Η σιωπή των ταγών

Μια συγκυρία, χίλιες λέξεις! Στα πρόθυρα της χρεοκοπίας της οικονομίας, διαρκώς στα πρόθυρα οριστικής επίλυσης του κυπριακού επί του εδάφους. Πού βρίσκεται η κοινότητα της διανόησης στη νήσο; Πόσοι, και ποιοι μιλούν; Πόσοι διευκολύνουν μια δημόσια συζήτηση, πόσοι διατυπώνουν έναν δημόσιο λόγο, ικανόν να θέσει σε κίνηση μιαν ορθολογική συζήτηση; Πόσοι κατέκτησαν, με το σπαθί τους, μια θέση στην δημόσια ατζέντα, έτσι που να εμπλουτίζουν με τις γνώσεις τους τη δημόσια αντιπαράθεση;

Μαζί με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα η Κύπρος διαγράφει έναν κύκλο διανοουμένων που ασχολείται με σημαντικές όψεις της παραγωγής κουλτούρας, όπως ο τομέας της ποίησης, της μουσικής, της εικαστικής δημιουργίας κ.ά. Ποιός είναι ο δημόσιος λόγος αυτού του τμήματος της κυπριακής διανόησης πάνω στα μείζονα; Ποια είναι, έστω, η κατά Π. Μηχανικό, η μηχανική τους για να αποφύγουμε λ.χ. τον κίνδυνο οριστικής διχοτόμησης της νήσου; Πώς ο Π. Μηχανικός, σε άλλη περίοδο της κυπριακής ιστορία, ανέβηκε στο πρώτο σκαλί και προειδοποίησε, κατάγγειλε, δίδαξε ρεαλισμό με το ήθος ενός ποιητή-προφήτη; Πώς θέλησε να στείλει «μέλισσες» για να αποτρέψει τους κινδύνους που με σοβαρή ποιητική ανάλυση, προέβλεπε ότι θα έρχονταν;

Είναι, διαρκώς μια απορία: λειτουργεί ένας μεγάλος αριθμός πανεπιστημίων, καταγράφεται μεγάλος αριθμός πανεπιστημιακών δασκάλων. Μια διαρκής οργάνωση παραδόσεων και δημόσιων συζητήσεων σημειώνεται στις αίθουσες διαδασκαλίας. Τι αλλάζει στη δημόσια συζήτηση; Πόσο βελτιώθηκε η αξιοπιστία της, πού καταγράφεται περισσότερη αποτελεσματικότητα στον τρόπο σκέψης ή και κάποια ανάπτυξη ενός τρόπου ανάλυσης κάποιων θεμάτων όπως λ.χ. η ενέργεια, η δημόσια διοίκηση, η τεχνολογική ανατροπή, η ερμηνεία της τουρκικής πολιτικής, η ανάλυση της τ/κ κοινότητας, οι ευρωπαϊκές πολιτικές της νήσου; Ο αριθμός των δημόσεων εκδηλώσεων είναι μεγάλος. Κατά κανόνα ομιλούν οι ίδιοι και προσέχουν μόνο τον εαυτό τους και, όχι σπάνια, παραθέτουν διάφορες ναρκισσιστικές ασυναρτησίες. Ένα τμήμα τους προάγει τον ανορθολογισμό, τις περιθωριακές προσεγγίσεις που ντύνονται το μανδύα της επιστημονικότητας. Γι’ αυτό και δεν έχουμε ένα ΕΛΙΑΜΕΠ, αλλά πολλά ιδρύματα ή κέντρα τεμαχισμένα πάνω σε προσωπικές δοξασίες.

Μια κοινωνία χρειάζεται την νέα σκέψη, την ανατρεπτική διάθεση, τη συμβολή στην πρόοδο, την ανάδειξη θεμάτων με ορθολογική προσέγγιση, την ανάγκη για να δούμε τις εξελίξεις με αναλυτικό τρόπο, να εκτιμήσουμε τα φαινόμενα που έρχονται, να προβλέψουμε, να οργανώσουμε την κοινωνία μας με βάση ρεαλιστικές εκτιμήσεις. Η διανόηση σε όποια επίπεδα και εάν εξελίσσεται, έχει «χρέος» εκ της πολιτικής της συγκρότησης να συμβάλλει στη μάχη για την κριτικής ενδοσκόπηση, να συμβάλλει στο δικό της επίπεδο στην προσπάθεια για την ανάδειξη του καινούριου. Δεν βλέπουμε αυτή την πρακτική, αντίθετα βλέπουμε τη συστηματική σιωπή των ταγών. Κλεισμένοι στο καβούκι τους ομφαλοσκοπούν γύρω από προσωπικές στοχεύσεις πάσης φύσεως, θεμιτές και αξιέπαινες στο επαγγελματικό επίπεδο, απογοητευτικές στο κοινωνικό επίπεδο. Οι λαμπρές εξαιρέσεις (όπως λ.χ. ο καθηγητής Χ. Τσούκας, ή ο λογοτέχνης Γ. Μολέσκης), βεβαιώνουν τον κανόνα ότι η σιωπή των ταγών παραμένει η κυρίαρχη ροπή σε μια κοινωνία εκπαιδευμένη στη σιωπή και τον τεμαχισμό σε πλείονες συντεχνιακές καταδύσεις.