Η Κύπρος και η συνθήκη της Λισσαβόνας.
Κυρίες και κύριοι,
Η λειτουργία της ΕΕ για 50 χρόνια, έδειξε ότι η εξελικτική πρόοδός της, οι συμβιβασμοί και η κίνησή της συνιστούν βασικό χαρακτηριστικό της φυσιογνωμίας της. Κάθε διεύρυνση δημιουργεί νέα δεδομένα και η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα «πώς θα λειτουργεί η ΕΕ με 27 μέλη».
Η δημόσια συζήτηση για τη Συνθήκη της Λισσαβόνας είναι ωφέλιμη για όλους τους πολίτες, τίθενται ερωτήματα, επιχειρούνται προσεγγίσεις. Έτσι διευρύνουμε τη δημόσια σφαίρα της συμμετοχής, της κριτικής αναζήτησης για το μέλλον των ευρωπαϊκών κοινωνιών, άρα και της δικής μας.
Εμείς πιστεύουμε ότι η προοπτική για μια ολοένα και πιο ενωμένη, ομοσπονδιακή ΕΕ, ταιριάζει στην Κύπρο. Τα μικρά κράτη θα μπορούν να επηρεάσουν εξελίξεις περισσότερο, ενώ το διακυβερνητικό μοντέλο ευνοεί κατά κανόνα τα μεγάλα κράτη.
Γι’ αυτό εξαρχής λέω ότι στη δική μας οπτική η νέα Συνθήκη δεν κάνει τα τολμηρά βήματα στην κατεύθυνση μιας πολιτικά πιο ισχυρής και πιο ενοποιημένης Ευρώπης. Ωστόσο, ανοίγει δρόμους. Επιτρέπει νέες εξελίξεις. Προδιαγράφει νέες προωθημένες πολιτικές σε κρίσιμα ζητήματα που αφορούν στα ζωτικά συμφέροντα των κοινωνιών μας. Είναι μια Συνθήκη που πρέπει να στηρίξουμε παρά τις ελλείψεις της. Ας θυμηθούμε:
Α) Δημιουργεί νέα θέση Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με θητεία 2 ½ ετών που θα εκλέγεται από τις εθνικές κυβερνήσεις αντί της σημερινής 6μηνης προεδρίας.
Β) Δημιουργεί θέση για τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική με θέση Αντιπροέδρου της Επιτροπής με περισσότερες εξουσίες, αφού θα ηγείται όλων των υπηρεσιών που ασχολούνται με θέματα εξωτερικής πολιτικής. Με υποστήριξη από περισσότερο προσωπικό και διπλωμάτες από τα κράτη-μέλη.
Γ) Προωθεί πιο δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων και παρέχει περισσότερο ρόλο στο ευρωπαϊκό και στα εθνικά κοινοβούλια, μαζί και την υιοθέτηση της σημαντικής Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Μειώνει το δημοκρατικό έλλειμμα της ΕΕ.
Δ) Επεκτείνει και απλοποιεί τη διαδικασία λήψης αποφάσεων με το σύστημα της διπλής πλειοψηφίας κρατών και πληθυσμών, έτσι ώστε η ΕΕ να μπορεί να αναπτύξει πολιτικές που ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης: περιβάλλον, ενέργεια, μετανάστευση, οργανωμένο έγκλημα.
Κυρίες και κύριοι,
Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη είναι προϊόν συμβιβασμού. Θυμίζω ότι για να επιτυχθεί ο συμβιβασμός, αφαιρέθηκαν σημαντικά στοιχεία από το κεφάλαιο της πολιτικής ενοποίησης που περιελάμβανε το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, όπως η σημαία και ο ύμνος, ενώ ο Ευρωπαίος Υπουργός Εξωτερικών ονόμάστηκε Ύπατος Εκπρόσωπος μετά από επιμονή του Λονδίνου και ακατανόητη, ελαστική, αντίδραση άλλων.
Η νέα Συνθήκη κάνει ένα μεγάλο βήμα για τη δημιουργία ενός χώρου ελευθερίας ασφάλειας και δικαιοσύνης στην Ευρώπη. Θέτει το πλαίσιο των αρχών και των στόχων της πολιτικής της Ένωσης, θεσπίζει όργανα και διαδικασίες για τις πολιτικές συνοριακών ελέγχων, παροχής ασύλου, υποδοχής μεταναστών, συνεργασίας των δικαστικών και αστυνομικών αρχών. Δημιουργεί έτσι τις δυνατότητες μεγαλύτερης ασφάλειας στην καθημερινή ζωή των πολιτών.
