EΡΤ, Εδώ και αύριο!

 επικαιρότητα του χαμογελά. Κατά καιρούς ανεβαίνει στην επιφάνεια άλλοτε αποσύρεται στα ήρεμα νερά της κυπριακής νιρβάνα. Θέμα, ΕΡΤ, λοιπόν. Το πώς, το πότε, το γιατί της τηλεοπτική κάλυψης του κυπριακού χώρου από την «Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση». Συζητήθηκε στο Δ.Σ. του ΡΙΚ, απασχόλησε τις δυο πλευρές σε Λευκωσία και Αθήνα. Τέθηκαν χρονοδιαγράμματα, ποικίλα κόμματα πήραν ποικίλες θέσεις, είναι θέμα που προσκαλεί τους φακούς σε έναν κυπριακό διάλογο.

Κυπριακός Λόγος

Η Κύπρος και λόγω γεωγραφικών αποστάσεων έμεινε μακριά από μεγάλες στιγμές του ευρωπαϊκού χώρου. Ακόμα και σήμερα που οι ανακατατάξεις των αποστάσεων «κάνουν το σύμπαν σπίτι» (Τεύκρος Ανθίας) τα πράγματα βρίσκονται σε μια ανοιχτή σύγχυση. Στεκόμαστε μπροστά στον τηλεοπτικό κατακλυσμό της Ευρώπης σαν κλασσικοί περίεργοι που επισκέπτονται μια σπουδαία μεγαλούπολη. Ακούμε τα όσα γίνονται, τα θαυμάζουμε κατά κανόνα, ωστόσο δεν φαίνεται να υπάρχει ισχυρή θέληση για να ξεπεράσουμε το μίζερο τηλεοπτικό μας πρόσωπο. Για την Κύπρο η «ευρωποίηση» πλευρών της ζωής της είναι πια μια ζωτική ανάγκη, η ανατροφοδότηση με πνευματικό οξυγόνο του θολού ορίζοντα του ιστορικού απομονωτισμού μας. Οι αντιδράσεις είναι κατανοητές. Αυτά και αυτοί που έκτισαν τα βασίλειά τους πάνω στη διαμεσολάβηση, τη τήρηση του ωραρίου, και το συντεχνιασμό (ΡΙΚ) είναι επόμενο να στέκουν με άγχος και νευρικότητα μπροστά στην ανάγκη να πάμε δυο βήματα πιο μπροστά.

Η ανασφάλεια εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπος ή καλύπτεται με κορώνες για δήθεν απώλεια του κυπριακού χαρακτήρα του ΡΙΚ. Η συνωμοσία των μετριοτήτων είναι εδώ! Αδύναμοι να αντιμετωπίσουν την σύγκριση, την ποικιλία των επιλογών, τη δύναμη της εναλλαγής, προτιμούν την ηρεμία που προκαλεί η συνήθεια, τα μονοπώλια και η κρατική ομπρέλα. Αυτό που βασιλεύει για να υπηρετεί έναν φιλόδοξο επαρχιωτισμό, δεν μπορεί να ξεπεράσει τον εαυτό του και να δει τα πράγματα μέσα σε νέους ορίζοντες. Κλεισμένο στον εαυτό του, κυνηγά αυξήσεις και προνόμια, γίνεται ένας συντεχνιακός πόλος που εμποδίζει την αναδιάταξη των τρόπων ψυχαγωγίας και των μεθόδων εμπλουτισμού της γνώσης στους κύπριους πολίτες. Το ΡΙΚ αναμφίβολα δεν είναι η Κύπρος. Και δεν πρέπει να αφεθεί το ζήτημα στα χέρια του και μόνο. Οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου, οι συνδικαλιστικές ενώσεις, τα πολιτιστικά σωματεία μπορεί να έχουν τον πρωταγωνιστικό λόγο. Να τα κουβεντιάσουν, να πουν εν δήμω την άποψή τους, να γίνει το θέμα, θέμα της κοινωνίας. Επομένως διεκδικητικός λόγος και πράξη ώστε ένα λαϊκό ρεύμα να γίνει ο θεμέλιος αγωγός για επιτυχή λύση του. Πρωτοβουλίες πολιτών έχουν και εδώ τη θέση τους.

