Η Κίνα στην παγκόσμια αγορά

Η Κίνα δεν είναι ίδια με αυτήν που γνωρίζαμε. Άλλαξε, αλλάζει, αυτό όλοι το βλέπουν. Ποιός έχει την ευθύνη γι’ αυτή την πορεία; Νομίζω η τάση ενός λαού να αντιδρά στις εξωτερικές προκλήσεις με έναν δικό του, ιδιαίτερο τρόπο. Στην κορυφή αυτής της αλλαγής βρίσκεται η απόφαση για οργάνωση της οικονομίας με άξονα τις τεχνολογικές μεταβολές και κατ΄αυτό τον τρόπο ανάπτυξη η οποία εντάσσει στην παραγωγική διαδικασία νέα κοινωνικά στρώματα.

Τι κάνει η Κίνα καλύτερα από άλλους; Νομίζω αυτό που της έμαθε ο Τεγκ Χιάο Πινγκ. Το σλόγκαν του Πινγκ «μαύρη γάτα, άσπρη γάτα, φτάνει να πιάνει ποντίκια», βρήκε πιο αποτελεσματική έκφραση στο πρόσωπο του σημερινού ηγέτη της Σι Τζινπίγκ. Έτσι η Κίνα, ενώ διατηρεί την κρατικό έλεγχο σε τμήματα της παραγωγικής μηχανής, αξιοποιεί στοιχεία από την οικονομία της αγοράς, δίνει έμφαση στη διοίκηση των επιχειρήσεων ώστε να «πιάνουν ποντίκια» και κατευθύνει τα προϊόντα της στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Διαθέτοντας εμπορικό πλεόνασμα έναντι κάθε άλλου ανταγωνιστή της, μπορεί να παίζει από θέση ισχύος. Με τις πολιτικές αυτές, η Κίνα εφτασε στη δεύτερα θέση της παγκόσμιας κατάταξης στην  οικονομική ανάπτυξη μετά τις ΗΠΑ, ενώ η επιθετική εξαγωγική της δράση προκαλεί πονοκέφαλο σε άλλες ισχυρές οικονομίες. Αυτό δεν συνιστά μόνο μια ευθύγραμμη πορεία από αναδική πορεία. Περιλαμβάνει και την άλλη της πλευρά: τη διαφθορά, και την ανάγκη για την αντιμετώπισή της καθώς αναδεικνύεται σε κεντρικό θέμα στην πολιτική της ατζέντα.

Στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία οι ευρωπαϊκές χώρες με τη συμμετοχή τους στην ΕΕ απαντούν στις διεθνοποιημένες προκλήσεις με ορισμένο τρόπο όπως λ.χ εναρμόνιση σε κοινές πολιτικές, ώστε το ευρώ να παραμένει ισχυρός οικονομικός παίκτης. Η Κίνα δεν έχει συμπαίκτες στην Α. Ασία, (η κόντρα με την Ιαπωνία διαρκεί), συνεπώς γίνεται η ίδια οργανωτής της δικής της ανάπτυξης με στροφή σε ότι δίνει συγκριτικό πλεονέκτημα στην οικονομία της, κέντρο βάρους η νέα τεχνολογία, μαζική εξαγωγική πολιτική σε προϊόντα που ενδιαφέρουν τους παγκόσμιους καταναλωτές, αξιοποίηση του μυαλού που παράγει η νέα γενιά (17 ειδικές ζώνες, πιο γνωστή η Χαντζόου, γνωστή ως κινέζικη Silicon Valley), ενσωμάτωση στην παραγωγική διαδικασία νέων στρωμάτων, νέα καταναλωτικά πρότυπα, μαζικό κτήμα η κινητή τηλεφωνία.

Την ίδια στιγμή το Πεκίνο δίνει πραγματικό βήμα στις συνέργειες με άλλα κράτη μέσα από σχήματα όπως οι ζώνες ελεύθερου εμπορίου ή οι διμερείς συνέργειες πάνω στα θέματα εκπαίδευσης.  Αυτά τα στοιχεία δίνουν λύσεις σε πολύπλοκα ζητήματα: ενώ οι διαφορές στον τρόπο που συγκροτούνται οι πολιτικές δομές, παραμένουν, αυτό, δεν εμποδίζει τη συνεργασία ή την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας προς όφελος των συμβαλλομένων μερών έτσι που κάθε μέρος να προωθεί ρυθμίσεις σε διαφορετικά πολιτικά συστήματα και διαφορετικές κοινωνικές εξελίξεις.

