Επέτειος «Παρελάσεις»!
Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ
«Να νοσταλγείς τον τόπο σου, ζώντας στον τόπο σου, τίποτα δεν είναι πιο πικρό»
Η επέτειος της Κυπριακής Ανεξαρτησίας την 1η Οκτωβρίου βρίσκει την Κύπρο στο πιο μεγάλο αδιέξοδο από την εποχή της εισβολής. Μηδέν διακοινοτικός διάλογος, μηδέν κινητικότητα από τον ΟΗΕ, μηδέν προοπτικές για κάτι καλύτερο από την ακινησία.
Στις 23 Σεπτεμβρίου ο Γενικός Γραμματέας Α. Γκουτέρες «επανέλαβε τη δέσμευση των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο, συμπεριλαμβανομένης της διαθεσιμότητας των καλών του υπηρεσιών για να επαναλάβουν οι πλευρές τις συνομιλίες αμέσως μόλις αυτές δείξουν την ετοιμότητά τους να επανεμπλακούν». Έτσι αν οι δύο ηγέτες στην Κύπρο δεν βρουν έδαφος συνεννόησης, πρακτικά ο ΟΗΕ δεν έχει πλέον ρόλο στην Κύπρο και οι συνομιλίες έχουν κλείσει τον κύκλο τους με τις συνομιλίες που διεξήχθησαν στο Κρανς Μοντάνα.
Ποιο είναι το πραγματικό διακύβευμα στη σημερινή συγκυρία; Η επί δεκαετίες επικυριαρχία του συνθηματικού λόγου έχει συσκοτίσει την σκέψη. Οι ασυμβίβαστες κορώνες, η επιδίωξη του ανέφικτου, οδηγούν στην παγίωση των τετελεσμένων της εισβολής, πρακτικά στην επέκτασή της. Σε αυτήν την απίστευτη αρνητική εξέλιξη στο κυπριακό, είναι αξιοπρόσεκτο ότι η κοινωνία μας δεν αντιδρά σε αυτή την ατέρμονη διελκυστίνδα με την κενολογία και την αναποτελεσματικότητα. Οι επαναλήψεις, τα τυποποιημένα σχήματα δεν βοηθούν την κοινή γνώμη να διαμορφώσει μια πιο σύνθετη σκέψη και έτσι να απαλλαγεί από τα στερεότυπα που οδηγούν στην ακινησία και την περιχαράκωση.
Η καθημερινή επιστροφή στον παρωχημένο λόγο αποτελεί βασικό εμπόδιο στην ορθολογική διαχείριση κεντρικών προβλημάτων της Κύπρου. Η παθητική αναμονή, η βουβή αγωνία, χρειάζεται να αλλάξουν περιεχόμενα. Στην αντίποδα αυτής της σκέψης βρίσκεται η σχεδιασμένη προοδευτική δράση, αυτή που κατανοεί ότι χωρίς κίνηση, χωρίς αμφισβήτηση της ισορροπίας πραγμάτων που επέβαλε η κατοχή, δεν θα πάμε πουθενά. Αυτή είναι μια σαφής ένδειξη αδυναμία προσαρμογής στα νέα δεδομένα γιατί η επιφανειακή ρητορεία και η επίκληση στην ιδιαιτερότητα της Κύπρου, έχουν οδηγήσει στη «μείωση της κοινωνικής συνείδησης» σύμφωνα με μια ρήση του Κ. Σημίτη.
Ωστόσο, στασιμότητα στο κυπριακό δεν θα υπάρξει. Η στασιμότητα σημαίνει κινητικότητα. Δηλαδή, ανεξέλεγκτα σύνορα με την Τουρκία σε όλο το μήκος της Πράσινης Γραμμής, διαρκής αμφιβολία για το αύριο, εντάσεις, περαιτέρω δυσκολίες στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου, μια Κύπρος-παρίας στη διεθνή ζωή, «μισός» εταίρος στην ΕΕ.
Γι’ αυτό στην πραγματική πολιτική διαπάλη, ελάχιστη σημασία έχει η καταγγελία ή η ρητορική κατατρόπωση των εχθρών. Μετρά μόνο η πρόταση, τα εφικτά σχέδια, οι συμμαχίες, για να αλλάξουμε τα πράγματα ή να λύσουμε προβλήματα. Μετρά μόνο το αποτέλεσμα, όχι η πρόθεση, όχι η διακήρυξη. Μετρά μόνο αν αλλάζουμε το σημερινό status quo και αν η αλλαγή φέρνει πιο κοντά την Κύπρο στο δρόμο της ελευθερίας και της ασφάλειας.
Γι’ αυτό η επίλυση του κυπριακού αποτελεί την πιο αξιόπιστη απάντηση στα σημερινά αδιέξοδα -την κατοχή, την τυποποιημένη σκέψη, τη λεηλασία του δημόσιου πλούτου, τον αναχρονισμό, την εσωστρέφεια. Μόνο η μία Κύπρος μπορεί να παίξει πραγματικό ρόλο στην προσπάθεια για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, ως χώρα παράδειγμα υπέρβασης της δικής της διαίρεσης. Μόνο η μια Κύπρος, μπορεί να γίνει παράγοντας ειρήνης και σταθερότητας.
Η επέτειος της 1ης Οκτωβρίου 2017 ταυτίζεται με μια μεγάλη πολιτική πρόκληση. Οι δυσκολίες είναι εκεί, είναι ακέραιες και, αν θέλουμε, μπορούν να ξεπεραστούν. Αν θέλουμε το μέλλον μας να είναι διαφορετικό από το παρελθόν μας απαιτείται κατανόηση του διακυβεύματος, κινητοποίηση, διακοινοτικός διάλογος, σχέδιο και απόφαση. Ο ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες δείχνει ότι διαθέτει ηγετικότητα, ικανότητα και θέληση να επιτύχει την αλλαγή. Το έδειξε με τον τρόπο που διαχειρίστηκε τις προκλήσεις που τέθηκαν ενώπιόν του στο Κρανς Μοντάνα. Η Κύπρος έχει να κερδίσει πολλά με την αξιοποίηση των δύο κειμένων που ετοίμασε τον Ιούλιο-πλαίσιο λύσης από έξι κεφάλαια, πλαίσιο εφαρμογής της. Το έγγραφο εφαρμογής της λύσης καλύπτει τις βασικές πτυχές της διαδικασίας μετάβασης από τη μια κατάσταση πραγμάτων στην επόμενη όπως η συνταγματική τάξη, η εφαρμογή των εδαφικών αναπροσαρμογών, η αστυνόμευση του νέου καθεστώτος, η αποχώρηση των στρατευμάτων, η απόσυρση του οπλισμού τους και η εφαρμογή των προνοιών για το περιουσιακό.
Τα κείμενα Γκουτέρες συναντούν τις λογικές απορίες και των δύο κοινοτήτων και καλύπτουν τις κύριες ανησυχίες της ε/κ κοινότητας. Κάθε περαιτέρω καθυστέρηση στην αξιοποίησή τους επιτείνει τη σύγχυση, επιβαρύνει το κλιμα και έτσι καθιστά την επανάληψη συνομιλιών ακόμα περισσότερο απόμακρη και την οριστική διχοτόμηση σε απόσταση ακόμα μεγαλύτερης εγγύτητας.
Λάρκος Λάρκου