Η Αμμόχωστος μπροστά-πίσω

Η Αμμόχωστος έχει μια διαφορετική ιστορία. Ψηφίσματα του ΟΗΕ, Συμφωνία Κυπριανού – Ντενκτάς, 1979, και κατά καιρούς πρωτοβουλίες, προνοούσαν την επιστροφή της, κατά προτεραιότητα, στους κατοίκους της. Σταδιακά το ζήτημα πήρε άλλες διαστάσεις. Εσχάτως, μπήκαν στην ατζέντα δηλώσεις του Ε. Τατάρ (ηγέτη του Κόμματος Εθνικής Ενότητας, «πρωθυπουργού») και Κ. Όζερσάυ (ηγέτη του Κόμματος του Λαού, «υπεξ») για να ανοίξει η περίκλειστη πόλη υπό τ/κ διοίκηση.

Τι τρέχει με την Αμμόχωστο; Αλλάζουν, πράγματι, τα δεδομένα; Στη δική μου κρίση, η εξής ερμηνεία στα πράγματα:

1. Είναι σαφές πως υπάρχουν διαφορετικά κέντρα αποφάσεων στην τ/κ ηγεσία γύρω από την Αμμόχωστο -άλλα ο Οζερσάι, (προηγούνται οι μελέτες), πιο εριστικός τόνος από τον Τατάρ (Αμμόχωστος, όπως Λας Βέγκας) , άλλα ο Μ. Ακιντζί (προέχει η επίλυση), ενώ η Άγκυρα τηρεί στάση δημόσιας σιωπής.

2. Κρίνω ότι οι πρωτοβουλίες Τατάρ και Όζερσάυ, συνιστούν μια «απάντηση» του νέου, υπό τον Τατάρ, συνασπισμού εξουσίας στην τ/κ κοινότητα, στις πρωτοβουλίες που έχει λάβει η Λευκωσία για το φυσικό αέριο. Δε γινόταν αυτό από τον προηγούμενο, υπό τον Ερχουρμάν, συνασπισμό, γιατί βρισκόταν σε συμφωνία με τον Μ. Ακιντζί στις προσπάθειες για να κρατηθεί ζωντανή η ελπίδα για ομοσπονδιακή λύση στη βάση των εγγράφων του ΟΗΕ. Οι συσχετισμοί στη «βουλή» άλλαξαν, και ένας πιο επιθετικός Κ. Όζερσάυ, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για να διαμορφώσει νέα ατζέντα, με την σύμφωνη γνώμη του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών.

3. Είναι μια κίνηση με σαφή στόχευση τη φθορά της εικόνα του Μ. Ακιντζί, ώστε να τον εκθέσουν ως λιγότερο «μαχητικό» στην υπεράσπιση των τ/κ συμφερόντων, ενόψει των εκλογών για την ανάδειξη του ηγέτη των τ/κ, Απρίλης 2020. Μέσω της Αμμοχώστου, επιχειρείται να συγκροτηθούν νέοι εκλογικοί συσχετισμοί. Ο Κ. Όζερσάυ εκφράζει ευκρινέστερα τον τουρκοκυπριακό «απορριπτισμό» με λύση του τύπου «δύο κράτη, δίπλα -δίπλα», γι’αυτό και έλαβε μέρος στο «μυστικό» δείπνο με τον Ν. Αναστασιάδη στις 4 Ιουνίου, και επισκέφθηκε την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου. Παρατηρώ ότι ο Κ. Όζερσάυ βιάζεται, και η βιασύνη, συχνά, είναι κακός σύμβουλος. Ο Μ. Ακιντζί αξιοποίησε εγκαίρως, τα όσα συνδέονται με τον δείπνο με τον Ν. Αναστασιάδη και, ως προς αυτή την αυτή την υπόθεση, βγήκε κερδισμένος.

4. Ο τ/κ ηγέτης Μ. Ακιντζί βλέπει το θέμα της Αμμοχώστου μέσα από την προοπτική της συνολικής επίλυσης – «δεν πρέπει να παραβλέπονται τα ΗΕ… να συμβάλλει στη λύση». Υπογράμμισε δε, ότι «είμαστε έτοιμοι να δώσουμε το χέρι μας για συνεργασία σε περίπτωση που διαπιστώσουμε το παραμικρό σημάδι για συνεργασία, συνεταιρισμό και σύμπραξη». Η απάντηση Όζερσάυ στη θέση Ακιντζί είναι ντενκτασικής κοπής: «ε/κ και τ/κ, πρέπει να βρουν τρόπο να ζήσουν μαζί, αλλά η ομοσπονδιακή συνεργασία δεν είναι η λύση» (4/7).

