Η Χάγη των Αποφάσεων

Η επίσκεψη Ανάν και η σφραγίδα της 28ης Φεβρουαρίου 2003 θέτουν το κυπριακό ζήτημα πάνω στον ουσιώδη προσανατολισμό του. Το Σχέδιο Ανάν, η συνάντηση στις 10 Μαρτίου στη Χάγη, και τα δημοψηφίσματα, στις 30 Μαρτίου είναι ένα τριγωνικό πλαίσιο κινήσεων, σοβαρό, ουσιαστικό, και πλήρες ως προς τους επιδιωκόμενους από τον ΟΗΕ στόχους.

Η “συναντίληψη” του διεθνούς περιβάλλοντος είναι συγκεκριμένη. ΗΠΑ, ΕΕ, ΟΗΕ, έχουν διατυπώσει τη θετική άποψη τους για το πώς θα προχωρήσει το Κυπριακό.

Κατά συνέπεια οι πολιτικές, κοινωνικές, συνδικαλιστικές δυνάμεις, οι κύπριοι πολίτες ξεχωριστά, είναι μπροστά σε μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη. Έχουν την ευθύνη να διατυπώσουν μια οριστική θέση στα πράγματα. Η έως τώρα πορεία, έδινε πλεονεκτήματα στην ασάφεια, στις διατυπώσεις του τύπου, “είναι και καλό, είναι και κακό ,έχει θετικά και αρνητικά στοιχεία”.

Αυτή η προσέγγιση δεν προσφέρει οτιδήποτε. Περιπλέκει και συγχύζει. Υπάρχει ένα πλεονέκτημα που μπορεί να αξιοποιηθεί στον κατάλληλο χρόνο. Η δυνατότητα για προτάσεις που θα βελτιώσουν το σχέδιο έως τις 25 Μαρτίου 2003. Αυτή η δυνατότητα είναι απολύτως χρήσιμο να αξιοποιηθεί, υπάρχουν στοιχεία που πρέπει να αλλάξουν (π.χ. έποικοι, χρονοδιαγράμματα, συμμετοχή της Κύπρου στην ΚΕΠΠΑ). Αλλά το “ισοζύγιο” προφανώς θα διατηρηθεί, ως εκ τούτου οι αλλαγές πρέπει να έχουν ως βάση τους το ευρωπαϊκό πλαίσιο, την δυναμική του χρόνου, και την καθορισμένη χρονικά άρση μεταβατικών ρυθμίσεων.

Η κίνηση Ανάν να “ξεπεράσει” τον Ντενκτάς μέσω δημοψηφίσματος είναι ευφυής. Συνιστά την “πλουραλιστική συνταγή” για την απομάκρυνση του Ντενκτάς από το πολιτικό προσκήνιο. Η αντίθεση του στα σχέδια λύσης είναι πασίγνωστη.

Αυτός ο τρόπος στις 30 Μαρτίου θέτει τις προϋποθέσεις για να αλλάξει προτεραιότητες η Τ/Κ κοινωνία, να αναδείξει νέο και πιο σύγχρονο πολιτικό προσωπικό, αυτό που θα ηγηθεί της νέας εποχής.

Ο “πατριαρχικός” ρόλος του Ντενκτάς οδηγείται σε σταδιακό τέλος, και ο βελούδινος τρόπος της 30η Μαρτίου, ίσως, να είναι ο πιο δημιουργικός. Ο Ρ. Ντενκτάς ως μια παρουσία που σφράγισε εξελίξεις για 50 τόσα χρόνια, δεν μπορεί να πάει στις περιθώριο με εύκολο τρόπο (εντολή ή δημόσια αποδοκιμασία από την Άγκυρα). Ο Ντενκτάς υπηρέτησε το “βαθύ κράτος” στην Άγκυρα για δεκαετίες, χρειάζεται ειδικό χειρισμό για να πάει η Τ/Κ κοινωνία σε διαφορετικό δρόμο.

Κατά συνέπεια, το δημοψήφισμα στις 30 Μαρτίου θα έχει ως κεντρικό ερώτημα για τους Τ/Κ: ναι ή όχι στον Ντενκτάς. Να μείνει, ή να φύγει; Πάνω σε αυτό το δίλημμα θα προχωρήσουν οι Τ/Κ, και τα έως τώρα στοιχεία κάνουν λόγο για πλειοψηφία του “ναι στο σχέδιο Ανάν” – δημοσκοπήσεις, δυναμική της λύσης, διαδηλώσεις, άνοδος της δημοτικότητας Ταλαάτ, Ακκιντζί, Ερέλ.

Ο Τ. Ερντογάν στις 9 Μαρτίου εκλέγεται άνετα βουλευτής στην επαρχία Σιέρτ.

Στις 10 Μαρτίου είναι προγραμματισμένη η συνάντηση της Χάγης. Οι συμπτώσεις είναι ηθελημένες ώστε η πρώτη ημερομηνία να ενισχύσει τη δεύτερη και οι δύο μαζί να βλέπουν προς τη 30η Μαρτίου. Ο Τ. Ερντογάν έχει κάνει δημόσια, θετική αναφορά πάνω στην τρίτη εκδοχή του Σχεδίου Ανάν με τη φράση “έχει καλυφθεί η μεγάλη απόσταση για να υπάρξει συμφωνία” συμπληρώνοντας ότι “στην πολιτική η μια πλευρά δεν μπορεί να πάρει ότι θέλει” (CNN – Turk, 27/2).

Είναι ασαφής ή και συγκεχυμένη η στάση των Στρατηγών απέναντι στις εξελίξεις. Είναι πιθανόν οι ΗΠΑ να έχουν δεσμεύσει χρήματα και χρόνο ανάμεσα σε Ιράκ – Κυπριακό. Το πακέτο των 5 δις δολαρίων ως δωρεά προς την Τουρκία (συν άλλες μορφές δανεισμού και στρατιωτικής συνεργασίας) είναι ένας τρόπος άσκησης διπλωματίας με άλλα μέσα. Η κατεύθυνση αυτής της συμφωνίας πιθανώς να δίνει ένα πλεονέκτημα στους Στρατηγούς για το πότε θα πάρουν τις αποφάσεις τους για το Κυπριακό, και πώς (επιρροή στους εποίκους, σχέσεις με Ερντογάν και Ντενκτάς).

Η παρουσία του Τ. Γουέστον και Κλόσον στη διαδήλωση των Τ/Κ (27/2) υπήρξε μια μελετημένη επιλογή, μια κίνηση με πολλούς αποδέκτες.

Ο χρόνος είναι πολιτικά ελεγμένος, και τα χρονοδιαγράμματα έχουν σαφείς στόχους.

Η απώλεια ψυχραιμίας, ο πανικός, δεν βοηθούν. Χρειάζεται αυτοπεποίθηση αυτή που προκύπτει από την 16η Απριλίου 2003. Χρειάζεται καθαρή πολιτική σκέψη, αποφάσεις, στάθμιση όλων των δεδομένων, ανάλυση των σχέσεων ανάμεσα στο όφελος και το κόστος, ανάληψη πολιτικής ευθύνης.