Παραδοσιακά κόμματα, έχουν παραδοσιακές επιφυλάξεις. Το πολιτικό παιχνίδι έχει εδώ και δεκαετίες «ρυθμιστεί» στα πλαίσια μιας «παραδοσιακής δεξιάς» και μιας «κλασσικής αριστεράς». Οτιδήποτε διαταράσσει τα ήρεμα νερά του κυπριακού διπολισμού (κοινωνίες μέσα στην κοινωνία) αντιμετωπίζεται ως «κίνδυνος» ή ως ο «δαίμων του τυπογραφείου». Να γιατί νέες δυνάμεις του πολιτικού τοπίου μπορεί να δώσουν άλλο αέρα στη διάσταση του χρόνου και του πολιτικού αγώνα. Είναι θέμα της πρώτης σελίδας για την Κύπρο: να έρθουν νέες ιδέες στο χώρο, να αλλάξει η ιδεολογική ρουτίνα, να μπει περισσότερος πλούτος εικόνων και αντιλήψεων στα κυπριακά στερεότυπα, να αρχίσει ένα ταγκό ανανέωσης με καινούργια πράγματα σε ευρεία κλίμακα. Βασική προϋπόθεση για να διαφοροποιηθεί και το είδος και η ποιότητα του πολιτικού παιχνιδιού είναι  να εξευρωπαϊστεί ένας σοβαρός άξονας (ΡΙΚ) που είναι δότης κουλτούρας στην Κύπρο. Αλλά και να βοηθήσει ώστε η ψυχολογία της απομόνωσης (ΡΙΚ, περικυκλωμένο από αραβικούς ραδιοσταθμούς) να πάρει μια άλλη, περισσότερο αισιόδοξη, διάσταση.

Επιλογή ΕΟΚ

Το θέμα των σχέσεων Κύπρου – ΕΟΚ έχει γίνει καθοριστικός κόμβος για το πολιτικό σκηνικό του σήμερα. Διάλογος στη Βουλή, συζητήσεις, αντιθέσεις. Κλειδί των συζητήσεων το θέμα «αίτηση τώρα». Ωστόσο, μένει υπό διερεύνηση το ουσιώδες του κλίματος ΕΟΚ. Η ευρωπαϊκή επιλογή δεν ακουμπά μόνο σε ορισμένες πτυχές του εθνικού ζητήματος. Κάνει άμεση αναφορά στα πολιτιστικά θέματα του τόπου, επομένως δένεται πολύπλευρα με τις πνευματικές αξίες κάθε κοινωνίας. ΕΟΚ σημαίνει και αυτόματη κουβέντα με τις ιδεολογικές φόρμες που παράγει η Ευρώπη, επαφή με τα ισχυρά τηλεοπτικά κυκλώματα, ανάπτυξη ποικίλων μορφών τηλεοπτικής άνοιξης, προσέγγιση του θέματος «τηλεοπτικός ανταγωνισμός» χωρίς αποκλειστικότητες και μονοπώλια. Ο διάλογος γύρω από την ευρωπαϊκή προοπτική  αναφέρεται κατ’ ευθείαν και στο πολιτιστικό αγαθό. Γι’ αυτό και εν όψει Ευρώπης, η τηλεοπτική σύνδεση της Κύπρου με την ΕΡΤ είναι ένας σπουδαίος παράγοντας ενίσχυσης και εμπλουτισμού της ελληνικής ιδιαιτερότητας μέσα στην πολυκεντρικότητα της ΕΟΚ και της Ευρώπης συνολικά. Ένας παράγοντας ισχύος απέναντι στον κοσμοπολιτισμό, την αλλοτρίωση και την ισοπέδωση των πολιτισμών. Αυτά προτείνουν εκείνες οι δυνάμεις της ΕΟΚ οι οποίες την βλέπουν μόνο ως χώρο παραγωγής μηχανών και διακίνησης εμπορευμάτων – πλευρές της Ευρωπαϊκής δεξιάς. Το θέμα «Κύπρος – ΕΟΚ» θέλει τη δική του πολυδιάστατη προσέγγιση (κοινωνική, πολιτιστική, πολιτική). Μέσα σ’ αυτό το πολυδιάστατο του πράγματος, η συγκυρία επιτάσσει την σύνθεση ενός σοβαρού ιδεολογικού εξοπλισμού της Κύπρου μπροστά σε κοσμογονικές αλλαγές. Δηλαδή:

