Ένα Ψήφισμα με “κυρώσεις”!

Στις 7 Ιουλίου η Βουλή των Αντιπροσώπων, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ στο ΚΥΠΕ, «με τις 33 ψήφους των παρόντων Βουλευτών όλων των κομμάτων εκτός του ΔΗΣΥ, του οποίου οι 17 παρόντες Βουλευτές τήρησαν αποχή, η Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων ενέκρινε ψήφισμα το οποίο καλεί την Κυβέρνηση να εργαστεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για άρση των κυρώσεων που επέβαλε η ΕΕ κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας».

Τέσσερεις παρατηρήσεις επί του ψηφίσματος:

Α. Ψήφισμα: «Η Βουλή, διαπιστώνοντας ότι οι κυρώσεις που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας έχουν αποδειχθεί αντιπαραγωγικές και σε καμία περίπτωση δεν βοήθησαν στην επίλυση της κρίσης στην Ουκρανία, αναγνωρίζει ότι οι κυρώσεις που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας έχουν επηρεάσει αρνητικά τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε μια περίοδο συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης».

Παρατήρηση: πουθενά δεν αναφέρεται ότι η Κύπρος ως πλήρες μέλος της ΕΕ, έχει δικαιώματα, έχει ευθύνες, συνολικά ένα σοβαρό θέμα για τον τρόπο και την ποιότητα συμμετοχής για κάθε μέλος της. Η αγνόηση αυτής της παρατήρησης δεν είναι τυχαία. Προέρχεται από μια κατακτημένη κουλτούρα, όπως γινόταν στις παλαιές, πριν την ένταξη εποχές. Ψηφίζεις ότι σου συμφέρει, αγνοείς ότι δεν σου αρέσει. Λείπει από το κείμενο το πιο σημαντικό: η αρχή της κοινοτικής αλληλεγγύης! Κάθε μεγάλη απόφαση λαμβάνεται στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Πριν τη λήψη της απόφασης κάθε κράτος-μέλος έχει υποχρέωση να μιλήσει και να θέσει προς συζήτηση δικές του παρατηρήσεις! Στη συνέχεια, καθε μέλος έχει μια ευθύνη να στηρίξει μια απόφαση που λήφθηκε με την τήρηση της κοινοτικής πρακτικής, έχει μια ευθύνη απέναντι στην κοινότητα συμφερόντων στην οποία με τη θέλησή του συμμετέχει!

Β. Ψήφισμα: «Δηλώνοντας ότι θεωρεί απαράδεκτες τις κυρώσεις που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση σε Ρώσους υπηκόους και κυρίως σε μέλη της Κρατικής Δούμας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, γεγονός που εμποδίζει το διάλογο σε διμερές και πολυμερές επίπεδο, και υπογραμμίζοντας πως σε αυτούς περιλαμβάνονται διαχρονικοί φίλοι της Κύπρου και σταθεροί υποστηρικτές του αγώνα μας για άρση της τουρκικής αδικίας σε βάρος του λαού και του τόπου μας, η Βουλή εκτιμά ότι η υποστήριξη από την κυπριακή Κυβέρνηση της πρόσφατης ανανέωσης των κυρώσεων αυτών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη των διαχρονικών σχέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Ρωσική Ομοσπονδία, που υπήρξε σταθερός υποστηρικτής των δικαίων του λαού μας και συμπαραστάτης σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές τόσο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών όσο και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς».

Παρατήρηση: Αν έτσι σκέφτονταν και τα άλλα κράτη-μέλη, σήμερα δεν θα υπήρχε ΕΕ! Για να εξελιχθεί το ευρωπαϊκό εγχείρημα, απαιτείται ευρεία αντίληψη γύρω από την έννοια του κοινοτικού συμφέροντος, συμμετοχή στη διαδικασία λήψης κάθε απόφασης, διάθεση για συμβιβασμούς, κοινές αποφάσεις που προωθούν ευρύτερους πολιτικούς στόχους. Οι τελευταίες παράγραφοι του πιο πάνω αποσπάσματος δείχνουν πόσο μακριά είμαστε από την κοινοτική πρακτική. Εύκολα εξηγήσιμο, αλλά και πολύ χαρακτηριστικό γιατί εξηγεί γιατί για έντεκα χρόνια δεν έχουμε κατακτήσει με τη στάση, τις πρωτοβουλίες και τις εισηγήσεις μας την κοινοτική αλληλεγγύη στις διαδικασίες επίλυσης του κυπριακού.

