Κυπριακό: οι συνομιλίες του Μάη

Τα στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα ΗΕ θα ανακοινώσουν την επανέναρξη των συνομιλιών για επίλυση του κυπριακού σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας ανάμεσα στους τ/κ στην κατεχόμενη Κύπρο. Σύμφωνα με πηγές από το περιβάλλον του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ Εσπεν Μπαρθ Εϊντε (ΚΥΠΕ, 18/3), «υπάρχει κατ’ αρχήν διαβεβαίωση από την Τουρκία ότι δεν θα ανανεώσει την NAVTEX, η οποία λήγει στις 6 Απριλίου και έτσι οι διαπραγματεύσεις θα μπορούν να ξεκινήσουν το Μάιο από εκεί που έμειναν. Τα δύσκολα θέματα πρόκειται να συζητηθούν πρώτα. Ανάλογα με τις θέσεις που υποβάλλουν οι δύο πλευρές, τα Ηνωμένα Εθνη θα κάνουν ουδέτερες προτάσεις για να διευκολύνουν τις συγκλίσεις μεταξύ των δύο μερών. Οι πηγές τόνισαν ότι αν υπάρξει διακοπή των διαπραγματεύσεων θα είναι δύσκολο να επαναρχίσουν και πάλι. Ωστόσο, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη, η διαδικασία θα είναι τέτοια ώστε να είναι δύσκολο για μια πλευρά να εγκαταλείψει τις συνομιλίες».

Σε ομιλία του την ίδια ημέρα στη Λευκωσία ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας ανέφερε ακόμα «ότι η Κύπρος χάνει καθημερινά ευκαιρίες για ενίσχυση της οικονομίας της, με άλυτο το Κυπριακό και οφείλουμε να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος, η λύση αφορά τη νέα γενιά. Υπενθύμισε ότι υπάρχουν «σοβαρές και βαθιές δυσκολίες» στο περιουσιακό και στα θέματα διακυβέρνησης, εκφράζοντας παράλληλα την εκτίμηση ότι «δεν υπάρχει καμία πτυχή του Κυπριακού, η οποία δεν μπορεί να διευθετηθεί» (ΚΥΠΕ, 18/3).

Η παρέμβαση Έιντε δείχνει ότι η επανέναρξη των συνομιλιών έχει κατ’ αρχάς συμφωνηθεί, αυτό που τίθεται ως ερώτημα είναι πόσο και πώς έχουμε αξιοποιήσει το διάστημα των μη συνομιλιών για να προστεθούν αυξημένες πιθανότητες επιτυχίας στον επόμενο γύρο. Παρατηρήσεις σε τέσσερα σημεία:

1. Ανάλυση σε πτυχές της προηγούμενου περιόδου των συνομιλιών, ώστε όπου κριθεί αναγκαίο, να γίνουν διαφορετικές κινήσεις που να διαγράφουν περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας. Αυτό αφορά όσους έχουν πλήρη συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις, το Προεδρικό (κυρίως) και το Διαπραγματευτή στη συνέχεια. Αυτή η επισήμανση αφορά την πολυπλοκότητα στη διάρθρωση της ε/κ διαπραγματευτικής ομάδας, συνεπώς το σημείο αυτό αφορά την ενίσχυση της ευελιξίας και της αποτελεσματικότητάς της.

2. Η διαπραγμάτευση είναι κλειστή για τέσσερεις μήνες. Η επιστροφή στο τραπέζι θα μπορούσε να σημαίνει την καλύτερη οργάνωση των συνομιλιών, κυρίως με την συμμετοχή της ΕΕ στο επίπεδο ενός «Ευρωπαίου Έιντε». Ο πρόεδρος της Επιτροπής Γιούγκερ είναι πιο δημιουργικός από τον προκάτοχό του, συνεπώς είναι απολύτως θέμα του προέδρου Αναστασιάδη να το αναδείξει ως κύριο ζητούμενο της ευρωπαϊκής πολιτικής της νήσου. Η νέα Επίτροπος για την Εξωτερική Πολιτική Φ. Μογκερίνι διόρισε το βετεράνο ιταλό διαπραγματευτή Φ. Τζεντιλίνι ως Ειδικό Αντιπρόσωπο της ΕΕ στο Μεσανατολικό «καθώς επιδιώκει περισσότερη ανάμειξη αραβικών κρατών στις εργασίες του Κουαρτέτου για τη Μ. Ανατολή-ΗΠΑ, ΟΗΕ, ΕΕ, Ρωσία- διεξάγοντας πιο συχνές υψηλού επιπέδου επαφές με τουλάχιστον την Σ. Αραβία, την Ιορδανία και την Αίγυπτο» (Ρόιτερς, 25 Μαρτίου). Θυμίζω ξανά ότι η Επιτροπή επί Ντελόρ διόρισε τον Σερζ Αμπού παρατηρητή στο κυπριακό, ενώ η Κύπρος ήταν ακόμα υποψήφιο μέλος!

3. Οι συνομιλίες του Μάη μπορεί να είναι μια κοινή πρωτοβουλία ΟΗΕ-ΕΕ, για την επίλυση ενός κατ’ εξοχή ευρωπαϊκού ζητήματος. Μια τέτοια πρωτοβουλία απαιτεί πολλή προσπάθεια, και κυρίως τη δημιουργία μιας εφικτής δέσμης από προτάσεις που θα κινητοποιούν τις Βρυξέλλες στη σωστή κατεύθυνση. Αυτή η πολιτική ασκήθηκε στο παρελθόν με μεγάλη επιτυχία. Από εμάς εξαρτάται να την αναζωογονήσουμε και να τις δώσουμε συγκεκριμένο περιεχόμενο όπως π.χ. στα ζητήματα ασφάλειας και εγγυήσεων.

4. Η «πηγή» του ΟΗΕ αναφέρει ότι «αν υπάρξει διακοπή των διαπραγματεύσεων θα είναι δύσκολο να επαναρχίσουν. Ωστόσο, η διαδικασία θα είναι τέτοια ώστε να είναι δύσκολο για μια πλευρά να εγκαταλείψει τις συνομιλίες». Αυτή έχει διπλή ανάγνωση: είτε προετοιμασία του εδάφους για εντατικές συνομιλίες, είτε πολιτική απόφαση στο πιο υψηλό επίπεδο στη Νέα Υόρκη για απαγκίστρωση του ΟΗΕ από τη διαδικασία εάν και αυτή καταδείξει αδιέξοδο. Σε κάθε περίπωση αυτό που μετρά είναι η πλήρης και εντατική διαπραγμάτευση. Οι τακτικισμοί του τύπου «όχι σε λύση εξπρές», «όχι σε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα», «όχι σε συμβολή του ΟΗΕ στις διαπραγματεύσεις», ήταν όλα προσχήματα για να περνά ο καιρός και να δείχνουμε στο εσωτερικό μας ακροατήριο ότι «αγωνιζόμαστε». Τα σαράντα ένα χρόνια κατοχής δίνουν την κατεύθυνση για την κεντρική πολιτική μας δράση. Όσοι απορούν, μπορούν να μελετήσουν το πιο συνηθισμένο περιεχόμενο της είδησης που αποστέλλουν με sms οι δήμοι της κατεχόμενης Κύπρου στους δημότες τους…