5. Το Δημοτικό Συμβούλιο Αμμοχώστου, στην εκδήλωση έξω από το προεδρικό μέγαρο στις 28 Ιουνίου, ζήτησε ξανά «προτεραιότητα» για την Αμμόχωστο. Ωστόσο, αυτό το αίτημα είναι ουσιαστικά χωρίς περιεχόμενο, καθώς το παρατεταμένο κενό στις διαπραγματεύσεις αποσυντονίζει κάθε πρωτοβουλία για την Αμμόχωστο. Ουδείς, πλην Σπέχαρ, ασχολείται με το κυπριακό. Η μόνη ρεαλιστική προσέγγιση είναι η επιστροφή στο τραπέζι των συνομιλιών, η ανάπτυξη της διαδικασίας επίλυσης με βάση το πλαίσιο Γκουτέρες της 30ης Ιουνίου 2017. Με βάση αυτό, προτεραιότητα ισούται με επιστροφή στους κατοίκους της στο πλαίσιο μιας συνολικής επίλυσης. Ταυτόχρονα, διεκδίκηση προγράμματος για την ανασυγκρότησης της πόλης που να είναι ενταγμένο στον επόμενο κοινοτικό προϋπολογισμό. Έτσι η Ε.Ε μπορεί να γίνει πρωταγωνιστής στην ανοικοδομησή της, αν εμείς θέλουμε, και αν εμείς προτείνουμε λύσεις που να ενεργοποιούν το κοινοτικό σύστημα για να επιτευχθούν λύσεις που να υπηρετούν κυπριακά και κοινοτικά συμφέροντα.

Αυτά μπορεί να γίνουν μόνο αν σοβαρολογούμε, και μόνο, αν οι άλλοι, το αντιλαμβάνονται, κατά τον ίδιο τρόπο. Δυστυχώς, για την Αμμόχωστο, δυστυχώς για όλη την Κύπρο, αυτό δεν συμβαίνει. Για να αλλάξει η φορά των πραγμάτων, απαιτούνται πρωτοβουλίες στο πιο υψηλό επίπεδο, έτσι ώστε να πειστεί ο Γ.Γ του ΟΗΕ για μια νέα σύνοδο για την Κύπρο. Τίποτα δεν υπάρχει στον ορίζοντα που να συνηγορεί ότι το πιο πάνω είναι πιθανό να συμβεί. Οι επιστολές Αναστασιάδη στον Γ.Γ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες είναι μόνο για εσωτερική κατανάλωση. Ο ΓΓ, έθεσε τους δικούς του όρους με βάση την εμπειρία που απεκόμισε σε δύο διασκέψεις για την Κύπρο στις οποίες έλαβε μέρος, Γενάρης και Ιούνιος 2017: πρώτα συνομιλίες στο νησί, πρώτα οι δύο ηγέτες να καλύψουν τις αποστάσεις στα θέματα που δεν υπάρχουν συγκλίσεις, και, αν αυτό συμβεί, «τηλεφωνήστε μου». Ο Ν. Αναστασιάδης, δεν επιθυμεί νέα σύνοδο, πρώτο, γιατί αδιαφορεί για τις επιπτώσεις από τα αδιέξοδα, και, δεύτερο, γιατί γνωρίζει καλύτερα παντός άλλου, ότι θα ακούσει το όνομά του ως του κυριότερου υπαίτιου για τη διάλυση του διαπραγματευτικού τοπίου.

Οι δηλώσεις Τσαβούσογλου και η αποκάλυψη του διαλόγου του με τον Ν. Αναστασιάδη (4/7), δείχνουν πως επιβάλλεται αλλαγή πορείας. Η ένταση βλάπτει την Κύπρο. Η ανασυγκρότηση της διαδικασίας επίλυσης, η διπλωματία, και οι διαβουλεύσεις με καθαρούς στόχους, ωφελούν τα μέγιστα. Οι επιστολές, ή οι καταγγελίες σε κάθε ευκαιρία, δίνουν τη βολική εντύπωση ότι η ευθύνη αφορά άλλους, και όχι εκείνους που εκλέγονται για να χειριστούν τις δημόσιες υποθέσεις. Ευθύνη υπάρχει μέσα από την πολιτική της αδράνειας, κατά συνέπεια, στην αδυναμία να επηρεάσεις τις εξελίξεις, όπως συμβαίνει τώρα με την Αμμόχωστο- από οδηγός της συνολικής επίλυσης, σε «εφαλτήριο» για άλλες λύσεις…

Λάρκος Λάρκου