Η Ευρωζώνη σε σώμα!

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, επανέφερε προτάσεις για την ενοποίηση της Ευρωζώνης στη Σύνοδο των ηγετών της ΕΕ (12/2), στις οποίες περιλαμβάνονται η ενδεχόμενη καθιέρωση προϋπολογισμού της Ευρωζώνης και νέοι ευρωπαϊκοί θεσμοί που θα υπηρετούν το ενιαίο νόμισμα, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Financial Times. Σύμφωνα με δημοσίευμα στην ηλεκτρονική «Μεταρρύθμιση» της επομένης ημέρας οι ιδέες αυτές, αποτελούν την πρώτη ένδειξη ότι ο κ. Γιούνκερ σκοπεύει να πιέσει για περαιτέρω ενοποίηση της ευρωζώνης, παρά το εντεινόμενο κλίμα κατά των Βρυξελλών σε πολλά κράτη-μέλη. Αν και η έκθεση δεν κάνει συγκεκριμένες προτάσεις, θέτει σειρά ερωτημάτων που κάνουν σαφές ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν εξετάζει ορισμένες ιδέες που είναι ιδιαίτερα αντιδημοφιλείς σε αρκετές χώρες. Οι προσπάθειες περαιτέρω ενοποίησης και μεταρρύθμισης της ευρωζώνης ανακόπηκαν σε μεγάλο βαθμό πριν από έναν χρόνο, καθώς ηρέμησαν οι χρηματοπιστωτικές αγορές και οι Ευρωπαίοι πρωθυπουργοί διαμήνυσαν ότι υπάρχει μεταρρυθμιστική κόπωση. Το υπόμνημα, όμως, του κ. Γιούνκερ υποστηρίζει ότι η αποτυχία προόδου πιθανόν συμβάλλει στην οικονομική καχεξία της ευρωζώνης, σημειώνοντας ότι οι ΗΠΑ δεν υπέφεραν από ανάλογα προβλήματα. «Η ευρωζώνη δεν έχει ανακάμψει από την κρίση με τον ίδιο τρόπο, όπως οι ΗΠΑ, γεγονός που ίσως δείχνει ότι μια ατελής νομισματική ένωση προσαρμόζεται πολύ βραδύτερα από μια ένωση που έχει πιο ολοκληρωμένη θεσμική λειτουργία» αναφέρει το σημείωμα. Ο Γιούνκερ παρουσίασε το υπόμνημα ως ένα βήμα της διαδικασίας που ζήτησε τον περασμένο Οκτώβριο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι για την εκκίνηση των προσπαθειών ενοποίησης. Οι δύο πρόεδροι, μαζί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, και τον επικεφαλής του Εurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ πρόκειται να παρουσιάσουν ένα πλήρες σχέδιο με νέα μέτρα ενοποίησης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου. Εκτός του ότι επαναφέρει δύσκολα ζητήματα, το υπόμνημα του κ. Γιούνκερ επικρίνει τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης για καθυστερήσεις στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, υποστηρίζοντας ότι οι τρέχουσες ευνοϊκές συνθήκες στις χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν προκαλέσει «αντιπαραγωγικά αποτελέσματα όσον αφορά την προθυμία των εθνικών κυβερνήσεων» να κάνουν μεταρρυθμίσεις. Μια νέα πολιτική συναίνεση στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο είναι απαραίτητη για να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα σε όλη ευρωζώνη» αναφέρει το έγγραφο.
Το υπόμνημα ανάμεσα σε άλλα 11 ερωτήματα θέτει και κατά πόσον είναι επιθυμητός ένας νέος προϋπολογισμός για τη ζώνη του ευρώ, κάτι που απορρίπτει από καιρό το Βερολίνο. Θέτει, επίσης, το ερώτημα κατά πόσον χρειάζονται νέοι «κοινοί θεσμοί» για την ευρωζώνη, κάτι που προωθεί το Παρίσι, αλλά συναντά σκεπτικισμό σε χώρες εκτός του ευρώ, όπως η Βρετανία. Παρά τις επανειλημμένες ενδείξεις ότι οι περισσότερες χώρες της ευρωζώνης αντιστέκονται σε νέους κανόνες που θα τις υποχρεώσουν σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις -κάτι που θεωρείται από πολλές κυβερνήσεις ότι θα μοιάζει με την επιβολή σε αυτές προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων αντίστοιχων με αυτών των προγραμμάτων διάσωσης- το υπόμνημα θέτει το ερώτημα αν χρειάζονται σκληρότεροι κανόνες για να εξασφαλιστεί η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Διαφαίνεται επίσης ότι ο Ζ. Κ. Γιούνκερ μελετά την ιδέα ενός κοινοβουλίου ευρωζώνης, καθώς τίθεται το ερώτημα πώς μπορεί να επιτευχθεί «λογοδοσία και νομιμοποίηση» με τον καλύτερο τρόπο σε μια «πολυεπίπεδη λειτουργία» όπως είναι αυτή της νομισματικής ένωσης της ΕΕ».

Η πιο είδηση αυτή που μεταφέρω από τη «Μεταρρύθμιση» της 13ης Φεβρουαρίου, δείχνει ότι ολοένα και περισσότεροι παίκτες μέσα στην ΕΕ παίρνουν πρωτοβουλίες για να γίνουν βήματα προς την ολοκλήρωση της οικονομικής-νομισματικής ένωσης των χωρών που αποτελούν τον πρώτο πυλώνα της ευρωζώνης. Οι εισηγήσεις Γιούγκερ χρειάζεται να τύχουν επεξεργασίας, να αποκτήσουν «σώμα» και όχι μόνο ερωτήματα. Εκ των πραγμάτων οι χώρες της ευρωζώνης αποτελούν το πιο προωθημένο τμήμα στην ΕΕ, συνεπώς μπορούν να αποκτήσουν μια πιο συγκεκριμένη μορφή οργάνωσης. Δεν είναι εύκολο καθώς οι διαφορετικές γνώμες παρεμποδίζουν τον ουσιαστικό διάλογο. Ωστόσο, η μεγάλη περιπέτεια με την οικονομική κρίση λέει πολύ σαφή πράγματα: ότι το ευρώ χωρίς κοινούς δημοσιονομικούς κανόνες στις χώρες-μέλη του, δεν είναι σε θέση να απαντήσει στην πίεση του διεθνούς ανταγωνισμού, ούτε να αντιμετωπίσει με κοινό τρόπο τις εσωτερικές προκλήσεις της ανάπτυξης, του ανταγωνισμού, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Η κοινή οικονομική πολιτική δημιουργεί καλύτερη ισορροπία σχέσεων ανάμεσα στις πλούσιες χώρες της ευρωζώνης και εκείνες που αντιμετωπίζουν σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα στο νότο. Η εισήγηση Γιούγκερ χρειάζεται βελτιώσεις και αναπροσαρμογές. Στην πράξη, αυτό που μετρά είναι πως το κείμενο βοηθά στην αναζήτηση της καλύτερης δυνατής λύσης.