Μια σειρά από χώρες επεδίωξαν και πέτυχαν την τελευταία στιγμή, πολλές εξαιρέσεις, προτίμησαν τις εθνικές επιδιώξεις μπροστά στη νέα πραγματικότητα της συμβίωσης 27 κρατών μελών. Έτσι έχουμε μια σειρά από ειδικές ρυθμίσεις, και εξαιρέσεις, γεγονός που προαναγγέλλει ότι μέσω αυτών θα οδηγηθούμε κατά την εφαρμογή της Συνθήκης της Λισσαβόνας σε μια ΕΕ πολλαπλών ταχυτήτων. Για παράδειγμα η Συνθήκη επιτρέπει δύο ταχύτητες ως προς την συμμετοχή στην ΟΝΕ και τη Συνθήκη του Σέγκεν.
Η απόφαση της πλειοψηφίας των ιρλανδών, παρέχει την ευκαιρία στην ΕΕ να δει ορισμένα θέματα με πιο δημιουργικό τρόπο. Για παράδειγμα, μια απόφαση από 800 χιλιάδες ιρλανδούς, είναι σε θέση να ακινητοποιεί τη θέληση της πλειοψηφίας από τα 450 εκατομύρια πολιτών; Εάν ένα εθνικό δημοψήφισμα έχει αυτή την δυνατότητα, τότε είναι εξίσου λογικό ένα συνολικό, πανευρωπαϊκό δημοψήφισμα να έχει την ίδια ευθύνη.
Κυρίες και κύριοι,
Είναι προς το συμφέρον της Κύπρου η ολοένα και πιο δημιουργική συμμετοχή της στις ευρωπαϊκές εξελίξεις, το ενδιαφέρον της για περισσότερα θέματα της κοινοτικής λειτουργίας. Επίσης η Κύπρος χρειάζεται να βλέπει με ενδιαφέρον την ενίσχυση του τομέα της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Αυτό παραμένει μια κρίσιμη παράμετρος εις ότι αφορά τη συμμετοχή της ΕΕ στις προσπάθειες για επίλυση του κυπριακού.
Είναι σαφές ότι ο χώρος της ευρωπαϊκής πολιτικής είναι πολύπλοκος, δύσκολος, συχνά απρόβλεπτος, άρα χρειάζεται σχέδιο, αναπροσαρμογές για να επιτύχεις σε βασικές σου επιδιώξεις. Είναι ευθύνη των προοδευτικών δυνάμεων να συμβάλουν με τις εισηγήσεις τους ώστε η Κύπρος να κατακτά μια καλύτερη θέση σε μια ΕΕ που αλλάζει. Είναι στη δική τους ευχέρεια να συμβάλουν σε μια ΕΕ, κοινωνικά πιο δίκαιη, χώρο σταθερότητας και αλληλεγγύης.
Πολλοί συμπατριώτες μας απορούν γύρω από το τι πετυχαμε με τη συμμετοχή μας στην ΕΕ. Πιστεύουν ότι δεν καταφέραμε τίποτα. Γι’ αυτό ας θέσουμε το ερώτημα: ποια θα ήταν η θέση της Κύπρου στον παγκόσμιο χάρτη χωρίς το ευρωπαϊκό της χαρτί;
Η Κύπρος για αιώνες έζησε τη μοναξιά της γεωγραφικής της θέσης. Σήμερα αυτό αλλάζει, η Κύπρος ισχυροποιεί τη θέση της, αποκτά πλεονεκτήματα απέναντι στην κατοχική δύναμη ακριβώς λόγω της συμμετοχής της στο σύστημα της ΕΕ.
Γι’ αυτό η προσπάθεια για την πιο ενωμένη, και πιο δίκαιη ΕΕ, αποτελεί μείζονα στόχο για την Κύπρο, ως μια συμβολή στον διαρκή αγώνα για την ειρήνη, τη σταθερότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς.
Λάρκος Λάρκου, πρόεδρος ΟΠΕΚ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΟΠΕΚ-ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΥΠΡΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΙΣΣΑΒΟΝΑΣ».
Λευκωσία, 1 Ιουλίου 2008