Το κεντρικό θέμα για την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας συνδέεται με τη σωστή ανάγνωση της παγκόσμιας πραγματικότητας, και εξ αιτίας αυτής, με την απόφαση της ηγεσίας της να παίξει η Κίνα με αυτούς τους όρους. Δηλαδή σε πλήρη αντίθεση με ότι έκαναν τα σοβιετικού τύπου συστήματα, που αρνούνται τον πραγματικό κόσμο και έφτιαχναν έναν «κλειστό» δικό τους όπως λ.χ. η λειτουργία της Comecon–μέχρι που η τεχνητή μηχανή ενός εικονικού παραδείσου έφτασε στην κατάρρευσή του.

Η Κύπρος έχει να ωφεληθεί μελετώντας στοιχεία από χώρες με αναπτυξιακούς ρυθμούς όπως αυτούς που εμφανίζει η Κίνα, ή και από άλλες χώρες οι οποίες κατέκτησαν σημαντικό έδαφος στην τεχνολογική ανάπτυξη.

Με τρεις τρόπους:

Πρώτο: με την ενεργότερη συμμετοχή της στις εμπορικές σχέσεις που προωθεί η ΕΕ, καθώς η συμμετοχή του νησιού στις ευρωπαϊκές διαδικασίες μεγιστοποιεί τις δυνατότητες κάθε κράτους-μέλους να αντλεί γνώση για να διευρύνει τους οικονομικούς του ορίζοντες. Αυτό το σημείο συνιστά την επιπρόσθετη αξία καθώς η συμμετοχή μας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι γίνεται με την ιδιότητα του κράτους-μέλους της ΕΕ.

Δεύτερο: με συνέργειες, με ανταλλαγή εμπειρίας, με συμμετοχή σε πειραματικές ζώνες ελεύθερου εμπορίου, με ανοικτή επικοινωνία στο εμπορικό και πολιτικό επίπεδο. Αυτά προφανώς δεν μπορούν να γίνουν με μιαν πρεσβεία από λίγα άτομα, (η εξωτερική πολιτική επιβάλλει αυστηρές αξιολογήσεις, όχι διασπορά αθρώπινου δυναμικού), ούτε από αποσπασματικές διακηρύξεις προθέσεων. Χρειάζεται να αλλάξουμε νοοτροπίες και πρακτικές για να αξιοποιήσουμε ιδέες και κατακτήσεις που είναι ήδη έτοιμες στην ανοικτή αγορά.

Τρίτο: Δύσκολο ερώτημα. Πώς οι άλλοι τα καταφέρνουν καλύτερα; Πώς λαοί με υστέρηση αιώνων μπορούν να κάνουν τέτοιας έκτασης αλλαγές;  Η εμπειρία από την πρόσφατη επίσκεψη ομάδας δημοσιογράφων και εκπροσώπων των κυπριακών ΜΜΕ στην Κίνα δείχνει πως πολλά εξαρτώνται από τους πολιτικούς συσχετισμούς, από την σύνθεση μιας ηγετικής ομάδας που κυβερνά μια χώρα, καθώς οι αλλαγές δεν πέφτουν από τον ουρανό, προκύπτουν από συσχετισμούς που δημιουργεί η κοινωνική ή πολιτική σφαίρα. Κατά συνέπεια, πολλά εξαρτώνται από το εάν αυτές έχουν το θάρρος να αλλάξουν τις παλιές συνήθειες- από την  βιομηχανική παραγωγή, στην ανάπτυξη στηριγμένη στην έντονη αξιοποίηση της υψηλής τεχνολογίας.

Συμπέρασμα: αν η κινέζικη Silicon Valley τρέχει με χίλια, ενώ η Κύπρος ασχολείται ακόμα με τις απαλλοτριώσεις στο Πεντάκωμο, τότε κανείς δεν πρέπει να απορεί γιατί είμαστε ένας ουραγός. Βλέπουμε τι γίνεται αλλού, υπογράφουμε συμφωνίες με άλλες χώρες, κάνουμε πως καταλαβαίνουμε τι περιέχουν, αλλά το αποτέλεσμα μιλά από μόνο του. Χωρίς στρατηγική, χωρίς πολιτικό προσωπικό που να πιστεύει σε μια μεταρρυθμιστική στρατηγική, χωρίς κοινωνική κινητοποίηση, όλα μένουν ως έχουν. Στάσιμα. Κυπριακά.

Λάρκος Λάρκου