Γιατί παίζουμε και χάνουμε;
Πάει και αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Παροξυσμός για κυρώσεις, «καταχωρίσεις» για εσωτερική κατανάλωση, αναφορές για «κάτι», αργότερα. Δύο χρόνια γίνεται αυτή η ιστορία. Κάθε τρεις μήνες ακούμε τα ίδια: κυρώσεις στην επόμενη σύνοδο, παραπομπή στην επόμενη χρονιά κλπ. Έτσι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 11/12 «επανήλθε στα συμπεράσματά του της 1-2ης Οκτωβρίου», ενώ «καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο Ζ. Μπορέλ και την Επιτροπή να δώσουν επιλογές για τα επόμενα βήματα, ώστε να εξεταστούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021». Ζήτησε «την γρήγορη επανάληψη και ομαλή συνέχιση των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας» και την «γρήγορη επανέναρξη των συνομιλιών υπό την αιγίδα του ΓΓ του ΟΗΕ με απεσταλμένο της ΕΕ στην αποστολή καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ». Καινούριο στοιχείο συνιστά η αναφορά πως «η ΕΕ θα επιδιώξει να συντονίσει τα θέματα που άπτονται της Τουρκίας και της Ανατολικής Μεσογείου με τις ΗΠΑ».
Οι εξελίξεις σε μια σειρά από θέματα δείχνουν ότι «θέλουμε αλλά δεν μπορούμε». Καλλιεργούμε ψειδαισθήσεις και σπρώχνουμε τα θέματα στο άγνωστο. Γιατί, όμως, κατά κανόνα, παίζουμε και χάνουμε;
Πρώτο, αποτυγχάνουμε γιατί αγνοούμε το δάσος (λύσεις) και παίζουμε συνοικιακά παίγνια για το δέντρο (κυρώσεις). Και αν ακόμα η Λευκωσία κερδίσει κάτι από κυρώσεις, πάλι θα ήταν υποχρωμένη να κάνει συνομιλίες για να διανύσει το τελευταίο μίλι στο κυπριακό, εφόσον βέβαια την ενδιαφέρει να το διανύσει. Παίζοντας με το «δέντρο», ουδείς θα εκφράσει κανονική αλληλεγγύη στο πρόσκαιρο, αυτό που δεν παράγει πρόοδο. Ενδιαφέρονται όμως όλοι για μόνιμες λύσεις που να συμφέρουν σε όλους τους παίκτες και να κάνουν την ΕΕ παράγοντα ειρήνης και με δυνατότητες να μεγαλώσει την επιρροή της στην περιοχή.
Δεύτερο, αποτυγχάνουμε γιατί αγνοούμε τα συμφέροντα των άλλων και ζητούμε η εξωτερική πολιτική των κρατών- μελών να γίνει ουραγός μιας πολιτικής που πλήττει ευθέως το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον. Αν ζητάς κυρώσεις για το «Φατίχ», σε μια άλλην πιο ποιοτική Επιτροπή (που υπήρξε), ένας Φερχόιγκεν θα μπορούσε να θέσει προς συζήτηση στην Επιτροπή τη συμπεριφορά ενός κράτους -μέλους το οποίο στη σύνοδο για το κυπριακό στο Κραν Μοντάνα κατέστρεψε ένα κοινό, ΕΕ-ΟΗΕ, project ειρήνης. Ή και να θέσει ερωτήματα πώς τα γραπτά μηνύματα της Αντιπροέδρου της Επιτροπής Φ. Μογκερίνι (στην ίδια Σύνοδο) πηγαινοέρχονταν από κινητό σε κινητό…
Τρίτο, αποτυγχάνουμε γιατί αγνοούμε τις ικανότητες των άλλων να χρησιμοποιούν τα δικά τους μέσα, ή επιχειρήματα, για να πείσουν για τη δική τους θέση. Έτσι, ο εσχάτως, εμφανώς πιο «προσεκτικός» στις δηλώσεις του Ύπατος Εκπρόσωπος Ζ. Μπορέλ στην τελευταία επίσκεψή του στην Άγκυρα πιθανόν να είχε την ευκαιρία να ακούσει τη συνομιλία Αναστασιάδη-Τσαβούσογλου στην οποία ο πρώτος κάνει λόγο για «δύο κράτη» στο νησί. Ο υπεξ της Τουρκίας στις 19/9/2020 δήλωσε πως «αυτά υπάρχουν καταγραμμένα».
