Ενέργεια, αγωγοί και ευκαιρίες

Η βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Β. Νούλαντ στη διάρκεια της επίσκεψής της στην Τουρκία μίλησε στην εφ/δα «Χουρριέτ», 6/4:

• «Είμαστε βέβαιοι ότι είναι προς το συμφέρον μας να έχουμε ισχυρές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, τόσο εμπορικές όσο και ενεργειακές σχέσεις».
• «Θα χρειαστεί να γίνουν νέες ανακαλύψεις αερίου και νέοι αγωγοί στην ανατολική Μεσόγειο». Στη Λευκωσία μίλησε για τον Eastmed: «Πιστεύουμε ότι αυτό είναι πολύ ακριβό, μη οικονομικά βιώσιμο και θα διαρκέσει πάρα πολύ».

Άλλοι ενεργούν με σχέδια και αποστολές, άλλοι περνούν τον καιρό τους διακηρύσσοντας ευχολόγια πάσης φύσεως. Στις 5/4 στην  Αθήνα συνομιλίες στο πλαίσιο μιας «τριμερούς» συνάντησης των υπεξ Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου. Σύμφωνα με το ανακοινωθέν οι συνομιλίες «εστιάστηκαν στην περαιτέρω ενδυνάμωση της στενής τους συνεργασίας σε διάφορους τομείς, όπως η ενέργεια, η πολιτική προστασία, η οικονομία και η καταπολέμηση της τρομοκρατίας με απώτερο στόχο την προώθηση ειρήνης, ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο».

Είναι το ίδιο ακριβώς ανακοινωθέν που βγαίνει μετά από κάθε συνάντηση εδώ και τρία χρόνια-τουλάχιστον οι υπηρεσιακοί παράγοντες δεν κουράζονται να γράψουν κάποιο νέο! Είναι δυνατόν κύπριος υπεξ να συμφωνεί με την φράση «προώθηση ειρήνης, ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο» χωρίς καμμιά αναφορά στο άλυτο  κυπριακό; Είναι δυνατόν να εκδίδονται ανακοινωθέντα για «ειρήνη, ασφάλεια, σταθερότητα, και ευημερία» ως η Κύπρος να είναι Μάλτα;

Από την άλλη, η εφ/δα «Τουρκίγε» (6/4) σε ρεπορτάζ υπό τον τίτλο «το Ισραήλ επέλεξε τον βορρά για τον αγωγό φυσικού αερίου» γράφει πως  «ισραηλινοί ειδικοί είναι της άποψης ότι η εναλλακτική της τδβκ είναι η πιο οικονομική γραμμή για τη μεταφορά αυτού του φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Οι εργασίες για τον αγωγό μήκους 450 χλμ, ο οποίος θα μεταφέρει ισραηλινό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, έχουν ξεκινήσει».

Σε μια γενικότερη βάση, αν παρακολουθήσει κάποιος τις συνήθεις παρεμβάσεις στη Λευκωσία (πρόεδρος, αρκετοί κομματικοί παράγοντες, οι περισσότεροι Ευρωβουλευτές) θα διαπιστώσει ότι συναγωνίζονται ο ένας τον άλλο για το ποιος ασκεί την πιο επιθετική κριτική στην Τουρκία. Ενώ το αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης είναι γνωστό, δεν προβληματιζόμαστε αν πάει κάτι λάθος. Η ρητορεία αυτή αφήνει παγερά αδιάφορους όλους τους άλλους-όπως μάς λένε καθημερινά τόσες εξελίξεις. Αν (οι συνομιλητές μας) δεν σηκώνονται να φύγουν, κλείνουν τα ακουστικά τους. Μάς προσέχουν μόνο όταν μιλούμε για κοινά συμφέροντα, για κοινά ευρωπαϊκά ζητήματα, πως η μη επίλυσή του κυπριακού ακρωτηριάζει κάθε ευρωπαϊκή πρωτοβουλία στην Α. Μεσόγειο κοκ. Αλλά για να τα πεις, πρέπει να θέτεις από μόνος σου το ερώτημα: «ξέρω τι θέλω; Αν δεν ξέρω εγώ, τότε ποιος άλλος θα ξέρει;»

