Μ. Ακιντζί: Το στοίχημα της επόμενης Μέρας

Η νίκη Ακιντζί δημιουργεί ένα νέο μομέντουμ σχετικά με τις δυνατότητες επίλυσης του κυπριακού. Το εύρος της νίκης του, 60%, δεν άφησε καμιά αμφιβολία σχετικά με το πού γέρνει η πλάστιγγα στις σκέψεις των τ/κ. Ο γηραιός Έρογλου (40%), ζητούσε την ψήφο ιδιαιτέρως των εποίκων και όσων τ/κ θα επηρεαστούν από τις εδαφικές αναπροσαρμογές σε περίπτωση λύσης στη Μόρφου, στη Μεσαορία και αλλού με σκοπό να πείσει ότι ο Μ. Ακιντζί συνιστά απειλή με μετακίνηση βορειότερα, άρα η ψήφος σε αυτόν σήμαινε ανασφάλεια και ρίσκο. Μέσα στην κάλπη για τρίτη φορά οι τ/κ αψήφισαν τις κινδυνολογίες, ψήφισαν μαζικά Ακιντζί, ζήτησαν πραγματικές συνομιλίες με κατεύθυνση την επίλυση, ακολουθώντας το έμβλημα της «ελιάς» που συνόδευε την εκλογική καμπάνια του.

Ο νέος ηγέτης των τ/κ διαθέτει μια πολιτική σταδιοδρομία, την οποία σφράγισε το ενδιαφέρον του για την ενωμένη Κύπρο, την πάλη μέσα σε δύσκολες συνθήκες τη συμμετοχή των τ/κ στο σύγχρονο κόσμο, την απαλλαγή από την ντενκτασική καταπίεση και την προώθηση της ομοσπονδιακής λύσης όπως προνοείται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Ο ίδιος εξήγησε τη δική του φιλοσοφία για να αλλάξουν τα πράγματα σε πρόσφατη δημόσια ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Είπε ότι ο Ρ. Ντενκτάς τον πίεζε να εγκαταλείψει το έργο που προωθούσε μαζί με τον Λ. Δημητριάδη για κοινό αποχετευτικό όλης της Λευκωσίας. Ο Ακιντζί εξήγησε στο ε/κ ακροατήριο το μάθημα για ε/κ και τ/κ σήμερα από την τότε εμπειρία: όταν δημιουργούνται κοινά συμφέροντα ανάμεσα σε ε/κ και τ/κ, όταν τα συμφέροντα είναι συμπαγή και ωφέλιμα για όλους, τότε κανένας δεν μπορεί να τα πάρει πίσω. Αυτό ήταν και η με έργα δική του απάντηση τότε στον Ρ. Ντενκτάς, γι’ αυτό και το έργο προχώρησε!

Στην τετράμηνη εκλογική καμπάνια ήταν ιδιαιτέρως σημαντικό ότι προβλήθηκε από την πλευρά Ακιντζί η ανάγκη για μια διακριτή θέση και παρουσία της τ/κ κοινότητας στις σχέσεις της με την Τουρκία. Η τ/κ κοινότητα δεν αναιρεί την διαδρομή της, ζητά όμως μια διαφορετική σχέση με την Τουρκία, όχι «ουραγού» ή αποδέκτη διαταγών, αλλά μια «εταιρική σχέση» που θα λαμβάνει υπόψη της τις δικές της ιστορικές ευασθησίες. Αυτό που ονομάζεται «κυπριωτισμός» ή «η αμοιβαία σχέση» σε αντίθεση με τη «δουλικότητα» παλαιών τ/κ πολιτικών να υπηρετήσουν τουρκικές πολιτικές χωρίς σεβασμό στην τ/κ ιδιαιτερότητα. Τα παραδείγματα δείχνουν τον τρόπο της πολιτικής διαφοράς που συνδέεται με την τ/κ ταυτότητα.

