Η Ελληνική Προεδρία και το μέλλον του Κ.Σημίτη
Το τέλος της Ελληνικής Προεδρίας στην Ε.Ε. είναι μπροστά μας. Και κάθε τέλος οδηγεί σε αξιολογήσεις, κρίσεις, σχόλια. Ένας απολογισμός δράσης για το τρέχον 6μηνο, φέρει την Ελληνική Προεδρία να έχει καταγράψει την πιο επιτυχή παρουσία της σε σύγκριση με όλες τις προηγούμενες. Πήρε τα δημόσια επαινετικά σχόλια από τον Ζακ Σιράκ, αλλά αυτό είναι μόνο μια από τις πλευρές της υπόθεσης. Και οι πλευρές είναι τέσσερεις:
Α. Πήρε η Ελλάδα με Πρωθυπουργό τον Κ. Σημίτη νέους πόντους αξιοπιστίας, σοβαρότητας, διεκδίκησης εφικτών στόχων. Αυτό είναι από κάθε άποψη σημαντικό. Τι μένει μετά την Προεδρία, τι αφήνει κανείς μετά το 6μηνο;
Νομίζω πως αυτό ήταν από τη πιο σημαντική πλευρά της υπόθεσης «ελληνική προεδρία». Μια Ελλάδα που δεν ήταν (επιτέλους!) τμήμα του βαλκανικού προβλήματος, που μπόρεσε να βαδίσει έξω από το βαλκανικό της «σύνδρομο», να δει τα προβλήματα με το φακό του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος.
Β. Ο πόλεμος στο Ιράκ μοίρασε την Ε.Ε., σε δύο μπλόκς. Ήταν μέρος της επιτυχίας του Κ. Σημίτη να μην οξύνει τη σύγκρουση, να κρατήσει ανοικτές γέφυρες, να ισορροπήσει βλέποντας μπροστά. Η νέα Ευρώπη χρειάζεται ηγέτες που να συνθέτουν, που να ξεπερνούν τις πρόσκαιρες αντιθέσεις με την ελπίδα πως μια νέα ευρωπαϊκή διαβούλευση είναι δυνατή.
Γ. Η σφραγίδα της 16ης Απριλίου 2003 είναι ζωντανή, και η ελληνικη προεδρία της έδωσε την εγκυρότητα της. Η Ευρώπη των 25 ανοίγει τα φτερά της. Ταυτόχρονα έγιναν αρκετές συζητήσεις στη Ρόδο – Καστελλόριζο – Κας γύρω από τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας. Βοήθησαν αυτές οι συζητήσεις για να ωριμάσουν λύσεις «δίπλα» στη Συνέλευση ώστε ο Ζ. Ντ’ Εστέν να παρουσιάσει πιο αποτελεσματικές λύσεις (π.χ. ευρωπαίος ΥΠΕΞ, που θα ενώσει σε ένα πρόσωπο τους σημερινούς Σολάνα και Πάτεν).
Δ. Καθώς γράφεται αυτό το άρθρο, ετοιμάζεται η σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. στη Θεσ/νίκη. Η Σύνοδος αυτή θα κινηθεί στη βάση των συμφωνηθέντων στη Convection και o B. Z. Nτ’ Eστεν θα περάσει στην ιστορία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος ως ένας επιτυχής Πρόεδρος της. Ταυτόχρονα η ελληνική Προεδρία θα παρουσιάσει τα συμπεράσματα που η Σύνοδος Κορυφής θα υιοθετήσει. Είναι σημαντική πρόκληση για την Ελληνική Προεδρία να περάσει διατυπώσεις που να φέρουν την Ε.Ε. πιο κοντά στις διαδικασίες επίλυσης του Κυπριακού. Τα περισσότερα έχουν διατυπωθεί σε προηγούμενες Προεδρίες της Ε.Ε.
Για τη Θέσ/κη μένει η ανοικτή πρόκληση ώστε οι 15 να υιοθετήσουν πολιτικές που να επιτρέπουν στη θεσμική Ε.Ε. να είναι παρούσα (μαζί με τον ΟΗΕ) σε νέα Πρωτοβουλία για επίλυση του Κυπριακού. Ο Γκ. Φερχόϊγκεν με την τριήμερη κυπριακή εμπειρία του (16-19 Ιουνίου 2003) έχει όλες εκείνες τις προδιαγραφές για να συμβάλει αποφασιστικά στις νέες προσπάθειες, του ΟΗΕ . Κατά συνέπεια Θέσ/κη και Κυπριακό πάνε πακέττο. Υιοθετώντας οι 15, ένα κείμενο συμπερασμάτων για περισσότερη Ε.Ε, στο κυπριακό στην ουσία ανοίγουν το δρόμο στον επίτροπο Γκ. Φερχόϊγκεν για να δει το Κυπριακό με πιο άμεση σύμμετοχή. Μια τέτοια εξέλιξη θα δώσει νέα κίνητρα δράσεων στην Ε.Ε., και βεβαίως, θα είναι ένα ακόμα «συν»ν, στην ελληνική προεδρία και ειδικότερα στη διεθνή αναγνώριση που τυγχάνει ο Γ. Παπανδρέου.
Η σταθερή φήμη που φέρει τον Κ. Σημίτη διάδοχο του Ρ. Πρόντι είναι από μόνη της ένα δυνατό δείγμα γραφής πως το κύρος του Κ. Σημίτη παραμένει πολύ υψηλά στο χώρο της Ε.Ε.
Αυτό είναι ένα από τα αποτελέσματα της επιτυχούς άσκησης του ρόλου του προεδρεύοντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για ένα 6μηνο από τον Κ. Σημίτη και προφανώς είναι αντανάκλαση της γενικότερης παρουσίας του ως Πρωθυπουργού από τον Γενάρη του 1996 εώς σήμερα.
Είναι από κάθε άποψη ελκυστικό για τις μεσαίες χώρες της Ε.Ε, να διεκδικούν ρόλους πέρα από το μέγεθος τους. Αυτό σημαίνει ευρύτερο κύρος, αναγνώριση νέων δυνατοτήτων, αξιοπιστία με έργα, διεύρυνση των εσωτερικών συσχετισμών μέσα στην Ε.Ε.
Επί Πρωθυπουργίας Σημίτη η Ελλάδα εξήγαγε, σημαντικά πρόσωπα σε καίριους ρόλους (Χρ. Ροζάκης, αντιπρόεδρος Ευρ. Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Λουκάς Παπαδήμος, αντιπρόεδρος Ευρ. Κεντρικής Τράπεζας, Νικ. Διαμαντούρος Ευρωπαϊκός Συνήγορος του Πολίτη). Δεν είναι ακόμα σαφές το τι σκέφτεται μακροπρόθεσμα ο ίδιος ο Κ. Σημίτης. Σίγουρα είναι πως με το τέλος της 6μηνης προεδρίας, εγγράφει νέες υποθήκες ως ένας μεγάλος ευρωπαίος πολιτικός.