Κρίση αξιολόγησης.
Το αποτέλεσμα από την Έκθεση Προόδου της Τουρκίας στις 14 Οκτωβρίου είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικό ως προς τι ακριβώς μπορεί να σημειωθεί και στην αξιολόγηση της τουρκικής υποψηφιότητας στη Σύνοδο Κορυφής του προσεχούς Δεκεμβρίου. Οι καλές προθέσεις, ή οι διακηρύξεις όταν δεν συνοδεύονται από καθαρή στόχευση, συνεπή προσπάθεια και πρακτική κατανοητή από τους εταίρους μας, τότε το αποτέλεσμα είναι «στα μισά του δρόμου». Επί χρόνια ακούμε το διακηρυκτικό τόσο στην Αθήνα όσο και στη Λευκωσία «δεν μπορεί η Τουρκία να συνεχίσει έτσι απρόσκοπτα την πορεία της».
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Όπως έδειξε η Έκθεση Προόδου ελάχιστα, σε σχέση με μέγεθος του «δώσε», δηλαδή η κατοχική δύναμη να συνεχίζει την ευρωπαϊκή της πορεία με αντάλλαγμα διακηρύξεις καλών προθέσεων.
Εκτιμώ ότι στο τρίγωνο Κύπρος -Τουρκία-ΕΕ η Λευκωσία για μεγάλο χρονικό διάστημα παρουσιάζει κρίση αξιολόγησης, γι’ αυτό και τα κείμενα είναι πιο κάτω από τις προσδοκίες της. Στη βάση τους βρίσκεται η τυφλή διαπραγμάτευση της 3ης Οκτωβρίου 2005. Η Κύπρος στην πιο σημαντική στιγμή της ευρωτουρκικής σχέσης, αντί να επιδιώξει να διασυνδέσει την επίλυση του κυπριακού με έναν σαφή «οδικό χάρτη» (αξιοποίηση της αρχής της ομοφωνίας, σαφές χρονοδιάγραμμά λύσης, λ.χ. 2 με 3 χρόνια, κυρώσεις αν δεν έχουμε θετική κατάληξη, εποπτεία της ΕΕ στις εξελίξεις) σπατάλησε το βάρος της σύμπτωσης συμφερόντων στο άνευ πρακτικής αξίας πρωτόκολλο. Ως γνωστό, ένα κράτος-μέλος διαθέτει το δικαίωμα του βέτο δύο φορές: πρώτα στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με το υποψήφιο μέλος, και μετά στο τέλος της διαπραγμάτευσης. Στα υπόλοιπα που αφορούν τα κεφάλαια της διαπραγμάτευσης, απαιτείται συμφωνία από μπλοκ χωρών…
Σήμερα τα πράγματα δεν φαίνεται να έχουν δυναμική. Είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν κανείς αντιλαμβάνεται το τι ακριβώς ζητάμε από τους εταίρους μας. Αυτό περιπλέκει τα πράγματα και δημιουργεί αμφιβολίες ως προς τι επιδιώκει η ε/κ πλευρά. Η ΕΕ μπορεί να δώσει ένα ισχυρό σήμα στην Τουρκία τον προσεχή Δεκέμβριο, εάν εμείς ξεκαθαρίσουμε τι θέλουμε, εάν αξιοποιήσουμε το σημερινό χρόνο για να δώσουμε πρακτικό ρόλο στην ΕΕ ώστε οι συνομιλίες για επίλυση ανάμεσα στον Δ. Χριστόφια και τον Μ. Α. Ταλάτ να αποδώσουν αποτελέσματα με την αξιοποίηση εργαλείων που προσφέρει το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα. Διαφορετικά η αξιολόγηση του Δεκέμβρη θα μοιάζει πολύ με την έκθεση Προόδου του Οκτώβρη. Μόνο με καθαρή στρατηγική μπορείς να λύσεις προβλήματα. Κατά τη γνώμη μου, η Λευκωσία –στο πλαίσιο του διαλόγου για την αξιολόγηση-έχει κάθε συμφέρον να προτάξει την επίλυση του κυπριακού, να καταθέσει πρόταση για χρονοδιάγραμμα που θα δεσμεύει τα κράτη-μέλη, και να καταστήσει σαφές ότι μετά από αυτό δεν μπορεί να συναινέσει σε συνέχιση της ενταξιακής διαδρομής της Τουρκίας.