Η προσπάθεια της Άγκυρας να στήσει έναν μίνι ισλαμικό μηχανισμό ανάμεσα στους τ/κ (τζαμιά, θεολογική σχολή, κήρυκες ισλάμ) βρήκε τη σθεναρή αντίδραση της συντεχνίας των τ/κ δασκάλων που ζητούσε από τους δασκάλους «έξω από τις τάξεις», όχι σε μέτρα που δεν δείχνουν σεβασμό στην κοσμικό χαρακτήρα της τ/κ εκπαίδευσης.

Το δεύτερο παράδειγμα συνδέεται με την κόντρα Ερτογάν-Ακιντζί την επομένη της ψηφοφορίας στις 27 Απριλίου. Ο Τ. Ερτογάν λέει ότι «η Τουρκία βλέπει τη βόρεια Κύπρο ως μικρή πατρίδα. Και από δω και πέρα θα την βλέπει ως μικρή πατρίδα. Όποια είναι σχέση που έχει μια μάνα με το παιδί της αυτή θα συνεχίσει να είναι η σχέση της με το παιδί της. Υπάρχει και το τίμημα ως μικρή πατρίδα και μητέρα πατρίδα.Μήπως ο κύριος Ακκιντζί νομίζει ότι αυτή τη διαμάχη μπορεί να την κάνει από μόνος του; Υπάρχει τέτοιο πράγμα; Δεν μπορούμε εμείς να κοιτάξουμε την Κύπρο με τον ίδιο τρόπο που την κοιτάνε εκείνοι». Προφανώς ο Ερτογάν έσπευσε να στείλει αρχής ένα μήνυμα στον Ακιντζί ότι υπάρχουν όρια στην αυτονόμηση των τ/κ και αυτό ο Ερτογάν το λέει με το δικό του τρόπο: «εμείς πληρώσαμε το τίμημα στη βόρεια Κύπρο…το κόστος που πληρώσαμε εμείς εκεί είναι κάπου ένα εκατομμύριο δολάρια το χρόνο».

Η άμεση απάντηση Ακιντζί μέσα από το CNNTurk ήταν: «πρέπει να είναι σχέση όπως αυτή ανάμεσα σε αδελφούς, όχι όπως αυτή ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί». Θέτει το ερώτημα: «εμείς δηλαδή να μείνουμε πάντοτε μικρή πατρίδα; Να μην μεγαλώσουμε; Να μην σταθούμε στα πόδια μας; Δεν έκανα καμιά δήλωση που να αποκλείει την Τουρκία, αλλά αυτό που είπα, είναι η αμοιβαία σχέση. Μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, θα καθίσουμε και θα συζητήσουμε. Εγώ θέλω να πω αυτό, στην Άγκυρα. Ας μην μας βάλουν να καθίσουμε σε λάθος μέρος από τις πρώτες κιόλας μέρες. Υπάρχει κάποιος που θέλει την ευημερία της Τουρκίας, μια ισχυρή Τουρκία, μια δημοκρατική Τουρκία. Η ευκαιρία με το σχέδιο Ανάν χάθηκε. Αλλά ξεκίνησε μια νέα εποχή, δεν θα καταλήξουμε πουθενά αν κατηγορούμε ο ένας τον άλλο».

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Α. Νταβούτογλου θέλησε να χαμηλώσει την ένταση: «μην ανησυχείτε, θα πάρουν όλα το δρόμο τους. Και όταν ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ ανέλαβε την εξουσία είχε γίνει το ίδιο αλλά μετά πήραν όλα το δρόμο τους. Μετά την ίδρυση της ΤΔΒΚ, στην Τουρκία έγιναν πραξικοπήματα αλλά στην Κύπρο ήρθαν στην εξουσία και αριστεροί και δεξιοί και δοκιμάστηκαν όλοι. Εκφράζουμε σεβασμό στην επιλογή των Τ/κ» (Μιλλιέτ, 30 Απριλίου).

