Μ.Ανατολή: Ζητείται μεσολαβητής…

Το Ισραήλ πιστεύει ότι χτυπώντας το Λίβανο θα δημιουργήσει νέους-ευνοϊκότερους για το ίδιο- συσχετισμούς στο συνολικό μεσανατολικό σκηνικό. Πιστεύει, επίσης ότι χτυπώντας είτε τη Χεσμπολά είτε οδηγώντας τη Χαμάς σε πολιτική απομόνωση το κάνει με το ολιγότερο κόστος: και οι δύο οργανώσεις δεν έχουν συμπάθειες στο διεθνή χώρο. Στην πράξη όμως το Ισραήλ διευρύνει τον φαύλο κύκλο της αιματοχυσίας και μεγαλώνει τον κύκλο της αστάθειας μέσα στον οποίο ζει το ίδιο. Ο απλός παλαιστίνιος έστειλε ένα ασυντόνιστο μήνυμα απόγνωσης με την ψήφο του στην Χαμάς. Οι παλαιστίνιοι έδωσαν όλες τις ελπίδες τους στην ειρηνευτική διαδικασία με την στήριξη στον Γ. Αραφάτ (Αραφάτ-Ράμπιν, Αραφάτ-Πέρεζ). Τι έγινε τελικά; Το Ισραήλ έσβησε την τελευταία φάση του βίου του Αραφάτ με τον πιο εξευτελιστικό τρόπο. Αυτό σε συνδυασμό με μορφές κακοδιοίκησης στην κυβερνητική Φατάχ έσπρωξαν πολλούς παλαιστινίους στη Χαμάς. Αναζήτησαν ένα άλλο τρόπο –ίσως, πιο ηχηρό- για να δηλώσουν την απογοήτευσή τους για τα αδιέξοδα στον αγώνα για να έχουν ανεξάρτητο κράτος.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό το Ισραήλ ανέγνωσε τα πράγματα –ακόμα μια φορά- με τη μέθοδο του ανάποδου: αντί να κοιτάξει την ουσία του μεσανατολικού, αντί να συμβάλει στην αναζωογόνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας, προτίμησε να επιτεθεί στο νότιο Λίβανο με απώτερο στόχο να δημιουργήσει ζώνη ασφαλείας στα βόρεια σύνορά του. Κάτι ανάλογο έπραξε και στο παρελθόν αλλά δεν το πέτυχε γι’ αυτό και σήμερα επαναλαμβάνει τον επιθετικό εαυτό του. Το πρόβλημα όμως δεν είναι η δράση της Χέσμπολλα. Το πρόβλημα είναι η μη επίλυση του μεσανατολικού. Η δράση της Χέσμπολλα είναι λανθασμένη αλλά δεν είναι αυτή που δημιουργεί το πρόβλημα: όσοι θέλουν να βλέπουν την ουσία βλέπουν τη μη επίλυση του μεσανατολικού ως την κύρια αιτία που δημιουργεί αδιέξοδα, ρήξεις, ακραίες συμπεριφορές, δίνει έδαφος στις εξτρεμιστικές ομάδες.

Η στάση των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας στο λιβανικό ήταν και είναι μονόφθαλμη, συνεπώς απαράδεκτη και φιλοπόλεμη. Η αρνητική έκπληξη όμως προήλθε από την ΕΕ: δέσμια κυβερνητικών ισορροπιών ανάμεσα στους 25 πιστοποιεί ακόμα μια φορά την απουσία κοινής εξωτερικής πολιτικής. Η περιπέτεια με το ευρωπαϊκό σύνταγμα ακύρωσε την πρόοδο που θα σχηματιζόταν με την επικύρωσή του. Το πρόβλημα στη Μ. Ανατολή δεν είναι οι γεωπολιτικές φοβίες του Ισραήλ (Ιράν, Συρία ως δήθεν άξονας του κακού). Το βασικό ερώτημα είναι η αποτυχία για συνολική επίλυση του μεσανατολικού. Ο πρόεδρος της παλαιστινιακής αρχής Α. Αμπάς αποτελεί τον τελευταίο, ίσως, κρίκο της αλυσίδας των πολιτικών που είναι σε θέση να αλλάξουν το ρου της ιστορίας. Η αναβάθμισή του σε «εγγυητή» μιας νέας προσπάθειας για να βγει η Μ. Ανατολή από τον φαύλο κύκλο της τρέλας είναι η καλύτερη απάντηση στο λιβανέζικο αδιέξοδο. Καλή και αναγκαία η εκεχειρία στο Λίβανο αλλά το «δάσος» είναι η συνολική επίλυση του μεσανατολικού. Η ΕΕ μπορεί να κάνει περισσότερα μόνο εάν δει το μεσανατολικό-στην ουσία το παλαιστινιακό- ως ένα θέμα που αφορά την ίδια, την ευρωμεσογειακή συνεργασία, και την ΕΕ ως δύναμη ειρήνης στην περιοχή- Κύπρος, Μ. Ανατολή. Όσο δεν υπάρχει σοβαρός μεσολαβητής, τα αεροπλάνα θα έχουν τον πρώτο λόγο. Η πρωτοβουλία των Πρασίνων να εισηγηθούν το Γ. Φίσερ ως μια τέτοια μεσολαβητική προσωπικότητα είναι μία σοβαρή πολιτική κίνηση. Το πλαίσιο της αναζήτησης λύσης χρειάζεται καινούριο υλικό. Η Δαμασκός αποτελεί μια κύρια θετική δύναμη ειρήνης στην περιοχή. Η ΕΕ μπορεί να αναδείξει τη Συρία σε πρωταγωνιστή της ειρηνευτικής διαδικασίας. Εκτιμώ ότι η Δαμασκός αποτελεί το αναγκαίο εργαλείο για να δούμε τη Μέση Ανατολή με νέα μάτια.