Η Αξιολόγηση του Νοέμβρη.

Η συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων στις 31 Μαρτίου υπήρξε ενδιαφέρουσα (στοιχεία από το ΚΥΠΕ, 31/3). Το βασικού μενού της συζήτησης ήταν το ποιες κυρώσεις θα επιβληθούν στην Τουρκία εξαιτίας της μη συμμόρφωσής της με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε έναντι της ΕΕ και της Κύπρου σχετικά με το Πρωτόκολλο της Άγκυρας όταν θα αξιολογηθεί η ενταξιακή της πορεία τον προσεχή Νοέμβριο. Ο ΥΠΕΞ Μ. Κυπριανού ανέφερε ότι «μπορούν να υπάρξουν κυρώσεις είτε με ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είτε με διατήρηση του δικαιώματος κράτους μέλους ή και περισσοτέρων κρατών μελών να εμποδίσουν το άνοιγμα ενός ή περισσοτέρων προς διαπραγμάτευση κεφαλαίων…η Κυπριακή Δημοκρατία κατέστησε επίσης σαφές πως θεωρεί ότι πρέπει να γίνει η αξιολόγηση της Τουρκίας το Φθινόπωρο, όπως έχει δεσμευτεί να κάνει η ΕΕ, και ότι, εάν η Τουρκία μέχρι τότε δεν συμμορφωθεί, τότε δεν μπορεί παρά να υπάρξουν επιπτώσεις για την Τουρκία».

Ο Πρόεδρος της Επιτροπή Ν. Κλεάνθους δήλωσε ότι «αν εμείς δεν απαιτήσουμε εδώ και τώρα να πιεσθεί η Τουρκία, δεν έχουμε καμιά πιθανότητα με τις συνομιλίες, τις οποίες συνεχίζουμε». Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Τ. Χατζηγεωργίου ανέφερε ότι «η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει κάθε όπλο που έχει στη διάθεση της, κατά τη διάρκεια τους εξαμήνου που θα εξετασθεί η πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ, ώστε, εάν η Τουρκία δεν συναινέσει στη λύση του κυπριακού, αυτά τα όπλα να καταστούν ενεργά». Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Χ. Στυλιανίδης ανέφερε πως «από την ενημέρωση της Επιτροπής εξάγονται δύο συγκεκριμένα και σημαντικά συμπεράσματα, το πρώτο είναι ότι η Κύπρος πρέπει να διατηρήσει την αξιοπιστία της στον ευρωπαϊκό χώρο και το δεύτερο ότι οπωσδήποτε πρέπει να αναπτύξει περαιτέρω τις συμμαχίες».

Οι πιο πάνω θέσεις είναι ενδιαφέρουσες και οπωσδήποτε αποτελούν την εισαγωγή στο στοίχημα του Νοέμβρη. Είναι όμως αυτή η απάντηση στο ζήτημα; Εκτιμώ ότι η συντήρηση της συζήτησης για το Πρωτόκολλο της Άγκυρας δεν είναι επωφελής για την Κύπρο. Αυτή η συζήτηση είναι στην ουσία της παραπλανητική: ο τότε πρόεδρος της Κύπρου προέβαλε το Πρωτόκολλο ως «αντιστάθμισμα» στο πράσινο φως που έδωσε ο ίδιος στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με τους «27» στις 3 Οκτωβρίου 2005. Αντί να παρεμποδίσει ή και να διασυνδέσει τη θετική του ψήφο με την ουσία του κυπριακού (εισβολή- κατοχή-οδικός χάρτης για επίλυση με την εποπτεία της ΕΕ), προέβαλε το Πρωτόκολλο ως κίνηση αποπροσανατολισμού απέναντι στην ε/κ κοινή γνώμη. Πιστεύω ότι είναι καιρός να απαγκιστρωθεί η Κύπρος από τη διπλωματία του Πρωτοκόλλου. Η θέση που κυριάρχησε στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Βουλής ότι θα «διεκδικήσουμε» κυρώσεις κατά της Τουρκίας τον Νοέμβριο επειδή δεν θα έχει εφαρμόσει το Πρωτόκολλο θα αποτύχει. Είναι έξω από την κοινοτική λογική και πρακτική. Και αυτό γιατί ουδείς αγνοεί στην ΕΕ ότι υπάρχουν εν εξελίξει συνομιλίες κορυφής για επίτευξη συνολικής λύσης στο κυπριακό. Ο Επίτροπος Όλι Ρεν το είπε με σαφήνεια: «Πετύχαμε τους πέντε από τους έξι στόχους, ενώ για τον έκτο υπάρχει σοβαρή διαδικασία σε εξέλιξη για την επανένωση της Κύπρου, που αποτελεί προτεραιότητά μας για φέτος» (31/3). Πώς θα πείσουμε ότι το πρώτο μας θέμα μας είναι το Πρωτόκολλο;

Κατά την άποψή μου, το θέμα που θα τύχει της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης είναι η διασύνδεση της ουσίας του κυπριακού με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις της Τουρκίας και με ανοικτό το θέμα της παρεμπόδισης αυτής της πορείας από την Κυπριακή Δημοκρατία εάν έως το Νοέμβριο 2009 δεν υπάρξει θετική κατάληξη των συνομιλιών στο κυπριακό. Βασική επιδίωξή μας το να αναδείξουμε στο κείμενο της αξιολόγησης του Νοέμβρη τις ευθύνες της Τουρκίας για επίλυση του κυπριακού και τις επιπτώσεις που θα έχει η ίδια εάν δεν επιδείξει την απαιτούμενη βούληση για επίλυση στις σημερινές συνομιλίες Χριστόφια-Ταλάτ. Δεν καταλαβαίνω πως η Κύπρος μπορεί να συναινεί σε «εις βάθος χρόνου» και χωρίς ανταλλάγματα κινήσεις σε σχέση με την ενταξιακή πορεία της κατοχικής δύναμης. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ιδιότητα του μέλους της ΕΕ με δικές μας πρωτοβουλίες, με αποφασιστικότητα, με διορατικότητα και καθαρή συνεννόηση με τους εταίρους μας.