Τέταρτο, αποτυγχάνουμε γιατί δεν αξιοποιούμε τις γνώσεις εκείνων που πέτυχαν μεγάλες επιτυχίες με την πλήρη ένταξη της νήσου στην ΕΕ. Αξιοποίηση που να εξελιχθεί σε πρωτοβουλίες για μια μεγάλη γεωπολιτική αλλαγή, ώστε οι Βρυξέλλες να έχουν πρώτο ρόλο στη διαδικασία επίλυσης του κυπριακού- ασφάλεια, μηχανισμός εφαρμογής, πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας, ανασυγκρότηση των υποδομών.
Πέμπτο, αποτυγχάνουμε γιατί ζητάμε ρυθμίσεις που αφήνουν αδιάφορους τους υπόλοιπους, αλλά θα ήταν με ανοικτά αυτιά να ακούσουν τον κύπριο πρόεδρο να λέει: «αξιοποιώ το Πλαίσιο του ΓΓ Α. Γκουτέρες γιατί ικανοποιεί τις εύλογες ανησυχίες των δύο πλευρών. Εφόσον οριστικοποιηθεί συμφωνία πάνω στο Πλαίσιο Γκουτέρες, σημείο 1 (κατάργηση επεμβατικών δικαιωμάτων) και σημείο 2 (αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων), είμαι έτοιμος να αποδεχθώ στην ολότητά του το σημείο 6 του Πλαισίου του ΓΓ για την πολιτική ισότητα, και, να άρω το veto που έχουν ασκήσει προκάτοχοί μου σε σχέση με 14 ενταξιακά κεφάλαια της Τουρκίας».
Έκτο, αποτυγχάνουμε γιατί δεν αναγνωρίζουμε πως καμμία λύση δεν θα προκύψει στο κυπριακό με διαλυμένη ή αποδιοργανωμένη την Ευρωτουρκική σχέση. Η αναζωογόνηση της σχέσης αυτής έχει πρώτον ωφελημένο την Κύπρο, εφόσον και η ίδια η Λευκωσία ενεργήσει με διορατικότητα και ευρηματικότητα σε αυτή την κατεύθυνση. Είναι σημαντικό για την περιοχή μας να σταθεροποιηθεί αυτή η πορεία. Η Τουρκία έχει να διανύσει δρόμο σε σχέση με την εφαρμογή κανόνων του κράτους δικαίου. Ωστόσο, η ειλικρινής στήριξη της δυτικής της πορείας με τις προϋποθέσεις που καταγράφουν οι ετήσιες «Εκθέσεις Προόδου» της Επιτροπής, είναι το άλλο μισό της πορείας που οικοδομεί win win πολιτικές, αυτές που οδηγούν σε βιώσιμες λύσεις.
Έβδομο, αποτυγχάνουμε γιατί με μεγάλη ευκολία χαρακτηρίζουμε αρνητικά τον ένα ή τον άλλο ευρωπαίο ηγέτη, επειδή δεν προσέχει τη ρητορία μας. Κλείνουμε τα μάτια γιατί αρνούμαστε να δεχθούμε ότι μπορεί κάποιο κράτος-μέλος ή μια προσωπικότητα, να διαφωνεί μαζί μας, να κρίνει διαφορετικά τα δεδομένα ή να θεωρεί ότι έχουμε λάθος προσέγγιση. Μερικές φορές προσποιούμαστε ότι οι άλλοι δεν γνωρίζουν τι έγινε στο Κραν Μοντάνα ή ποιος πρόεδρος μετέτρεψε το ζήτημα της χορήγησης ευρωπαϊκής ιθαγένειας σε παγκόσμιο φεστιβάλ δυσφήμισης τόσο της χώρας του, όσο και της έννοιας της συμμετοχής σε κοινές αξίες. Υπενθυμίζω ότι ο Επίτροπος Δικαιοσύνης Ν. Ρέιντερς στις 21 /10 σημείωσε ότι «το πρόγραμμα είναι ικανό να υπονομεύσει την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών- μελών η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την ουσιαστική ιθαγένεια της ΕΕ». Παρά τις προειδοιήσεις της Επιτροπής να τερματιστεί το πρόγραμμα, το κράτος-μέλος σφύριζε αδιάφορα (επίσημα έδωσε 6.774 διαβατήρια). Ανακοίνωσε τον τερματισμό του στις 13/10 και το ολοκλήρωσε στις 31/10 αφού έλαβε μέσα σε 17 ημέρες 800 νέες αιτήσεις!
Με αξιοπιστία στο ναδίρ, θα λάβεις αλληλεγγύη στο ναδίρ.
Λάρκος Λάρκου