Κράτη με φωνή και κράτη θεατές

Στην ΕΕ και στον σύγχρονο κόσμο λειτουργούν συχνά δύο είδη κρατών. Μια ομάδα κρατών έχει άποψη, δίνει ιδέες για το αύριο, παλεύει για την καλύτερη ΕΕ, δίνει με θάρρος μάχες για τα εθνικά του συμφέροντα, δημιουργεί συμμαχίες. Είναι τα κράτη με φωνή. Μια άλλη ομάδα είναι απλώς μέλη και συνήθως υπάρχουν. Είναι κράτη-απόντες στα σημαντικά, αδυνατούν να πουν κάτι, είναι στο περιθώριο των εξελίξεων, ουδείς προσέχει την γνώμη τους γιατί συνήθως σιωπούν. Είναι τα κράτη-θεατές.

Σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία εκτιμώ ότι ανήκει και η Κύπρος. Δεν διατυπώνει κάποιες ιδέες στην ΕΕ, είναι απούσα, φοβισμένη και περιχαρακωμένη στις δικαιολογημένες ή αδικαιολόγητες ταξινομήσεις του παρελθόντος.

Κάθε τόσο είτε οι ηγέτες της ΕΕ, είτε οι ΥΠΕΞ συσκέπτονται για μεγάλα και μικρά ζητήματα της επόμενης ημέρας στην κοινότητα. Τίποτα από όλα αυτά δεν διαπερνά την επικαιρότητα στην Κύπρο. Ούτε ο πρόεδρος ούτε ένας υπουργός δεν έχουν παρουσιάσει κάποιες σκέψεις τους για το πώς η Κύπρος πάει σε μια ευρωπαϊκή συζήτηση/σύνοδο. Πάνε στις συσκέψεις, η κοινή γνώμη δεν γνωρίζει οτιδήποτε και επιστρέφουν στην Κύπρος ως καλοί ταξιδιώτες. Τα αυτονόητα όπως ποια ήταν τα θέματα, με ποιες απόψεις πήγαν, τι στόχους είχε η Κύπρος, τι αποτέλεσμα έφεραν, δεν υπάρχουν στη δική μας πολιτική δράση. Πήχυς δεν υπάρχει. Οτιδήποτε προκύψει θα είναι μάλλον «καλόν».

Είναι θέματα αντίληψης για την πολιτική εξέλιξη: τα κράτη με φωνή έχουν αυτοπεποίθηση, αντιλαμβάνονται με σαφήνεια το διεθνές περιβάλλον, είναι χρήσιμα και στο διάλογο για τα άλλα προβλήματα, έχουν στόχους και κατευθύνσεις για το μέλλον. Σχεδιάζουν και αγωνίζονται για μείζονος σημασίας υποθέσεις που αφορούν λ.χ. ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικογένεια. Μπορεί να επιτύχουν σε κάποια διεκδίκηση, μπορεί και όχι. Έτσι όμως κερδίζουν το σεβασμό και εκείνων με τους οποίους δεν συμφώνησαν. Έτσι δημιουργούν μια θετική εικόνα για τον εαυτό τους, δημιουργούν συμμάχους, έχουν κύρος, και οπωσδήποτε κερδίζουν αξιοπιστία.

Τα κράτη-θεατές είναι φοβικά. Αισθάνονται ότι η διεθνής σκηνή είναι γεμάτη από νάρκες, παντού βλέπουν εχθρούς και παγίδες. Είναι αμήχανα απέναντι σε κάθε εξέλιξη. Προτιμούν την «βεβαιότητα» που δημιουργεί η αδράνεια. Έτσι οι εξελίξεις προχωρούν χωρίς αυτά. Γιατί τα κράτη με φωνή σκέφτονται διαφορετικά και είναι εκείνα που αλλάζουν τη διεθνή ατζέντα. Δημιουργούν και στη συνέχεια δεσμεύουν εξελίξεις και πάνω σε αυτές υποχρεώνονται να στοιχίζονται και τα κράτη-θεατές.