Μάχη με δυο αυταπάτες

Οι παρενέργειες ήταν αναμενόμενες: η αποτυχία των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην τουρκική κυβέρνηση και το ΕΚΚ, οδήγησε σε νέο κύκλο αίματος ανάμεσα στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας και τους αντάρτες του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν-Ιούλιος 2015. Η επανάληψη των συγκρούσεων βασίζεται σε δύο αυταπάτες. Από τη μια η τουρκική κυβέρνηση νομίζει ότι θα επιβάλει λύση με στρατιωτική νίκη, και από την άλλη το ΕΚΚ εκτιμά ότι θα επιβάλει με τη χρήση των όπλων ανεξάρτητο κουρδικό κράτος στα ανατολικά της Τουρκίας ή και με τμήματα από το Ιράν, το Ιράκ και τη Συρία. Δύο αυταπάτες δεν συνιστούν τη λύση. Τι μπορεί να γίνει;

Σήμερα τα πράγματα είναι σε πλήρες αδιέξοδο, τα δύο μέρη συγκρούονται μετωπικά, ενώ το ΕΚΚ μετέφερε μέρος της σύγκρουσης σε κατοικημένες περιοχές της Α. Τουρκίας. Η τουρκική κυβέρνηση επιβάλλει κατ’ οικόν αποκλεισμό, και οι μάχες εντός πόλεων παίρνουν διαστάσεις, ενώ συχνά κάνει λόγο για μεγάλες απώλειες ανάμεσα στους μαχητές του ΕΚΚ. Μπορεί να αλλάξει η κατάσταση; Πολύ δύσκολο, μάλλον απίθανο σε αυτή τη συγκυρία, καθώς σε ένα βαθμό συνδέεται με τον πόλεμο στη Συρία και τη τελική έκβαση της εκεί στρατιωτικής και πολιτικής διαπάλης. Ωστόσο, είναι εφικτό να γίνουν βήματα για να αναζητηθούν γέφυρες επικοινωνίας κατά τον τρόπο που έγιναν οι διαβουλεύσεις το 2014. Η τουρκική κυβέρνηση διαθέτει έναν αξιόλογο σύμμαχο, εάν αποφασίσει να κάνει μια διαφορετική ανάγνωση της κατάστασης. Ο σύμμαχος ακούει στο όνομα Α. Οτσαλάν. Ο άλλοτε ηγέτης του ΕΚΚ εμφανίζεται θετικός υπέρ της άμεσης διευθέτησης της ένοπλης σύγκρουσης με την αναζήτηση ειρηνικής λύσης, ο ίδιος δημόσια ζήτησε την αλλαγή στάσης του ΕΚΚ με κατάθεση των όπλων από τους μαχητές του και τη ρύθμιση με νόμο του νομικού πλαισίου που θα διέπει την επόμενη ημέρα της επίλυσης (2014). Θεωρώ ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα άλυτο αν αξιοποιηθούν εργαλεία που αλλάζουν το περιβάλλον ενός προβλήματος, ως μια αναγκαία προϋπόθεση για να συζητήσει κανείς πτυχές από την ουσία του.

Βέβαιο είναι ότι ότι ο πόλεμος στη Συρία έχει προσθέσει νέες περιπλοκές, με περισσότερες ποσότητες καχυποψίας, με καινούριες μορφές από την πολιτική του αγνώστου. Πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας; Πώς και πότε θα τεθεί σε εφαρμογή η απόφαση του ΣΑ του ΟΗΕ για τη σταδιακή μετάβαση σε μια κανονική Συρία; Αυτά τα δύο ερωτήματα δεν έχουν εύκολη απάντηση και γι’ αυτό τόσο η τουρκική κυβέρνηση όσο και οι δυνάμεις του ΕΚΚ αδυνατούν να λάβουν σημαντικές αποφάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι κανένας διεθνής μεσολαβητής δεν αναλαμβάνει ευθύνες, τουλάχιστον στον παρόντα χρόνο.

Ωστόσο, το πολιτικό πλαίσιο για την αναζήτηση λύσης υπάρχει, η ΕΕ το έχει συστηματικά καθορίσει μέσα από τις αποφάσεις και τα κείμενά της και μέσα σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να αναζητηθεί η επόμενη ημέρα. Κυρίως: απόρριψη κάθε μορφής στρατιωτικής βίας, ανάπτυξη μιας πολιτικής διαδικασίας που θα σέβεται τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα μέσα στη τουρκική επικράτεια, οι μειονότητες να απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα που προτείνει η ΕΕ στις ετήσιες Εκθέσεις Προόδου σχετικές με την ενταξιακή πορεία της Άγκυρας. Δύσκολο στοίχημα, με τα σημερινά δεδομένα ένας δρόμος γεμάτος εμπόδια. Η Ευρωπαία ΥΠΕΞ Φ. Μογκερίνι δεν διαθέτει τα αναγκαία εργαλεία για παρεμβάσεις για ένα τόσο πολύπλοκο ζήτημα. Μπορεί, όμως, να θέσει τις παραμέτρους και να μιλήσει με τη γλώσσα της δημόσιας διπλωματίας. Ο ΟΗΕ αποφεύγει να μιλήσει επί της ουσίας. Οι μεγάλες χώρες στηρίζουν την Άγκυρα στη μάχη κατά του ΕΚΚ. Αυτή την περίοδο η διεθνής προσοχή στρέφεται στην αντιμετώπιση της ισλαμικής απειλής στη Συρία και το Ιράκ, γεγονός που καθιστά κάθε πρόβλεψη για το μέλλον της συγκρουσης της τουρκικής κυβέρνησης με το ΕΚΚ ιδιαίτερα παρακινδυνευμένη.