Φραγκίσκος ο πρώτος!

Τι είναι εκείνο που κάνει τον Πάπα Φραγκίσκο τόσο δημοφιλή; Οι σκηνές από την περιοδεία του σε χώρες της Λατινικής Αμερικής δείχνουν ότι ο Ποντίφικας προκαλεί, εκτός από σεβασμό, και ενθουσιασμό. Ο Πάπας Φραγκίσκος ομιλώντας στη Βολιβία (ΑΠΕ, 10 Ιουλίου 2015), πρώτο, «ζήτησε συγχώρεση για τις αμαρτίες της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη συμπεριφορά της απέναντι στους αυτόχθονες Ινδιάνους», δεύτερο, «κάλεσε τους κατατρεγμένους λαούς να αλλάξουν την παγκόσμια οικονομική τάξη των πραγμάτων», και, τρίτο, δήλωσε «ας μη φοβόμαστε να το λέμε: Θέλουμε αλλαγή, πραγματική αλλαγή, διαρθρωτική αλλαγή», στηλιτεύοντας ένα σύστημα που «έχει επιβάλλει την λογική του κέρδους με οποιοδήποτε τίμημα, χωρίς να ενδιαφέρεται για τον κοινωνικό αποκλεισμό ή την καταστροφή της φύσης». Μίλησε στο δεύτερο παγκόσμιο συνέδριο λαϊκών κινημάτων, έναν διεθνή οργανισμό που φέρνει σε επαφή οργανισμούς για ανθρώπους που βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας, όπως οι φτωχοί, οι άνεργοι και χωρικοί που έχουν απολέσει τη γη τους».

Χάριν της ιστορικής τεκμηρίωσης αναφέρω ότι η πρωτοβουλία Φραγκίσκου να ζητήσει συγχώρεση για τις αμαρτίες της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας συνδεόταν, μεταξύ άλλων, και με την περίφημη βούλα του Πάπα Παύλου 3ου το 1537 με την οποία διαπίστωνε ότι «οι ινδιάνοι είναι πραγματικοί άνθρωποι»…Ο Πάπας Φραγκίσκος κατάγεται από την Αργενινή και ευθύς αμέσως εξήγησε γιατί πήρε το όνομα αυτό: για να παραπέμπει στον «Άγιο των Φτωχών» τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης. Στις 19 Μαρτίου 2013 πραγματοποιήθηκε στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό η τελετή ενθρόνισης του νέου Πάπα, Φραγκίσκου Α’. Ο νέος Πάπας εξήγησε το ρόλο του: «ποιος είναι ο ρόλος μου; Να προσφέρω την αγκαλιά μου στους φτωχούς, στους γυμνούς, σε όσους βρίσκονται στην φυλακή. Σε όλους τους ανίσχυρους. Ο άνθρωπος πρέπει να προστατέψει την πλάση και τους αδελφούς του και να απορρίψει το μίσος, τον φθόνο και την αλαζονεία».

Ο λόγος, οι επιλογές και οι πράξεις του Πάπα Φραγκίσκου δείχνουν με τον πειστικό τρόπο ότι κινείται στο δρόμο που άφησε πίσω της η κληρονομιά της «Θεολογίας της Απελευθέρωσης» στη δεκαετία του `80 στη Λατινική Αμερική. Ένα κίνημα που θέλησε να φέρει κοντά στην Καθολική Εκκλησία τους φτωχούς, τους αδικημένους, τους καταπιεσμένους στη Νότια Αμερική γι’ αυτό και αποκλήθηκε και «Εκκλησία των Φτωχών». Ο Αρχιεπίσκοπος του Σαν Σαλβατόρ και σύμβολο της Θεολογίας της Απελευθέρωσης Όσκαρ Ρομέρο καθόρισε εν πολλοίς το πλαίσιό της. Θεωρούσε ότι «το θέλημα του Θεού είναι να ζήσει ο φτωχός», πίστευε ότι «η Χριστιανική πίστη δεν πρέπει να μας χωρίζει από τον κόσμο, αλλά να μας βυθίζει μέσα σ’ αυτόν», και διακήρυσσε ότι «η Δόξα του Θεού, είναι να ζήσει ο φτωχός».

