“Κυπροκεντρισμός’ και ανάπτυξη

Στη σχέση μας με τον έξω κόσμο, ή στις συνεννοήσεις μας με την ΕΕ ή την ευρωζώνη, αντιμετωπίζουμε προκλήσεις, καλούμαστε να πάρουμε αποφάσεις. Μερικές φορές ή σιωπούμε για να περάσει από την κοινή γνώμη μια μη «δημοφιλής» απόφαση, ή μερικές φορές καταδικάζουμε μια συγκεκριμένη πλειοψηφία που υιοθετεί μια απόφαση ως «αντικυπριακή». Στην ανάλυσή μας κυριαρχεί συχνά το διλημματικό στοιχείο, (είτε κερδίζουμε, είτε χάνουμε), συχνά κυριαρχεί το «ηρωϊκό» στοιχείο (δεν μας συμπαθούν, να τους «δείξουμε»), αν μια συγκυρία δεν μας ευνοεί τότε η καλύτερη λύση είναι να προτάξουμε τη διαφωνία μας και συχνά να καταγγείλουμε τους «κακούς». Αυτό θεωρείται μια καλή επένδυση στο εσωτερικό σκηνικό και φέρνει ενίοτε χειροκροτήματα και ψήφους. Ωστόσο, τα πρόσφατα παραδείγματα σχετικά με τους χειρισμούς σε μια μακρόσυρτη πορεία δύο ετών προς την οικονομική κατάρρευση, δείχνουν ότι όταν αδυνατούμε να δώσουμε τις λύσεις που επιθυμούμε, η συνταγή της καταγγελίας ακολουθεί και πάνω σε αυτήν διεκδικούμε τη «δόξα» που θεωρούμε ότι αναλογεί στο «θύμα». Κάτι τέτοιο δεν λύνει κανένα πρόβλημα, αντίθετα, επιδεινώνει την κατάσταση και οδηγεί την Κύπρο στο περιθώριο. Τι μένει για την επόμενη μέρα; Ποια είναι η πραγματικότητα και πώς λειτουργεί; Ο Κ. Χατζημπίρος την παραθέτει:

«Ωστόσο, σήμερα, η παγκόσμια πραγματικότητα λειτουργεί αλλιώς. Οι λαοί στην εποχή μας προοδεύουν με παραγωγική δουλειά, πρωτότυπη σκέψη, μελέτη, καινοτομία, εφευρετικότητα, εργατικότητα, πειθαρχία, κοινωνική ευσυνειδησία, άμιλλα, συλλογικότητα, αναγνώριση του καλύτερου. Ο συμβιβασμός δεν είναι ντροπή, είναι μέσον για να βρεθεί η βέλτιστη λύση, για αμοιβαία κερδοφόρα (win-win) προοπτική. Η ευημερία δεν επιτυγχάνεται με βία και εξαλλοσύνη, αλλά με σταθερή, συνεπή προσπάθεια και μετριοπάθεια. Η πειθώ είναι αποτελεσματικότερη από τη σύγκρουση. Ο ανταγωνισμός δεν σημαίνει οπωσδήποτε πόλεμο, μάχες, ηρωισμούς. Στον παγκόσμιο οικονομικό στίβο, η αδιάλλακτη στάση και η τακτική του τσαμπουκά οδηγούν σε αποτυχίες. Η διαμόρφωση πλαισίου οικονομικής ανάπτυξης δεν επιτυγχάνεται με «ανένδοτη στάση έναντι των ξένων χρηματοδοτών για να υποχωρήσουν από τις παράλογες απαιτήσεις τους» αλλά με αποτελεσματική διαπραγμάτευση, λεπτομερή τεκμηρίωση, λογική ανάλυση, συγκεκριμένα επιχειρήματα» (εφ. τα Νέα, 21 Νοεμβρίου 2013).

Για να αντιμετωπίσουμε τις στρεβλώσεις, χρειάζομαστε μια πιο εξωστρεφή αντίληψη των πραγμάτων, μια ρεαλιστική ανάλυση του ευρωπαϊκού και διεθνούς περιβάλλοντος. Ο «κυπροκεντρισμός» ως πολιτική ομφαλοσκόπηση ενέχει έναν αμυντικό χαρακτήρα, κάτι που οδηγεί σε ψευδαισθήσεις και σε πολιτικές απογοητεύσεις. Η αντίληψη ότι πάμε στο Συμβούλιο Υπουργών για να επιβάλουμε τη θέση μας, η αντίληψη ότι πάμε στο Eurogroup για τα κερδίσουμε όλα, είναι μια εξωπραγματική θεωρία γιατί η Κύπρος δεν μπορεί να επιβάλει όλους τους όρους της γιατί συμμετέχει σε ένα περιβάλλον όπου ο συμβιβασμός και η «αμοιβαία κερδοφόρα προοπτική» αποτελούν τον κεντρικό άξονα που έχει οδηγήσει στη δημιουργία και την ενίσχυση της ΕΕ ως πολιτικής οντότητας. Η Κύπρος, αντίθετα, μπορεί να επηρεάσει με κατάλληλα επιχειρήματα αυτές τις συμβιβαστικές συμπεριφορές και έτσι να βρίσκει τις πιο κατάλληλες, κάθε φορά, φόρμουλες που θα της επιτρέπουν μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο να κατακτά νέους αναπτυξιακούς ρυθμούς. Το εξωτερικό περιβάλλον διαμορφώνει εν πολλοίς τους ρυθμούς που χρειάζεται να ακολουθήσουμε και να λάβουμε τις πιο κατάλληλες αποφάσεις που ανταποκρίνονται στην κυπριακή πραγματικότητα-αναπτυξιακή στρατηγική, μεταρρυθμίσεις στη δημόσια υπηρεσία, νέο κοινωνικό συμβόλαιο, μείωση ανισοτήτων, κράτος πρόνοιας. Κατά συνέπεια, είναι κρίσιμης σημασίας θέμα η απόφαση να προχωρήσουμε με αποφασιστικότητα σε διαρθρωτικές αλλαγές και να βελτιώσουμε έτσι τη θέση της νήσου στην προσπάθεια για να βγει από τη δίνη της οικονομικής κρίσης.