Μέσα σε αυτή την πολιτική σύγχυση, χιλιάδες Τουρκοκύπριοι την 1/4 οργάνωσαν  μαζικές διαδηλώσεις κάτω από τον τίτλο «όχι στην κοινωνική εξαφάνιση και τη φτώχεια». Στήριξη στην παναπεργία προσέφεραν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Την προηγούμενη ημέρα ο  Μ. Τσαβούσογλου δήλωσε πως «η τουρκική πλευρά έκανε εποικοδομητικές και δημιουργικές ιδέες, καλή προσπάθεια, αλλά η αδιάλλακτη νοοτροπία της Ε/Κ πλευράς υπονόμευσε όλες τις προσπάθειες λύσης. Αυτή η νοοτροπία, που κατέστρεψε το κράτος εταιρικής σχέσης το 1963, απέρριψε το σχέδιο Ανάν το 2004. Το 2017 εγκατέλειψε το τραπέζι στο Κραν Μοντάνα. Τώρα, όταν είπαμε «η ομοσπονδία δεν μπορεί να υπάρξει πλέον» άρχισαν να αγκαλιάζουν αυτό το μοντέλο».

Παραδόξως δεν υπήρξε κάποια αντίδραση από τον Ν. Αναστασιάδη ή από στενούς συνεργάτες του στις πιο πάνω δηλώσεις Τσαβούσογλου. Η Μινέ Ατλί, η νέα πρόεδρος του Κόμματος Κοινοτικής Δημοκρατίας (TDP)-Κόμμα που πρόσκειται στον Μ. Ακιντζί, δίνει μια  προοδευτική διάσταση στα πράγματα. Σε συνέντευξή της σημειώνει πως,

• «Ο Μ. Ακιντζί έκανε ότι μπορούσε για τη λύση του Κυπριακού. Υπεύθυνος για την αρνητική εξέλιξη στη διαδικασία αυτή είναι και ο Νίκος Αναστασιάδης. Αν αυτός έκανε ένα βήμα μπροστά, αυτή τη στιγμή θα κάναμε αυτή τη συνέντευξη σε μια επανενωμένη Κύπρο. Όμως δεν ήθελε μια δημοκρατία με διαφάνεια και ισορροπίες».
• «Όσο πιο πολύ μιλούν για μια λύση δυο κρατών, τόσο περισσότερο πρέπει να μιλούμε εμείς για λύση ΔΔΟ. Όσο πιο πολύ μας υποβάλλουν ότι είμαστε Τούρκοι, τόσο πιο πολύ πρέπει να διεκδικούμε την κυπριακή μας ταυτότητα».
• «Στόχος της είναι μια ενωμένη Κύπρος, σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, καλλιέργεια της κουλτούρας της ειρήνης. Όχι μια μονοδιάστατη κοινωνία, αλλά μια πολύχρωμη κοινωνία με διαφορετικά χρώματα, μυρωδιές». (Πηγή: «Διάλογος», συνέντευξη στην Ελ. Κωνσταντίνου), 27/3/22)

Όλα τα πιο πάνω δείχνουν πόσο πολύπλοκα έχουν γίνει τα πράγματα μετά το Κραν Μοντάνα. Αλλά και πόσες δυνάμεις στην Τ/Κ κοινότητα είναι παρούσες στις προσπάθειες για να μείνει ανοικτός ο δρόμος για την επίλυση.  Η Ε/Κ κοινότητα έμαθε να μην δρα με βάση την πολυπλοκότητα των φαινομένων. Αλλά δυνατότητες υπάρχουν. Οι ευκαιρίες κτίζονται. Η ρεαλιστική ανάγνωση της επικαιρότητας δείχνει ότι μετά τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου, 2023 μπορεί να προκύψουν ευκαιρίες. Αλλά για να προκύψουν χρειάζεται η Λευκωσία να εργαστεί  με βάση τους κανόνες του παιχνιδιού, όχι με βάση τους πανηγυρικούς της κάθε επετείου. Οι  εξωτερικοί παίκτες αναμένουν να δουν κάποιο σήμα. Χωρίς επίλυση του κυπριακού οι αγωγοί ενέργειας θα τρέχουν ερήμην μας. Χωρίς να αξιοποιούμε τα σημεία των καιρών, κανένας δεν θα μας λάβει στα σοβαρά υπόψη!

Λάρκος Λάρκου