Σε πολλούς ε/κ αυτά φαίνονται μάλλον ακατανόητα. Μπορεί να εξηγηθούν αν κάποιος κατανοήσει ότι ο Μ. Ακιντζί αποτελεί την πιο προοδευτική εκδοχή πολιτικής στην τ/κ κοινότητα. Στην επινίκια ομιλία του στις 26 Απριλίου μίλησε για το παρελθόν («οι τ/κ υποφέραμε το 1964, οι ε/κ το 1974»), κάνοντας λόγο για την ανάγκη συνολικής επίλυσης. Μέσα στο πνεύμα αυτό ο πρόεδρος Αναστασιάδης στις 28 Απριλίου πρότεινε ορισμένα ΜΟΕ «με αφορμή την επανέναρξη των συνομιλιών και της έντονης πεποίθησής του για την ανάγκη δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης που θα λειτουργεί ενισχυτικά προς τη διαπραγματευτική διαδικασία». Ως εξής: «Στην πρώτη κοινή συνάντηση με τον νέο Τ/Κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί θα δώσει τους χάρτες και στοιχεία που αφορούν 28 ναρκοπέδια κατά προσωπικού στην περιοχή του Πενταδακτύλου. Εκχώρηση της διαχείρισης στο Εβκάφ των μουσουλμανικών χώρων λατρείας στις ελεύθερες περιοχές που ανήκουν στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και δεν βρίσκονται υπό την προστασία ξένων πρεσβειών. Απόφαση πρόσληψης στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών στη Λευκωσία λειτουργών με γνώση της τουρκικής γλώσσας, ούτως ώστε να διευκολύνεται η εξυπηρέτηση των Τουρκοκύπριων συμπατριωτών μας», ενώ «χαιρέτισε την προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη για ενοποίηση του κυπριακού ποδοσφαίρου και ευχήθηκε αυτή να ευοδωθεί το συντομότερο».

Ο πρόεδρος Αναστασιάδης στις 30 Απριλίου δήλωσε ότι η κυβέρνηση χαιρετίζει την ανάδειξη του νέου Τ/κ ηγέτη «ενός μετριοπαθούς και σταθερού υποστηρικτή της επανένωσης της πατρίδας μας και του κυπριακού λαού».

Κατά τη δική μου άποψη, η κατάσταση μπορεί να αλλάξει κάτω από τρεις παραδοχές. Πρώτο, ότι ο Μ. Ακιντζί μοιράζεται ένα σχέδιο για την Κύπρο ως τ/κ πολιτικός. Όσοι ε/κ νομίζουν ότι καλός τ/κ πολιτικός είναι εκείνος που μιλά σαν ε/κ, βρίσκονται σε λάθος κατεύθυνση. Δεύτερο, η αναζήτηση ενός ένα modus vivendi ανάμεσα στον Ακιντζί και την τουρκική κυβέρνηση είναι υπό αναζήτηση και, εκ των πραγμάτων, αναγκαία για τα επόμενα βήματα-ένα πολύπλοκο ζήτημα γιατί μέχρι τώρα ο Ακιντζί δεν διέθετε συμμαχίες εκεί-και ο Α. Γκιουλ δεν παίζει πλέον κάποιο ρόλο. Και, τρίτο, επίλυση σημαίνει αναζήτηση μιας λύσης που θα βασίζεται σε έναν συμφωνημένο συμβιβασμό, ικανό να υπηρετεί τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της Κύπρου μέσα στο ευρωπαϊκό σύστημα. Στην πράξη ο βιώσιμος συμβιβασμός ταυτίζεται με την αξιοποίηση μιας κατακτημένης από το παρελθόν σοφίας, με ομοσπονδιακή λύση βασισμένη στα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Συνεπώς, τέλος στην κατοχή, ανάπτυξη σε συνθήκες ασφαλείας, αποφασιστική συμμετοχή όλης της νήσου στις εξελίξεις που χαρακτηρίζουν το σύγχρονο κόσμο.