1. Η σύνδεση της Κύπρου με την ΕΡΤ, απευθείας και χωρίς μεσολαβητές στο ΡΙΚ. Ναι στην ΕΡΤ με το πάτημα του κουμπιού.
2. Αυτόθα βοηθήσει στην απελευθέρωση των πολλών δυνάμεων και δυνατοτήτων που περικλείει μέσα του το ΡΙΚ, αλλά με νέους όρους (λ.χ. ανταγωνισμός) και με νέες προϋποθέσεις (λ.χ. και ελεύθερη ραδιοφωνία). Θα οικοδομήσει έναν κώδικα αλλαγών στο ΡΙΚ όπου θα αναδεικνύεται το ταλέντο πολλών, αλλά και θα αφήνει πίσω του τη δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία άλλων.
3. Το θέμα της Ελεύθερης Ραδιοφωνίας συνδέεται απόλυτα με το θέμα ΡΙΚ – ΕΡΤ. Είναι κι αυτό μέρος του καινούριου που αναζητείται, «κλειδί» κι αυτό των προσπαθειών για δημιουργία ρεύματος ιδεών στην Νέα Κύπρο.
4. Γλώσσα και γλωσσική καλλιέργεια. Για ποικίλους λόγους η ελληνική γλώσσα στην Κύπρο δεν εμπλουτίζεται επαρκώς, δεν ανανεώνει την ποικιλία της, και γενικότερα αντιμετωπίζει προβλήματα. Θεωρείται από ορισμένους κύκλους ως μη ικανή, άρα και κατώτερη, γλωσσική πρόταση. Κινήσεις όπως το τηλεοπτικό πρόγραμμα «Ομιλείτε Ελληνικά;» δίνουν το μέγεθος ενός επείγοντος γλωσσικού βηματισμού.

Εδώ και αύριο

Η ισορροπία των αισθημάτων μπορεί να κάνει πολλά πράγματα να γίνουν πιο ρεαλιστικά. Οι γνωστές αντιλήψεις πως ο «ομφαλός της γης» κατοικεί στην Κύπρο θα δεχτούν καταιγισμό από εκπλήξεις. Η Κύπρος θα δει καλύτερα τον εαυτό της, θα μπορεί να κρίνει και να συγκρίνει με ρεαλιστικά μεγέθη τα όσα παράγει ο κόσμος. Μέσα και δίπλα της. Έτσι θα μπορεί να «βαθμολογεί» δικαιότερα γιατί θα βασίζεται σε συγκεκριμένα δεδομένα. Τα μυθολογήματα δεν μπορεί να είναι μια μόνιμη τροφή και να συντηρούν επαρχιώτικα γινάτια. Ζητείται ένας γενναίος αναπροσανατολισμός των μηχανισμών που παράγουν ιδεολογία. Αυτό είναι η απαραίτητη»πρώτη ύλη» για να πάμε προς ένα καινούριο κοινωνικό συμβόλαιο. Εξηγήσεις και ερμηνείες κάνουν αναφορά στο εύρος της κυπριακής συμμετοχής μέσα στην Ενιαία Ευρώπη. Γι’ αυτό τώρα ζητείται σχέδιο, προγραμματισμός, όραμα. Σταθερές προϋποθέσεις  για την Πολιτική Άνοιξη, σε μια Νέα Κύπρο.