Γι’αυτό και τα «Τάγματα Θανάτου» τον δολοφόνησαν, ενώ λειτουργούσε στον Καθεδρικό Ναό στο Σαν Σαλβατόρ. Αυτή η ανάλυση οδήγησε σε συνεργασία δυνάμεις της Θεολογίας της Απελευθέρωσης με δυνάμεις της μαρξιστικής αριστεράς όπως βεβαιώνει το νικαραγουανό παράδειγμα. Ο τέως Υπουργός Εξωτερικών της Νικαράγουας στην κυβέρνηση των Σαντινίστας Μιγκέλ ντ’ Εσκότο, ρωμαιοκαθολικός παπάς ο ίδιος, σημειώνει ότι «η Καθολική Εκκλησία από παράδοση, έπαιζε ένα ρόλο που απευθυνόταν στις ψυχές, ξεχνώντας ότι ο Θεός δημιούργησε ανθρώπινα πλάσματα που έχουν σώματα. Δυστυχώς η Εκκλησία κήρυσσε την υποχωρητικότητα μπροστά στην αδικία. Αλλά – τα τελευταία χρόνια – η Καθολική Εκκλησία στη Λατινική Αμερική αναλαμβάνει τον κίνδυνο να μιλάει για λογαριασμό εκείνων που φιμώνονται ή φοβούνται να μιλήσουν». (περισσότερα στο e-book «Λατινική Αμερική: Η ανατομία μιας μεταμόρφωσης, Η Θεολογία της Απελευθέρωσης», στην ιστοσελίδα www.larkoslarkou.org.cy).

Ο Πάπας Φραγκίσκος με επιλογές, δράσεις και συμβολικές κινήσεις ανανεώνει τη σχέση της Καθολικής Εκκλησίας με τα κινήματα των αδικημένων, επισκέπτεται φυλακές, πλένει τα πόδια φυλακισμένων, μιλά για τα ζητήματα που συνδέονται με το σεβασμό του περιβάλλοντος, μεσολαβεί για να αλλάξει σελίδα η σχέση των ΗΠΑ με την Κούβα, λέει στους Βολιβιανούς να αναζητήσουν ειρηνική λύση στη διένεξη με τη Χιλή στη διεκδίκηση εξόδου προς τον Ειρηνικό Ωκεανό, αναγνωρίζει το Παλαιστινιακό κράτος, κάνει έκκληση στον Πούτιν για μέτρα ειρήνευσης στο ουκρανικό, ανανεώνει τη συνεργασία της Καθολικής εκκλησίας με την Ορθόδοξη με περισσότερο διάλογο με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Ο Πάπας Φραγκίσκος δεν είναι ένας συνηθισμένος Πάπας, παίρνει πρωτοβουλίες, αλλάζει την ατζέντα, ξαφνιάζει. Δεν έχει κάποιες λύσεις στα οικονομικά ζητήματα, οι εκκλήσεις του για την «παγκόσμια οικονομική τάξη πραγμάτων» μοιάζουν αντιφατικές, η «πραγματική αλλαγή που θέλει» δεν διαθέτει κάποια πειστικότητα. Αυτό δεν δημιουργεί κάποια ερωτηματικά γιατί η αφήγησή του αρέσει. Φτάνει που οι πολλοί, οι καταπιεσμένοι, ακούουν έναν λόγο που μιλά στην καρδιά τους, έναν λόγο που τον νιώθουν απολύτως δικό τους. Γι’ αυτό και υποδέχονται τον Πάπα Φραγκίσκο ως τον δικό τους Φραγκίσκο της Ασίζης.