Η Cyprus Airways και ο πίθος των δαναΐδων

Με ορισμένες βελτιώσεις σχετικές με τη μορφή που θα λάβουν οι αποκοπές των απολαβών, η διασφάλιστη Ταμείου Προνοίας και οι  αποζημιώσεις πλεοναζόντων μαζί με 490 αποχωρήσεις, φαίνεται πως κλείνει μια συμφωνία γύρω από τις Κυπριακές Αερογραμμές στις 12 Απριλίου.  Οι δύο συντεχνίες ζήτησαν βελτιώσεις. Η ΣΥΝΥΚΑ θεωρούσε «πως θέματα όπως η διασφάλιση του Ταμείου Προνοίας, οι αποζημιώσεις και οι οριζόντιες περικοπές μισθών είναι πολύ σημαντικά και δεν μπορούν να επιλυθούν με τη μορφή τελεσιγράφου». Η ΣΗΔΗΚΕΚ θεωρεί ότι η πρώτη απόφαση κυβέρνησης για τις Κυπριακές Αερογραμμές «συνιστά εκβιασμό στην κοινωνία και δεικνύει τις προθέσεις για την πολιτική που θα ακολουθηθεί και σε άλλους οργανισμούς».

Για τις ανάγκες του δημόσιου διαλόγου θυμίζω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 6 Μαρτίου ξεκίνησε έρευνα  σχετικά με ορισμένα μέτρα στήριξης υπέρ των ΚΑ. Στο δελτίο τύπου της Επιτροπής τονίζεται «ότι κανένα πρόσθετο μέτρο κρατικής ενίσχυσης υπέρ της Cyprus Airways δεν πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή χωρίς την προηγούμενη έγκριση της Επιτροπής. Η Επιτροπή κίνησε προκαταρκτική έρευνα τον Φεβρουάριο του 2012, όταν πληροφορήθηκε από δημοσιεύματα του Τύπου ότι προβλεπόταν αύξηση κεφαλαίου για την Cyprus Airways. Η αύξηση κεφαλαίου πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 2013 και φαίνεται ότι το κυπριακό δημόσιο συνεισέφερε ποσό ύψους 31,3 εκατ. ευρώ, ενώ η ιδιωτική συμμετοχή ήταν ελάχιστη… Κατά το παρόν στάδιο, η Επιτροπή αμφιβάλλει κατά πόσον η αύξηση κεφαλαίου πραγματοποιήθηκε υπό όρους της αγοράς. Μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές δυσχέρειες και τις προοπτικές βιωσιμότητας της εταιρείας, η πλειονότητα των ιδιωτών μετόχων αποφάσισε να μη συμμετάσχει στην αύξηση κεφαλαίου.

Επιπλέον, τον Δεκέμβριο του 2012 οι κυπριακές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή ενίσχυση διάσωσης με τη χορήγηση δανείου ύψους 73 εκατ. ευρώ υπέρ της Cyprus Airways. Φαίνεται ότι το 2013 εκταμιεύτηκαν ήδη πληρωμές στο πλαίσιο του εν λόγω δανείου. Κάτι τέτοιο θα αντέβαινε στη λεγόμενη «υποχρέωση αναμονής» που προβλέπουν οι κανόνες της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων, σύμφωνα με την οποία κρατικές ενισχύσεις χορηγούνται μόνο κατόπιν έγκρισης της Επιτροπής. Επιπλέον, η Cyprus Airways είχε ήδη λάβει ενισχύσεις διάσωσης και αναδιάρθρωσης το 2007. Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων, οι προβληματικές επιχειρήσεις μπορούν να λάβουν ενίσχυση διάσωσης και αναδιάρθρωσης μία μόνο φορά σε περίοδο 10 ετών (σύμφωνα με τη λεγόμενη αρχή της «εφάπαξ ενίσχυσης»). Η δημόσια παρέμβαση συνιστά κρατική ενίσχυση βάσει του άρθρου 107 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεδομένου ότι παρέχει στον δικαιούχο οικονομικό πλεονέκτημα το οποίο δεν έχουν οι ανταγωνιστές του. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα εκτιμήσει κατά πόσον η εν λόγω ενίσχυση μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμη με τους κανόνες της ΕΕ που επιτρέπουν ορισμένες κατηγορίες ενισχύσεων. Βάσει των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για τις ενισχύσεις διάσωσης και αναδιάρθρωσης, οι προβληματικές επιχειρήσεις μπορούν να λάβουν κρατική ενίσχυση υπό ορισμένους όρους. Οι ενισχύσεις αυτές έχουν πολλές πιθανότητες να προκαλέσουν στρέβλωση του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά της ΕΕ διότι διατηρούν εν ζωή κατά τρόπο τεχνητό εταιρείες οι οποίες σε αντίθετη περίπτωση θα έπρεπε να είχαν εξέλθει από την αγορά. Η Επιτροπή κίνησε πρόσφατα άλλες έρευνες σχετικά με μέτρα δημόσιας στήριξης που χορηγήθηκαν υπέρ εθνικών αερομεταφορέων και συγκεκριμένα υπέρ της Air Baltic, της Adria Airways και της Estonian Air. Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης πρόσφατα αποφάσεις όσον αφορά την Air Malta, την Czech Airlines και τη LOT.

Η επιχειρηματική διαδρομή του κυπριακού αερομεταφορέα ασφαλώς και δεν μπορεί να κλείσει επειδή επήλθε μια συμφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και τις συντεχνίες. Το θέμα αφορά ολόκληρη την κοινωνία και εξ αυτού προκύπτουν ερωτήματα:

1. Πόσα χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό έχουν διατεθεί σε μια διαδικασία «εξυγίανσης», «επιβίωσης» των ΚΑ χωρίς κανένα αποτέλεσμα; Ποιο στρατηγικό πλάνο προκρίθηκε και ηττήθηκε;

2. Πόσα χρήματα έχουν διατεθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό για την Eurocypria, πάνω σε ποιο πλάνο οδηγήγηκε στην χρεοκοπία και το οριστικό κλείσιμο;

3. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ερευνά ότι γιατί κάθε «πρόσθετο μέτρο κρατικής ενίσχυσης υπέρ της Cyprus Airways δεν πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή χωρίς την προηγούμενη έγκριση της Επιτροπής». Ο κύπριος φορολογούμενος, αυτός που για χρόνια πληρώνει για τις ΚΑ πώς θα ερμηνεύσει την άγνοια των σχετικών κανονισμών;

4. Η Βουλή έχει ψηφίσει τα σχετικά νομοσχέδια για τη «σωτηρία» των ΚΑ, έχει εγκρίνει τα σχετικά ποσά. Σήμερα μετρά το αποτέλεσμα. Ο Πίθος των Δαναϊδων δεν αφορά έναν πλήρη σχεδιασμό με μετρήσιμα αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει κάτι για κάποιο κόμμα; Σημαίνει τουλάχιστον κάποιο μάθημα για το μέλλον;

5. Σήμερα όλα τα πρόγραμματα ετών για στήριξη μιας εταιρείας που ολοφάνερα δεν μπορούσε από μόνη της να αντέξει στον ανοικτό ανταγωνισμό, βρίσκονται στο σημείο μηδέν. Κυβερνήσεις, αρμόδιοι Υπουργοί και συντεχνίες βλέπουν ότι μια πολιτική απέτυχε και η κυπριακή οικονομία έφτασε στο πρόθυρα της χρεοκοπίας. Έχει κάποιο μερίδιο ευθύνης για τη συνολική κατάρρευση της οικονομίας η συγκεκριμένη πορεία των ΚΑ και της  Eurocypria;

6.  Οι κυβερνήσεις εδώ και χρόνια θα μπορούσαν να αναζητήσουν στρατηγικό επενδυτή, να βρουν εταίρο όσο διατηρούσε μια σημαντική επενδυτική αξία, αυτή ήταν η άποψή μου για πολλά χρόνια. Έτσι, σήμερα, στις συνθήκες του 2013, η προσπάθεια της σημερινής κυβέρνησης γίνεται κάτω από εξαιρετικά πιο πολύπλοκες συνθήκες εξαιτίας της γενικότερης εικόνας που εκπέμπει η οικονομία του τόπου, συνεπώς δύσκολα επιτυγχάνεται ένας στόχος.

7. Οι συντεχνίες έβλεπαν και αγωνίζονταν για τα κεκτημένα. Απέρριπταν κάθε άλλη λύση εκτός και εκείνη που διέθετε κρατική προστασία και κρατικά σχέδια διάσωσης. Τώρα που απολύεται σχεδόν όλο το προσωπικό, σημαίνει κάτι για τον τρόπο που εργάζεται το συνδικαλιστικό κίνημα; Το κρατικό δεν σώζει αυτόματα θέσεις εργασίας, χρειάζαται κάτι πιο σημαντικό. Να είναι βιώσιμο, μη ελειμματικό, ανταγωνιστικό, να πιάνει ποντίκια!

8. Τα κατά καιρούς ΔΣ των ΚΑ οικοδομήθηκαν για πολλά χρόνια πάνω στις κομματικές ισορροπίες, μια σου μια μου κλπ. Η σημερινή κατάσταση σημαίνει κάτι για όλα όσα συνδέουν την αλλαγή στον τρόπο διορισμών στα ΔΣ ημικρατικών οργανισμών με την ειδίκευση, την επιλογή με βάση τα προσόντα και το σχηματισμό τους με πιο ποιοτικά χαρακτηριστικά;

9. Μια Διευρευνητική Επιτροπή από δικαστές ερευνά το πώς έφτασε η οικονομία στο ναδίρ. Ποιος όμως  θα μελετήσει τις πολιτικές εκείνες που έφεραν τις ΚΑ στο σημερινό αδιέξοδο; Ποια ανάλυση θα μας εξηγήσει πώς έχουμε αποτύχει απέναντι στα προφανή;

10. Η γενικότερη καθίζηση της οικονομίας έχει πλήρη σχέση με την απουσία σχεδιασμού, στόχων, συνέπειας στην εφαρμογή τους, μελέτη του διεθνούς περιβάλλοντος. Οι ΚΑ είναι η μικρογραφία μιας πολιτικής σκέψης που οδήγησε την Κύπρο στο περιθώριο και την παρακμή.Μπροστά στο φόβο του δήθεν πολιτικού κόστους, μπροστά στην μάχη για προώθηση της πελατειακής πολιτικής, σκαλί σκαλί φτάσαμε στο χείλος του γκρεμού, θέτοντας το μέλλον της οικονομίας στην πιο δύσκολη θέση, παράδειγμα προς αποφυγή με παγκόσμιο ακροατήριο!