Γ. Ψήφισμα: «Με το ψήφισμα η Βουλή καλεί την Κυβέρνηση να εργαστεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για άρση των κυρώσεων που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας, υποδεικνύοντας τη χρησιμότητα του διαλόγου και την ανάγκη ειρηνικής συνεργασίας σε όλους τους τομείς. Περαιτέρω καλεί την Κυβέρνηση να αναλάβει πρωτοβουλίες και να προβεί σε ενέργειες, ώστε να δημιουργηθεί το έδαφος για άρση των κυρώσεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας ως προς την εξαγωγή των κυπριακών προϊόντων προς αυτή».

Παρατήρηση: Αν και η αντίφαση είναι προφανής, η ουσία, στη δική μου κρίση, είναι ρεαλιστική: πράγματι χρειάζεται μια πρωτοβουλία πολλών χωρών σε στόχο την άρση των κυρώσεων και από τις δύο πλευρές. Η επιβολή κυρώσεων στο πρώτο στάδιο ήταν σωστή (προέκυψε ως αποτέλεσμα της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου). Η Κύπρος θα έπρεπε ειδικά σε αυτό το ζήτημα να ήταν και να είναι διπλά προσεκτική εξαιτίας της τουρκικής εισβολής. Ωστόσο, σήμερα αυτό το ζήτημα εξάντλησε τη χρησιμότητά του και είναι καιρός να επανεξεταστεί στα πλαίσια της κοινοτικής πρακτικής.

Παρακολούθησα την ομιλία του προέδρου της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην Αγία Πετρούπολη στις 16 Ιουνίου στα πλαίσια του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ. Ο πρόεδρος της Επιτροπής αναγνώρισε ότι κάποιοι δεν ήθελαν να πάει εκεί (στο Φόρουμ), αλλά η απόφαση ήταν δική του να δεχθεί την πρόσκληση Πούτιν και να είναι κεντρικός ομιλητής στις εργασίες του Φόρουμ μαζί με τον ΓΓ του ΟΗΕ Μπα-κιν Μουν. Ο Γιούνκερ έκανε μισό άνοιγμα στη Μόσχα με αναφορές στην ανάγκη για διάλογο, και σε μια πολιτική που θα προωθεί την επικοινωνία ανάμεσα στην ΕΕ και τη Ρωσία. Έκανε επίσης λόγο για τερματισμό της πολιτικής των κυρώσεων που έχει επιβάλει η ΕΕ στη Ρωσία υπό τον όρο της «πλήρους εφαρμογής της Συνθήκης του Μινσκ για την ειρηνευτική διαδικασία για το ουκρανικό ζήτημα».

Δ. Ψήφισμα: «έκκληση προς όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές στην ουκρανική κρίση να συνεχίσουν τις πολιτικές και διπλωματικές προσπάθειες για ειρηνική επίλυσή της και να εφαρμόσουν πλήρως τη Συμφωνία του Μινσκ της 12ης Φεβρουαρίου 2015».

Παρατήρηση: είναι πολύ σωστή επισήμανση, η οποία, ωστόσο, στερείται πολιτικού υλικού γιατί αποφεύγει να μιλήσει για την ταμπακιέρα. Η Ρωσία έχει την ευθύνη να ελέγξει τις δυνάμεις που δρουν στρατιωτικά στην Α. Ουκρανία, ώστε να σεβαστούν τη συμφωνία του Μινσκ, και ασφαλώς έχουν ευθύνη τόσο η ΕΕ, όσο και το Παρίσι και το Βερολίνο (ως αρχιτέκτοντες της συμφωνίας στο Μινσκ) να πιέσουν το Κίεβο να προχωρήσει με ταχύτητα στις συνταγματικές αλλαγές για μια ομοσπονδιακή Ουκρανία. Εκτιμώ ότι οι δύο πλευρές (ΕΕ-Ρωσία) αναζητούν λύσεις στο ζήτημα των κυρώσεων γιατί βλάπτει τα συμφέροντα και των δύο πλευρών. Η συνάντηση Πούτιν-Γιούνκερ στις 16 Ιουνίου έδωσε την ευκαιρία να σπάσει ο πάγος και να τεθούν τα ζητήματα επί τάπητος.

Επιλογικά: το ψήφισμα της Βουλής των Αντιπροσώπων περιέχει κενά και αντιφάσεις. Στερείται μιας βάσης που να την συνδέει με την κατανόηση της ευρύτερης κοινοτικής πρακτικής. Ενδιαφέρεται για το «έλασσον» («οι κυρώσεις έχουν επηρεάσει αρνητικά τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ Κύπρου και Ρωσίας»), υποβαθμίζει το «μείζον», (τερματισμός των κυρώσεων υπό τον όρο της «πλήρους εφαρμογής της Συνθήκης του Μινσκ»), αλλά είναι οι διεργασίες μέσα στο «μείζον» που θα φέρουν λύσεις και στο «έλασσον», σε μια πολιτική που, όπως δήλωσε ο Πρόεδρος Γιούνκερ «θα προωθεί την επικοινωνία ανάμεσα στην ΕΕ και τη Ρωσία».