντίπαλες παρατάξεις.

«Υπήρξαν καταφανή δημοκρατικά ελλείμματα στην πορεία προς το δημοψήφισμα, με το κοινό να αισθάνεται εντελώς παραπληροφορημένο. Αμφότερες οι πλευρές εκλήφθηκαν ως πολύ αρνητικές από τους ψηφοφόρους, ενώ η κάθετη και βασισμένη στις προσωπικότητες φύση της συζήτησης δεν αφορούσε τις μεγάλες πολιτικές και τα ζητήματα, αφήνοντας το κοινό στο σκοτάδι», δήλωσε η Διευθύνουσα Σύμβουλος της ERS», (ΚΥΠΕ, 1/9).

Με βάση την έρευνα και την ευρύτερη εμπειρία που έχει αποκτηθεί σε διάφορες χώρες, θεωρώ χρήσιμο η ίδια η ΕΕ να ερευνήσει το πεδίο και να παρουσιάσει ιδέες/συστάσεις για τα κράτη-μέλη που θα μπορούσαν να οδηγήσουν το δημόσιο διάλογο σε καλύτερα επίπεδα. Αν η Διευθύνουσα Σύμβουλος της ERS κρίνει οι συζητήσεις στη Μ. Βρετανία τελικά άφηναν «το κοινό στο σκοτάδι», αυτό από μόνο του ως διαπίστωση αξίζει να ερευνηθεί ευρέως και ασφαλώς η έρευνα να μην μείνει σε διαπιστώσεις ή απλές διακηρύξεις.

Η ΕΕ συστηματικά μέσα από την υπηρεσία του «Ευρωβαρόμετρου» μετρά τάσεις, ροπές, προτιμήσεις των πολιτών της ΕΕ κατά κράτος-μέλος. Κάνει πολύ σοβαρή δουλειά μετρώντας την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Ιδού, λοιπόν, ένα νέο πεδίο ευθύνης για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με βάση τις παρατηρήσεις που κάνει η ERS -ή και άλλοι οργανισμοί που ερευνούν την κοινή γνώμη- να θέσει κανόνες για μια διαφορετική διαχείριση πολύπλοκων ζητημάτων που άπτονται της δημόσιας έκφρασης των ευρωπαίων πολιτών.

Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτά τα ζητήματα έχουν εύκολες λύσεις, άλλωστε κάθε αρχή έχει τις δυσκολίες της. Είναι ένα νέο πεδίο ζυμώσεων που επιδιώκει τη συμμετοχή κάθε πολίτη, τη θέληση να ακουστεί η γνώμη του, άρα ο τρόπος και η ποιότητα της ενημέρωσης για μείζονος σημασίας δημόσια ζητήματα χρειάζεται να τεθεί σε μια διαφορετική, πιο αξιόπιστη βάση. Κάθε πρόοδος που θα συντελείται θα βοηθά την καλύτερη, πολυφωνική συζήτηση.

Η πρόταση για την εισαγωγή ενός «βιβλίου κανόνων για το πώς πρέπει να διεξάγουν την εκστρατεία τους οι αντίπαλες παρατάξεις», «η επανεξέταση του ρόλου των τηλεοπτικών καναλιών» και «η παρέμβαση ενός δημοσίου φορέα όταν διατυπώνονται παραπλανητικοί ισχυρισμοί», ακούγονται ως πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις.