Η Ε.Ε. και οι γλώσσες της

Η παρέμβαση Μ. Ματσάκη στο ευρωκοινοβούλιο είναι μια αφορμή για μια σημαντική συζήτηση. Ο ευρωβουλευτής του ΔΗΚΟ επέλεξε να ομιλήσει στο ευρωκοινοβούλιο στην αγγλική γλώσσα, αντί να κάνει χρήση ως είχε το προνόμιο στην ελληνική. Το ζήτημα, ασφαλώς, έχει από μακρού χρόνου τεθεί και η παρέμβαση Μ. Ματσάκη απλώς δίνει την ευκαιρία για μια νέα συζήτηση πάνω σε ένα παλαιό ευρωπαϊκό εκκρεμές.

Πως τα διαφορετικά έθνη διατηρούν την ταυτότητα τους σε μια Ε.Ε. που αποτελεί ένα διαρκώς εξελισσόμενο μωσαϊκό, ένα πολυεθνικό σύστημα ενότητας μέσα από την ποικιλία. Tο ζήτημα της γλώσσας είναι ένα από τα κρίσιμα στοιχεία αυτής της υπόθεσης. Κανένα έθνος δεν θέλησε ούτε και θέλει να γίνει καμιά «παραχώρηση» στο ζήτημα αυτό, δηλαδή να υπάρχουν 2 ή 3 γλώσσες ως οι «γλώσσες της Ε.Ε.» και οι υπόλοιπες να θυσιαστούν χάριν μιας πιο «πρακτικής» λειτουργίας του δυσκίνητου μηχανισμού της Ε.Ε.

Είναι αυτός ο λόγος που οδηγεί τους 15 χθες, τους 25 σήμερα στο να έχουν δημιουργήσει τις υποδομές (μεταφράσεις, προσωπικό, μηχανισμό) ώστε αυτός ο πολύ δαπανηρός τρόπος για τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. να είναι ένα είδος γλωσσικής ισορροπίας ανάμεσα σε όλες τις γλώσσες των κρατών – μελών. Έγιναν απόπειρες στο παρελθόν να σταματήσει αυτή η πρακτική με την επιβολή της αγγλικής/ γαλλικής ως των «γλωσσών Ε.Ε.», γεγονός που προκάλεσε την πλήρως δικαιολογημένη αντίδραση των υπολοίπων κρατών / μελών.Προφανώς μέσα στο εσωτερικό σύστημα της Ε.Ε. λειτουργούν γλώσσες εργασίας (κυρίως αγγλική / γαλλική), και αυτό είναι μερικώς αναπόφευκτο. Η ουσία δεν είναι αυτή, γιατί, έτσι, ή αλλιώς, η γνώση μιας ή δύο ξένων γλωσσών είναι ένα πλεονέκτημα σε κάθε περίπτωση.

Το γλωσσικό ζήτημα στην Ε.Ε. είναι κυρίως ένα ζήτημα ιδεολογικό, και αφορά το είδος, την ποιότητα, τα χαρακτηριστικά αυτής της Ευρώπης στην οποία και η ελληνική είναι μέρος του γλωσσικού / πολιτιστικού πλούτου της.Η «πρακτική» Ευρώπη δεν είναι η Ευρώπη της πολιτιστικής διαφοράς. Η Ευρώπη που «καταπίνει» τη διαφορετικότητα αφαιρεί από τον εαυτό της κομμάτια από τον πλούτο της. Η ομοιομορφία ταιριάζει σε συγκεκριμένα πολιτικά πρότυπα, αυτά που θέλησε η ΕΟΚ / Ε.Ε. να υπερβεί με ένα τρόπο σεβασμού στην εθνική ποικιλία. Είναι πολύ χρήσιμο να υπογραμμισθεί πως σημαντικά ευρωπαϊκά προγράμματα παρέχονται για στήριξη στις μειονεκτούσες γλώσσες (γλώσσες μικρών ή μικρότερων κοινωνικών / εθνικών ομάδων) ακριβώς για να διατηρήσουν την έστω και μικρή παρουσία και  επιρροή τους.

Η Κύπρος σε αυτή την ιδεολογική μάχη για την Ευρώπη του πολιτιστικού πλούτου έχει ρόλο να διαδραματίσει. Η ελληνική γλώσσα είναι ιστορικός πρωταγωνιστής αυτού του ευρωπαϊκού μωσαϊκού, και ο ελληνικός πολιτισμός σήμερα είναι μια «υπερδύναμη» με δεξιότητες μέσα στον κόσμο των 25. Αυτός είναι και το κυπριακό στοίχημα από την 1η Μαϊου 2004. Μετέχοντας σε ένα διαρκή πολιτιστικό διαγωνισμό, να έχει ιδέες και προτάσεις για το εξίσου διαρκές στοίχημα της πολυφωνικής Ε.Ε.

Η ελληνική γλώσσα είναι ένα εργαλείο που χρειάζεται να λειτουργήσει πέρα από το ιστορικό του βάρος, μια από τις «αιτίες» για τη συζήτηση πάνω στο πολιτιστικό πρόσωπο της σημερινής Ε.Ε.

Λάρκος Λάρκου