“Κωδικός” Σκωτίας στην Λευκωσία!

Η περίπτωση της Σκωτίας δείχνει πόσο αλλάζει η πολιτική πραγματικότητα στη σύγχρονη εποχή. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δείχνει το μέγεθος της αλλαγής,-55%, «καλύτερα μαζί» με 45% «ανεξάρτητη Σκωτία». Η Σκωτία μετά τις 18 Σεπτεμβρίου δεν είναι ίδια. Η τάση που υποστήριξε το «ναι» στην ανεξαρτησία μίλησε στη «νορβηγική» γλώσσα. Μόνοι μας θα γίνουμε πιο πλούσιοι, ή ένα από τα πιο πλούσια κράτη του πλανήτη, θα αξιοποιήσουμε το πετρέλαιο της Βόρειας Θάλασσας μόνοι μας και όλο τον πλούτο που παράγουμε δεν θα τον μοιραζόμαστε με τους άλλους τρεις εταίρους στο Ηνωμένο Βασίλειο και ως εκ τούτου θα ανεβάσουμε το βιοτικό μας επίπεδο. Ο ηγέτης του «ναι» Α. Σάλμοντ αναφερόταν στην ανεξαρτησία με τρόπο ιδιαίτερα απλό ταύτισε το ζήτημα της ανεξαρτησίας με την εθνική περηφάνεια και την καλύτερη ζωή! Επιτυχημένος συνδυασμός, αν και δεν απέδωσε νίκη!

Το μπλοκ του «όχι» στην ανεξαρτησία κοιμήθηκε στις δάφνες του παρελθόντος και ξύπνησε όταν η πρώτη δημοσκόπηση τρεις εβδομάδες πριν το δημοψήφισμα έδειχνε ήττα της γραμμής του. Έτσι οργανώθηκε μια μεγάλη καμπάνια τις τελευταίες 10 ημέρες από όλα τα ιστορικά κόμματα με στόχο την αποτροπή της απόσχισης. Η θέση του Γ. Μπράουν, αν και προβλήθηκε την τελευταία στιγμή, μοιάζει ως η πλέον ρεαλιστική: περισσότερη αυτονομία στη Σκωτία, την Ουαλία και τη Β. Ιρλανδία, λύσεις ομοσπονδιακού χαρακτήρα όπως συμβαίνει με τις πολιτείες στις ΗΠΑ, εμβάθυνση της αποκέντρωσης σε όλα τα επίπεδα-φόροι, μεταφορά πόρων, εξουσίες των κοινοβουλίων-, χαλαρός δεσμός κάτω από μια κοινή στέγη που φαίνεται ότι θα δώσει τον τόνο ανάμεσα στα «δύο μισά» των σκοτσέζων στις 18 Σεπτεμβρίου. Μια πορεία που θα οδηγήσει σε μια νέα συνταγματική δομή για το ΗΒ φαίνεται να κερδίζει την πλειοψηφία στα βασικά κόμματα και στην κοινή γνώμη.

Αυτή η εξέλιξη στη Σκωτία απέκτησε μεγάλη δυναμική, εξαιτίας, κυρίως, της οικονομικής κρίσης, που άλλοτε ως άμεση επίπτωση, άλλοτε ως έμμεση, διαμόρφωσε ένα νέο σκηνικό που ουδείς μπορεί να αγνοήσει. Σε μια σειρά από χώρες παρατηρείται άνοδος της ακροδεξιάς, ενώ σε άλλες χώρες δυναμώνει το κίνημα που πιέζει για αποσχίσεις και νέα κράτη με βάση εθνικά χαρακτηριστικά. Στη Σκωτία νίκησε το «όχι στην ανεξαρτησία» αλλά ηττήθηκε η πρόχειρη πολιτική Κάμερον. Ο συντηρητικός άγγλος πρωθυπουργός καλλιεργεί κλίμα υπέρ της απόσχισης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, με τα ίδια επιχειρήματα που χρησιμοποίησε για να πετύχει το ανάποδο στη Σκωτία! Στο δημοψήφισμα δηλώνει υπέρ του «όχι» στην απόσχιση της Σκωτίας, αλλά ανοίγει το δρόμο για δημοψήφισμα το 2017 με ερώτημα την αποχώρηση, ή όχι, της Μ. Βρετανίας από τη ΕΕ! Αν ανοίξεις τον ασκό του Αιόλου, ο επόμενος Σάλμοντ μπορεί να κερδίσει, καθώς το παιχνίδι θα διεξάγεται (ή το σπρώχνεις) στο γήπεδό του!

Η Καταλονία δεν χάρηκε με το αποτέλεσμα. Κάθε χώρα, ωστόσο, διατηρεί την αυτοτέλεια στην κάθε διαδρομή της και ο Ραχόι δεν φαίνεται να αποδέχεται καμία φόρμουλα για προσφυγή σε δημοψήφισμα. Η ισχυρή θέση του ότι οι χώρες που θα αποσχιστούν θα αρχίσουν από την αρχή τα βήματα για επανένταξη στην ΕΕ, δίνει επιπρόσθετη ισχύ στον ισπανό πρωθυπουργό.

Η Κύπρος χρειάζεται να διαβάσει με προσοχή τα γεγονότα όπως εξελίσσονται στη Σκωτία. Η διαπίστωση ότι οι εκτεταμένες μεταφορές πόρων και εξουσίας στις περιφέρειες, η ολοένα και πιο πειστική εξέλιξη του ομοσπονδιακού μοντέλου, συναντά την βασική αρχή την οποία ο ΟΗΕ έχει διαμορφώσει ως το βασικό περίγραμμα για την αναζήτηση λύσης. Ένα ενωμένο κράτος κάτω από την μορφή της ομοσπονδιακής λύσης όπως προνοούν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, συνιστά την καλύτερη συνταγή για την μελλοντική διάρθρωση ενός κράτους με λυμένο το πολιτικό της ζήτημα. Στο «Κοινό Ανακοινωθέν» ανάμεσα στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον τ/κ ηγέτη Ν. Έρογλου στη Λευκωσία στις 11 Φεβρουαρίου 2014 αναφέρεται ότι «το ομοσπονδιακό σύνταγμα θα ορίζει ότι η ενωμένη Κυπριακή ομοσπονδία θα αποτελείται από δυο συνιστώσες πολιτείες…δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία…με μια διεθνή νομική προσωπικότητα και μια κυριαρχία…το ομοσπονδιακό σύνταγμα θα προνοεί επίσης ότι το κατάλοιπο εξουσίας θα ασκείται από τις συνιστώσες πολιτείες. Οι συνιστώσες πολιτείες θα ασκούν πλήρως και αμετάκλητα όλες τις εξουσίες τους, χωρίς επεμβάσεις από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση».

Πέρα από τις ιδιαιτερότητες που εμφανίζει η κυπριακή διαδρομή, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι το ομοσπονδιακό σύστημα ως ένα ισχυρό σύστημα αποκέντρωσης των εξουσιών αποτελεί τη λύση για πολλές χώρες που ταλανίζονται από προβλήματα διαμοιρασμού εξουσιών ανάμεσα σε εθνικές κοινότητες όπως είναι λ.χ. η περίπτωση της Ουκρανίας, ή νέες ρυθμίσεις ανάμεσα στις εθνικές οντότητες που ενσωματώνονται σε ένα κοινό κράτος όπως είναι η περίπτωση της Ισπανίας.